កំណត់និពន្ធ៖ នៅក្រោយការផ្តល់បទសម្ភាសន៍តាម Facebook Live ជាមួយ VOA កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកស្រី សុទ្ធី ហៃដ្ឋ ភរិយាឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជាបានចំណាយពេលសរសេរចម្លើយតបទៅនឹងសំណួរមួយចំនួនរបស់ប្រិយមិត្ត VOA ដែលលោកស្រីមិនអាចឆ្លើយអស់ក្នុងពេលអំឡុងពេលកំពុងផ្សាយផ្ទាល់។ VOA បានបកប្រែចម្លើយរបស់លោកស្រី សុទ្ធី ហៃដ្ឋ ដែលមានខ្លឹមសារទាំងស្រុងដូចតទៅ៖
Sy Chann៖ ដោយសារលោកស្រីបច្ចុប្បន្ននេះបានក្លាយជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងដើមកំណើតខ្មែរ តើលោកស្រីគិតយ៉ាងណាអំពីស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា? ហើយដោយសារលោកស្រីជាភរិយារបស់លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា តើលោកស្រីអាចពន្យល់លម្អិតអំពីរឿងនេះបានទេ ដោយប្រៀបធៀបជាមួយនឹងស្ថានភាពជាក់លាក់នៅប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងពិភពលោក? ពី Men CHANN ខេត្តព្រះសីហនុ
លោកស្រី សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ចម្លើយចំពោះសំណួរនេះគឺវែង ដោយសារមានកត្តាផ្សេងៗជាច្រើនទាក់ទងនឹងវិធីសាស្ត្រកសាងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍមួយ។ ប្រទេសខ្លះមានបញ្ហាស្រដៀងគ្នានឹងប្រទេសកម្ពុជាដែរ ហើយប្រទេសខ្លះទៀតមានបញ្ហាខុសពីកម្ពុជា អាស្រ័យទៅលើដំណាក់កាលនៃកម្រិតអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសនិមួយៗ។ ប៉ុន្តែចំណុចរួមមួយដែលប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍទាំងអស់មានដូចគ្នា គឺពួកគេ គឺពួកគេកំណត់យកការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាអាទិភាព ដើម្បីលើកតម្កើងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនពួកគេ។ គិតត្រឹមឆ្នាំមុន (២០១៦) ប្រទេសកម្ពុជាលែងត្រូវបានចាត់ទុកជា«ប្រទេសក្រីក្រ»ទៀតហើយ ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកក្នុងចំណាត់ថ្នាក់«ប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប»។ ប៉ុន្តែដូចស្វាមីរបស់ខ្ញុំ គឺ លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក តែងក្រើនរំឭកដោយប្រុងប្រយ័ត្នថា មានប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងចំនួនច្រើនភាគរយដែលមានកម្រិតជីវភាពលើសបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រតែបន្តិចប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើមានការអន់ថយសេដ្ឋកិច្ចឬអស្ថិរភាព តែបន្តិចប៉ុណ្ណោះពលរដ្ឋទាំងនេះអាចធ្លាក់ទៅស្ថិតនៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្រវិញភ្លាម។ វាជារឿងសំខាន់ដែលកម្ពុជាត្រូវបន្តធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន ដើម្បីបន្តជំរុញឲ្យប្រជាជនភាគច្រើនមានជីវភាពកាន់តែប្រសើរឡើងផុតឆ្ងាយពីកម្រិតនៃភាពក្រីក្រ។ គន្លឹះក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឲ្យលូតលាស់ខ្លាំងជាប្រធានបទមួយដែលអាចមានការពិភាក្សារាប់ខែឯណោះប៉ុន្តែតទៅនេះ ខ្ញុំគ្រាន់ចង់រៀបរាប់កត្តាមូលដ្ឋានមួយចំនួន រួមមាន៖ ការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សានិងមធ្យមសិក្សាដែលមានគុណភាព (រៀបចំប្រជាជនដែលមានវ័យក្មេងឲ្យមានអក្ខរភាពនិងអាចបណ្តុះបណ្តាលបន្តបាន) លទ្ធភាពទទួលបានប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពសមរម្យនៅតំបន់ជនបទ បង្កើនធនធានមនុស្សរបស់ប្រទេស ផ្តល់អំណាចច្រើនជាងមុនដល់ស្ត្រី (ដែលមានចំនួនច្រើនជាងពាក់កណ្តាលនៃប្រជាជនសរុប) ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចចូលរួមយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ ស្ថាប័នឯករាជ្យនិងមានមានប្រសិទ្ធភាពដូចជាតុលាការ និងក្រសួងនិងស្ថាប័ននានារបស់រដ្ឋាភិបាល ជាដើម។ អរគុណដែលបានសួរសំណួរនេះ។
Roth Sovann៖ ចប់ពីខ្មែរមីងទៅណាបន្តទៀត?
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ យើងខ្ញុំមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែទោះបីយើងមានបេសកកម្មអ្វីជាបន្តទៀតក្តី យើងខ្ញុំសង្ឃឹមថានឹងអាចនៅរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសកម្ពុជា។ ស្វាមីរបស់ខ្ញុំមានអាជីពជាសេដ្ឋវិទូ ហើយលោកមានការយល់ជ្រាបច្បាស់អំពីថាតើកម្ពុជាគួរធ្វើដំណើរដល់ទីណានៅក្នុងរយៈពេល៥ទៅ១០ឆ្នាំខាងមុខ។ ដូច្នេះជាធម្មតាទេ លោកតែងមានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់ជួយអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។
Choronay Meas៖ លោកស្រីបានលើកឡើងអំពីការជំរុញលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯង (self-motivation) ប៉ុន្តែចុះបើយើងបាត់បង់ការជំរុញចិត្តខ្លួនឯងនេះនៅពាក់កណ្តាលផ្លូវវិញ? តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីបង្កើតការលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯងនេះ?
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ការបាត់បង់ការជំរុញចិត្តខ្លួនឯងជារឿងធម្មតានិងជាផ្នែកមួយនៃជីវិត។ វាកើតឡើងចំពោះមនុស្សជាច្រើន។ វាជាការពិបាកក្នុងការធ្វើខ្លួនយើងឲ្យមានការលើកទឹកចិត្តគ្រប់ពេល និងជាប់គ្នាជាច្រើនឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែវាជារឿងសំខាន់ដែលយើងត្រូវរំឭកប្រាប់ខ្លួនឯងអំពីលទ្ធផលដែលយើងបានសម្រេចមកដល់ពេលនេះ ហើយតើនៅមានគោលដៅសេសសល់កាន់តែតិចទៀតប៉ុណ្ណា និងត្រូវផ្តោតគោលដៅជីវិតជាថ្មីឡើងវិញ និងពិចារណាថា តើគោលដៅទាំងនេះនៅតែជាគោលដៅដដែលរបស់យើងឬយ៉ាងណា? អរគុណចំពោះសំណួរនេះ។
Soheng Hun៖ តើឆ្នោតផ្សងសំណាងទៅរស់នៅUSAដែលគេបង្ហោះតាមFBពិតមែនឬយ៉ាងណា? សូមអរគុណ! ជូនពរសុខភាពល្អ!
Sopheavy Rakphyphan៖ ខ្ញុំចង់សួរមុនគេគឺការបំពេញពាក្យឆ្នោតដើម្បីទៅរស់នៅអាមេរិចប្រហែល៥ឆ្នាំហើយ ខ្ញុំដាក់យូរហើយតែមិនទាន់ជាប់។ តើខ្ញុំអាចបំពេញថ្មីដាក់ទៀតបានទេ?
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ចម្លើយចំពោះសំណួរទាំងពីរ សូមទស្សនាវីដេអូតាមគេហទំព័រហ្វេសប៊ុកស្ថានទូតអាមេរិក ដើម្បីទទួលព័ត៌មានលម្អិតជាងនេះអំពីផ្នែកកុងស៊ុល។
ឯណាទៅ ឋានសួគ៌៖ ក្រុមគ្រួសារលោកស្រី ជាពិសេសលោកស្រីផ្ទាល់កាន់សាសនាអ្វីដែរ?អរគុណចំពោះការឆ្លើយតប។
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ខ្ញុំបានធំពេញវ័យជាអ្នកកាន់ពុទ្ធសាសនា ហើយខ្ញុំនៅតែជាពុទ្ធសាសនិកជនមួយរូប។ ខ្ញុំប្រកាន់និងប្រារព្ធពិធីបែបពុទ្ធសាសនា តាមលទ្ធភាពដែលខ្ញុំមាន ហើយអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំនៅតាមប្រទេសជាច្រើនដែលយើងខ្ញុំបានទៅរស់នៅ (ដោយសារបេសកកម្មការទូត) មិនមានវត្តទេ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំជឿជាក់ថាយើងអាចទទួលគុណបុណ្យបានតាមរយៈការជួយអ្នកដទៃដែលមិនមានសំណាងដូចយើង និងធ្វើអំពើល្អដល់អ្នកដទៃ បើទោះបីមានឬមិនមានវត្តក្តី។ ខ្ញុំធ្វើសកម្មភាពមនុស្សធម៌នៅតាមប្រទេសជាច្រើន រួមទាំងពេលដែលខ្ញុំបានរស់នៅប្រទេសប៉ូឡូញផងដែរ។
ញឹម ភាត់៖ សួស្តីលោកស្រី សុទ្ធី ហៃដ្ធ ចង់សួរលោកស្រីថា ការរស់នៅជាប្តីប្រពន្ធជាមួយជនជាតិគេមានការលំបាកដែរទេ? បើងាយស្រួលវិញ ដោយសារអ្វី? ខ្ញុំនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ នេះជាសំណួរល្អ! នៅក្នុងអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយសាសន៍ដទៃ វាជារឿងសំខាន់ដែលយើងត្រូវដឹង មិនត្រឹមតែអំពីវប្បធម៌និងរបៀបរស់នៅប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដឹងអំពីបុគ្គលិកលក្ខណៈនិងផ្នត់គំនិតរបស់ជនដែលអ្នកនឹងរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយផងដែរ។ នៅមុនពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយស្វាមីរបស់ខ្ញុំ [លោក William Heidt] ខ្ញុំបានរស់នៅក្នុងប្រទេសនិងវប្បធម៌អាមេរិកអស់រយៈពេល១៤ឆ្នាំមកហើយ។ ថ្វីបើវប្បធម៌ [របស់ស្វាមីខ្ញុំ] មិនមែនថ្មីសម្រាប់ខ្ញុំក្តី ការមានចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយបុគ្គលម្នាក់និងត្រូវរៀនសូត្រអំពីបុគ្គលនោះជារឿងថ្មីមួយ មិនថាអ្នកនោះមានប្រភពពីវប្បធម៌ណាក៏ដោយ។ អ្វីដែលសំខាន់ចំពោះខ្ញុំគឺភាពចុះសម្រុងខាងផ្នែកបញ្ញា គឺថា របៀបគិតរបស់យើង និងទស្សនវិស័យក្នុងជីវិត។ អាពាហ៍ពិពាហ៍ភាគច្រើនដែលត្រូវបែកបាក់ គឺមិនមែនដោយសារកត្តាខុសគ្នាខាងវប្បធម៌ទេ ប៉ុន្តែដោយសារភាពខុសគ្នាខាងទម្លាប់ បុគ្គលិកលក្ខណៈ និងកង្វះក្តី មេត្តាចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក។ ភាពចុះសម្រុងគ្នាធ្វើឲ្យការរស់នៅជាមួយគ្នាកាន់តែងាយស្រួល។ លក្ខណៈរបស់ស្វាមីខ្ញុំដែលសំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំ មិនមែនការងាររបស់គាត់ទេ ប៉ុន្តែបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់គាត់ក្នុងនាមជាបុគ្គលមួយរូប ជាបិតាមួយរូប និងជាស្វាមីពេលនៅផ្ទះមួយរូប។
Yann Vannak៖ ភាពជឿជាក់លើខ្លួនឯង ជាកត្តាជោគជ័យរបស់មនុស្ស តែសំខាន់មួយទៀតនោះក៏ត្រូវការជួយទំនុកបម្រុងនឹងភាពកក់ក្តៅពីគ្រួសារដែរ។
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ពិតណាស់! ហើយអ្នកត្រូវការកត្តាផ្សេងទៀតជាច្រើន ដើម្បីជួយអ្នក។ ប៉ុន្តែអ្វីៗត្រូវចាប់ផ្តើមពីការជឿជាក់លើខ្លួនឯង។ បើមិនមានការជឿជាក់លើខ្លួនឯងនេះទេ ទោះបីមានជំនួយខាងថវិកានិងស្មារតីពីក្រុមគ្រួសារនិងអ្នកនៅជុំវិញអ្នកក៏ដោយ ក៏អ្នកនៅតែមានភាពមន្ទិលចំពោះខ្លួនឯង។ ហេតុដូច្នេះហើយ ទើបបានជាខ្ញុំសង្កត់ធ្ងន់ចំពោះរឿងចិញ្ចឹមកូនឲ្យបានល្អ ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចក្លាយជាជំនាន់មួយដែលមានទំនុកចិត្ត មានភាពច្នៃប្រឌិត និងមានភាពឈ្លាសវៃបំផុត។
Sry Navuoch Adornato៖ ជំរាបសួរលោកស្រី ខ្ញុំនិងកូនពិតជាចង់ទៅរស់នៅអាមេរិកជាមួយស្វាមីណាស់ ការរស់នៅផ្សេងគ្នាពិបាក ខ្ញុំបានធ្លាក់ការសម្ភាសន៍ សង្ឃឹមថាការសំភាសន៍លើកក្រោយបានជោគជ័យ និងរស់នៅជួបជុំគ្នាដូចគ្រួសារលោកស្រីដែរទៅចុះ!!!
Sa Rith៖ លោកស្រី តើអាចសម្រួល visaឲ្យធូរជាងនេះបន្តិចបានទេ ដើម្បីខ្មែរយើងងាយស្រួលទៅអាមេរិច?
Lach Sopheng៖ ហេតុអីក៏អាមេរិកពិបាកទៅលេងម្ល៉េះ? ខ្ញុំធ្លាប់សម្ភាសន៍ធ្លាក់។
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ សូមទោស ប៉ុន្តែកិច្ចការរបស់ខ្ញុំមិនទាក់ទងបញ្ហាសុំទិដ្ឋាការទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ មានច្បាប់ស្តីអំពីជនអន្តោប្រវេសន៍និងអ្នកមានកិច្ចការត្រូវធ្វើដំណើរទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលគេចាំបាច់ត្រូវគោរពតាម ហើយខ្ញុំមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទាំងអស់ទៅលើរឿងនេះ។ អរគុណដែលបានសួរអំពីរឿងនេះ។
Nit Ross៖ សួស្តី តើអ្នកស្រីចេះនិយាយប៉ុន្មានភាសាដែរ?
Nuth Channra៖ កូនអ្នកស្រីចេះប៉ុន្មានភាសា?
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ ក្រៅពីភាសាខ្មែរនិងភាសាអង់គ្លេស ខ្ញុំអាចនិយាយភាសា Bahasa របស់ឥណ្ឌូណេស៊ីបានត្រឹមប្រើការបាន និងភាសាប៉ូឡូញបានតិចតួច។ កូនប្រុសរបស់ខ្ញុំធំឡើងក្នុងបរិយាកាសមួយដែលមានការនិយាយភាសាផ្សេងគ្នាច្រើន។ កូនក្មេងដែលធ្លាប់ឮភាសាផ្សេងទៀតតាំងពីនៅក្មេង មានសមត្ថភាពប្លែកមួយនៅក្នុងការរៀនភាសាបានលឿន។ កូនប្រុសរបស់ខ្ញុំមានសមត្ថភាពដ៏អស្ចារ្យមួយក្នុងការចាប់រៀនភាសាថ្មីមួយបានយ៉ាងលឿន។ គាត់កំពុងរៀនភាសាខ្មែរនិងអេស្ប៉ាញ។
Pitou Oudom៖ នេះជាមោទនភាពណាស់លោកស្រី គំរូនិងទង្វើដ៏ល្អនេះ គឺជាការលើកទឹកចិត្តនិង បង្ហាញផ្លូវ ជាពិសេសការផ្ដាំផ្ញើដល់ឪពុកម្ដាយ ឲ្យចេះថែទាំកូនឲ្យបានល្អគឺជាចំណុចពិសេសដើម្បីកសាងបាននូវទំពាំងស្នងឫស្សីសម្រាប់ទ្រទ្រង់ប្រទេសជាតិ អភិវឌ្ឍនិងសំបូររុងរឿង។ ហើយជាការសំខាន់សូមមេត្តាចូលរួម។ សូមអរគុណ។
សំបូរ បា្រក់៖ ល្អណាស់បងស្រី! ខ្ញុំនិងពលរដ្ឋកម្ពុជាមានមោទនភាពណាស់ដែលជាលើកទី១មានភរិយានៃឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកនៅកម្ពុជាជាជនជាតិខ្មែរ។ ដូច្នេះខ្ញុំសូមជូនពរឲ្យបេសកកម្មការទូតរបស់លោកស្រីប្រកបដោយជោគជ័យ! សូមអបអរសាទរ!
សុទ្ធី ហៃដ្ឋ៖ សូមអរគុណចំពោះការជូនពរទាំងឡាយ។ សាធុ! សូមអរគុណដល់ប្រិយមិត្ត VOA ទាំងអស់ ហើយនិងអ្នកដែលបានបញ្ចេញមតិទាំង៦០០! ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអ្នករីករាយក្នុងការអានចម្លើយរបស់ខ្ញុំ ដូចនឹងក្តីរីករាយដែលខ្ញុំមានពេលអានសំណួរនិងយោបល់របស់អ្នកដែរ។ ខ្ញុំមានក្តីរីករាយដែលជនជាតិខ្មែរទាំងក្នុងប្រទេសនិងនៅបរទេស បន្តតាមដានអំពីព័ត៌មានចុងក្រោយអំពីប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំចង់លើកទឹកចិត្តដល់អ្នកទាំងអស់គ្នា ឲ្យគិតអំពីវិធីទាំងឡាយដែលអ្នកអាចទុកភាពខ្វែងគំនិតគ្នាមួយឡែក ហើយរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍនិងធ្វើឲ្យជឿនលឿនដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់ជំនាញប្លែកៗរបស់អ្នករៀងៗខ្លួន ហើយនិងបន្សល់ទុកនូវកេរដំណែលមួយ (ទោះបីតូចតាចយ៉ាងណាក្តី) ដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ៕
