ការរៀបចំសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ដែលមានប្រមាណ៨.៥០០លានដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុអះអាងថាសម្រាប់ស្តារផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ការរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនិងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ដែលធ្វើឡើងនៅឆ្នាំក្រោយនេះ។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិត្រូវបានអនុម័តដោយតំណាងរាស្រ្តទាំងអស់មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ដែលការចំណាយថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២កើនឡើងជាង៨%បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១។
នៅចំពោះមុខតំណាងរាស្រ្តក្នុងវិមានរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃទី២៥ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២១ លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្នរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុថ្លែងថាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២២នេះធ្វើឡើងក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នៅឡើយហើយ«កំពុងដាក់សម្ពាធកាន់តែធ្ងន់»មកលើថវិកាជាតិ។លោកបន្ថែមថានៅឆ្នាំ២០២២រដ្ឋាភិបាលមានផែនការបង្កើតការងារបន្ថែមដល់ប្រជាពលរដ្ឋជាពិសេសសម្រាប់យុវជនកម្ពុជាហើយវាជាឆ្នាំទី៤នៃការអនុវត្តយុទ្ធសាស្រ្តចតុកោណរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោករដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបន្ថែមថាថវិកាជាតិឆ្នាំ២០២២ក៏ធានា«ភាពជោគជ័យ»នៃការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០២២និង«ភាពជោគជ័យ»នៃការបំពេញកាតព្វកិច្ចតំបន់និងអន្តរជាតិជាពិសេសការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន។
លោកថ្លែងថា៖«ធានាអនុវត្តឲ្យបានជោគជ័យនូវរបៀបវារៈនៃការលើកស្ទួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិសេសការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ក៏ដូចជាការបំពេញកាតព្វកិច្ចតំបន់និងអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន»។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២២របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុដែលចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី២២ខែតុលាឆ្នាំ២០២១ឲ្យដឹងថាការចំណាយថវិកាជាតិសរុបត្រូវបានគ្រោងមានចំនួន៣៤,៧ទ្រីលាន (លានលាន) រៀលដែលស្មើជាង៨.៥២៩លានដុល្លារអាមេរិកគឺប្រមាណ២៨%នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស)ដែលមានកំណើន៨,៤%ធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ដែលមានប្រមាណ៧.៨០០លានដុល្លារអាមេរិក។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ឲ្យដឹងថាការចំណាយបន្ទុកបុគ្គលិកគ្រោងរក្សាកម្រិតប្រាក់បៀវត្សរ៍អប្បបរមានិងប្រាក់បៀវត្សរ៍មន្ត្រីរាជការស៊ីវិលនិងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឆ្នាំ២០២២ស្មើនឹងកម្រិតឆ្នាំ២០២១ដដែលដើម្បីឱ្យរដ្ឋាភិបាលនៅមានលទ្ធភាពសន្សំថវិកាសម្រាប់បន្តការងារអន្តរាគមន៍ផ្នែកសុខាភិបាលនិងសង្គមពិសេសការបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាជួយជនក្រីក្រ(ក្រ១និងក្រ២)និងជនងាយរងគ្រោះឲ្យបានដល់៩ខែជាបន្តទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២។
ទាក់ទងនឹងចំណូលថវិកាជាតិរដ្ឋាភិបាលគ្រោងប្រមូលឲ្យបាន៣២,៦ទ្រីលាន(លានលាន)រៀលដែលស្មើប្រហែល៨.០៣០លានដុល្លារអាមេរិកដែលមានកំណើន១៧,៧%បើធៀបឆ្នាំ២០២១ដែលមានប្រហែល៦.៨០០លានដុល្លារអាមេរិក។នេះបើតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់។
ក្នុងឆ្នាំ២០២២កម្ពុជារំពឹងថាវិស័យឧស្សាហកម្មនឹងមានកំណើន៧,៧%បើធៀបឆ្នាំ២០២១ដែលមានកំណើន៥,៧%វិស័យសេវាកម្មនឹងមានកំណើន៤,១%បើធៀបឆ្នាំ២០២១ដែលមាន០,៣%និងវិស័យកសិកម្មនឹងមានកំណើន១,១%បើធៀបឆ្នាំ២០២១ដែលមាន១,៤%ដោយសារការរំពឹងទុកនៃការបន្តកំណើនល្អប្រសើរនៃអនុវិស័យដំណាំនិងអនុវិស័យចិញ្ចឹមសត្វ។ដោយឡែកអនុវិស័យនេសាទត្រូវបានរំពឹងថាមានកំណើនថមថយធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ដោយសារការរំពឹងទុកការថមថយផលិតកម្មវារីវប្បកម្មមកពីការរាំងស្ទះក៏ដូចជាភាពលំបាកក្នុងការចូលមកកាន់ទីផ្សារផ្គត់ផ្គង់។
ទន្ទឹមនេះ រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់ទំហំនៃការខ្ចីប្រាក់ពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ក្នុងកម្រិត១.៦០០លាន SDR (Special Drawing Rights គឺរូបិយបណ្ណបម្រុង) ឬស្មើប្រហែល២.២០០លានដុល្លារអាមេរិកគឺកើនលើសជាង១០០លានSDRឬស្មើជាង១៣៨លានដុល្លារអាមេរិកបើធៀបនឹងច្បាប់ថវិកាឆ្នាំ២០២១។នេះបើតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់។
កម្ពុជាជំពាក់បំណុលប្រទេសចិនរហូតដល់៤៤%នៃបំណុលសរុបរបស់ប្រទេសទាំងអស់ដែលមានប្រមាណ៩.២០០លានដុល្លារអាមេរិកបើគិតត្រឹមដំណាច់ឆមាសទីមួយឆ្នាំ២០២១។ នេះបើតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថវិកាជាតិ។
កាលពីថ្ងៃទី២៣ខែវិច្ឆិកាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងក្នុងពិធីសម្ពោធស្ពានឆ្លងទន្លេមេគង្គក្នុងខេត្តកំពង់ចាមដែលជាជំនួយរបស់ចិនថាចរន្តសេដ្ឋកិច្ចនឹងវិលមកវិញដោយសារការបើកប្រទេសឡើងវិញ។លោកបន្ថែមថាប្រសិនបើក្នុងរយៈពេលពីរខែមុនដាច់ឆ្នាំ២០២១ចរន្តសេដ្ឋកិច្ចដំណើរការល្អ នោះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចលើសការព្យាករដែលមាន២,៤%គឺដល់ប្រមាណ៣%។លោកបន្ថែមថាសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច៤,២% ប៉ុន្តែលោកមានសុទិដ្ឋិនិយមថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចលើស៥%សម្រាប់ឆ្នាំ២០២២។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងដាក់ថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០២១នេះ២,៤% ប៉ុន្តែមានអង្គការមួយមកវាយតម្លៃបានទៅដល់២,៨%ហើយខ្ញុំគិតថាបើសិនជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច២ខែចុងឆ្នាំនេះល្អគឺកំណើនរបស់យើងអាចឈានឆ្ពោះទៅរកក្បែរ៣%ឬជុំវិញ៣%។ឆ្នាំក្រោយយើងដាក់តែកំណើនសេដ្ឋកិច្ចត្រឹមតែ៤,២%ទេក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំមានសង្ឃឹមថាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចហក់ឡើងលើស៥%ដែលអង្គការមួយនោះបានមកវាយតម្លៃថាបានទៅដល់៦,៨%ប៉ុន្តែខ្ញុំគ្រាន់តែថាអាចលើស៥%ប៉ុណ្ណឹងទៅចុះ!»
ការរៀបចំកញ្ចប់ថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២នេះក៏មានការលើកឡើងថាមិនទាន់មានធាតុចូលសំខាន់ៗក្នុងដំណើរការនៅឡើយទេដោយរដ្ឋាភិបាលគួរតែឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតចូលរួមដើម្បីដឹងពីតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ប៉ិច ពិសី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាថ្លែងថាគម្រោងក្នុងការចំណាយថវិការបស់ជាតិឆ្នាំ២០២២មិនមានបញ្ហាអ្វីធំដុំនោះទេដោយសារតែជាតម្រូវការអាទិភាពប៉ុន្តែលោកថាការរៀបចំថវិកាជាតិនេះគួរតែមានធាតុចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតដើម្បីដឹងពីតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្ថែមថាម្យ៉ាងទៀតត្រូវតែមានការសួរដេញដោលអំពីគម្រោងថវិកាឲ្យបានច្បាស់និងការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តនិងតាមដាននូវដំណើរការទាំងអស់ដើម្បីធានាកុំឲ្យមានអំពើពុករលួយ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការជជែកពិភាក្សាដំណើរការនៃការរៀបចំថវិកាហ្នឹងគួរតែមានការជជែកពិភាក្សាពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធតាំងពីថ្នាក់ក្រោមជាតិមកហើយក្នុងនោះគួរមានការដាក់បញ្ចូលដៃគូសំខាន់ៗដែលក្នុងនោះរួមមានអង្គការសង្គមស៊ីវិលមានសារព័ត៌មានហើយអាចមានវិស័យឯកជនទៀតក្នុងការចូលរួមផ្តល់ជាធាតុចូលហើយសិក្សាអំពីតម្រូវការជាក់ស្តែងតម្រូវការអាទិភាពពិតប្រាកដ»។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងសភាមានអំណាចណាស់នៅក្នុងការត្រួតពិនិត្យថវិកាហ្នឹង ហើយធានាការរៀបចំថវិកាឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់រាស្រ្ត។ ហើយពួកគាត់ជាតំណាងរាស្ត្រ អ៊ីចឹងគាត់ត្រូវតែជាតំណាងពលរដ្ឋក្នុងការត្រួតពិនិត្យតាមដានសួរដេញដោលទាក់ទងការរៀបចំថវិកាប្រចាំឆ្នាំហ្នឹង។ហើយមួយទៀតនៅពេលអនុវត្តថវិកាក៏ត្រូវត្រួតពិនិត្យដែរថាតើថវិកាហ្នឹងចាយត្រូវតាមគោលដៅឬអត់?មានការបាត់បង់អត់តាមរយៈអំពើពុករលួយឬទេ?»
លោក ឈាង វុន ប្រធានគណៈកម្មការសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុធនាគារនិងសវនកម្មនៃរដ្ឋសភាបានប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រថា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ការរៀបចំថវិកាជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២មិនសំខាន់ថាមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួមឬអត់នោះទេ ប៉ុន្តែលោកថាអ្វីដែលសំខាន់គឺឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថ្លែងថា៖ «មានបក្ស[ប្រឆាំង]ចូលរួមឬក៏អត់[គឺ]វាសំខាន់ទៅលើឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលគេបោះឆ្នោត។ បើប្រជាពលរដ្ឋគេជ្រើសរើសអ្នកតំណាងរាស្រ្តប៉ុណ្ណឹងគឺតំណាងរាស្ត្រប៉ុណ្ណឹងហើយដែលត្រូវធ្វើការ»។
លោក ឈាង វុន ឲ្យដឹងថាថវិកាដែលគ្រោងចំណាយមានការកើនឡើងជាងឆ្នាំមុនដោយសារតែកម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាច្រើនបូករួមការជំរុញសេដ្ឋកិច្ចនិងត្រៀមខ្លួនធ្វើជាប្រធានអាស៊ានជាដើម។
លោកបន្ថែមថា៖ «មួយទៀតដែលសំខាន់មែនទែននោះក្រោយពីកូវីដ១៩បានធូរស្រាលទៅនេះ យើងនឹងពង្រឹងវិស័យទេសចរណ៍អ៊ីចឹងហើយហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់យើងមួយចំនួនធំយើងត្រូវស្តារឡើងវិញដែរ។អ៊ីចឹងហើយយើងមានការងារធ្វើច្រើនណាស់។បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយហ្នឹងឆ្នាំនេះនិងឆ្នាំមុនសភាពការណ៍សន្តិសុខប្រទេសជាតិមានការផ្លាស់ប្តូរទៅរកផ្លូវត្រូវ។ អ៊ីចឹងហើយយើងត្រូវត្រៀមខ្លួនបានន័យថាយើងត្រៀមថវិកាសម្រាប់ចំណាយដើម្បីទាញផលប្រយោជន៍ឲ្យមានចំណូលខ្ពស់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋយើង»។
លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ(IDEA)មើលឃើញថាការជួយរបស់រដ្ឋាភិបាលលើអ្នកធ្វើការក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធមិនទាន់ពេញលេញនៅឡើយទេដោយសារតែមានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលប៉ះពាល់ពិតប្រាកដមិនទាន់ទទួលសាច់ប្រាក់ពីរដ្ឋាភិបាលខណៈពលរដ្ឋទាំងនោះភាគច្រើនផ្លាស់ទីពីជនបទមកប្រកបរបររកស៊ីក្រៅប្រព័ន្ធនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនិងមិនមានទីលំនៅ។
លោក វន់ ពៅ ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជាពិសេសអ្នកប្រកបរបររកស៊ីក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាអ្នករស់នៅក្រោមបន្ទាត់ក្រីក្រច្រើនជាងគេទទួលបានបណ្ណសមធម៌សង្គមកិច្ចនិងបណ្ណសមធម៌សុខាភិបាល ដើម្បីជាការជួយសម្រួលបន្ទុកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដែលពួកគេទទួលរងផលប៉ះពាល់ផ្ទាល់ពីជំងឺកូវីដ១៩។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថារដ្ឋត្រូវតែរៀបចំការធ្វើបណ្ណសមធម៌សុខាភិបាលឬក៏បណ្ណក្រីក្រជូនទៅដល់កម្មករជាពិសេស[អ្នក]សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធទាំងអស់តាមរយៈយើងជាអង្គការវិជ្ជាជីវៈសមាគមដែលធ្វើការជាមួយអ្នកក្រពិតប្រាកដដើម្បីឲ្យគាត់បានបណ្ណមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាល។កាលណាគាត់មានបណ្ណហ្នឹងរដ្ឋងាយស្រួលក្នុងការផ្ទេរសាច់ប្រាក់ជូនអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធដែលជាវិស័យមួយដែលមានអ្នករស់នៅក្រោមបន្ទាត់ក្រីក្រច្រើនជាងគេ»។
គួរបញ្ជាក់ថាក្នុងពេលប្រទេសកម្ពុជារងវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩បន្ទាត់ភាពក្រីក្រក្នុងប្រទេសត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំណត់សាជាថ្មីក្នុងប្រាក់ចំនួន១០.៩៥១រៀលសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃដែលនាំឲ្យអត្រាភាពក្រីក្របានកើនឡើងដល់ប្រមាណ១៨%។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងផែនការចុះថ្ងៃទី១៧ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២១៕
