រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គ្រោងបោះផ្សាយមូលបត្ររដ្ឋជាលើកដំបូង ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣០០លានដុល្លារអាមេរិក ខណៈថវិកាជាតិត្រូវបានគ្រោងទុកក្នុងចំនួនប្រមាណ ៨.០១៣ លានដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ ដែលកើនឡើងប្រមាណ ៧% បើធៀបនឹងការចំណាយក្នុងឆ្នាំ២០២១។
គម្រោងប្រកាសលក់មូលបត្ររដ្ឋ និងផែនការចាយវាយឆ្នាំ២០២២នេះ ត្រូវបានប្រកាសក្រោយការប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃសុក្រ ទី២២ ខែតុលា សប្តាហ៍មុន។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គ្រោងបោះផ្សាយមូលបត្ររដ្ឋជាលើកដំបូង ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ ១.២១៩,៥ ប៊ីលានរៀល (ឬប្រមាណ៣០០លានដុល្លារអាមេរិក) ខណៈថវិកាជាតិត្រូវបានគ្រោងទុកក្នុងចំនួន៣២.៥៧៦,៩ប៊ីលានរៀល (ឬប្រមាណ៨.០១៣លានដុល្លារ) សម្រាប់ចាយវាយនៅឆ្នាំ២០២២ ដែលត្រូវជា២៦,២៤% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(ផ.ស.ស.) ដែលកើនឡើង៦,៨%ធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១។ សេចក្តីប្រកាសរបស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីឲ្យដឹងទៀតថា ការបោះផ្សាយមូលបត្រគឺជាផ្នែកមួយ ដើម្បីកៀរគរហិរញ្ញប្បទានគាំទ្រវិនិយោគសាធារណៈ សំដៅលើកស្ទួយកំណើន និងផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច។
ចំណែកផែនការចំណាយនៅឆ្នាំ២០២២ ដែលកើនពីឆ្នាំ២០២១នោះ គឺឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយលើបន្ទុកបុគ្គលិក ក្នុងនោះមានប្រាក់បៀវត្សរ៍មូលដ្ឋាន ប្រាក់បំណាច់មុខងារ លាភការ និងរង្វាន់ផ្សេងៗ។
សេចក្តីប្រកាសបន្ថែមថា ចំណាយបន្ទុកបុគ្គលិកនេះ ត្រូវបានគ្រោងដោយរក្សាកម្រិតប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមានិងប្រាក់បៀវត្សមន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងកងកម្លាំង ប្រដាប់អាវុធឆ្នាំ២០២២ ស្មើនឹងកម្រិតឆ្នាំ២០២១ «ដើម្បីរាជរដ្ឋាភិបាលមានលទ្ធភាពសន្សំថវិកាសម្រាប់បន្តការងារអន្តរាគមន៍ផ្នែកសុខាភិបាល និងសង្គម ពិសេសគឺការបង្កើនកញ្ចប់ថវិកាជួយជនក្រីក្រ និងជនងាយរងគ្រោះឲ្យបានដល់៩ខែជាបន្តទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២។
សម្រាប់ចំណូលថវិកាថ្នាក់ជាតិនៅឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋាភិបាលគ្រោងនឹងប្រមូលឲ្យបាន២៣.៤៦២,៦ប៊ីលានរៀល (ឬប្រមាណ៥.៧៧១លានដុល្លារអាមេរិក) ត្រូវជា៨,៩%នៃផ.ស.ស. ដែលកើនឡើង១៧,៧%ធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមយុទ្ធសាស្ត្ររួចរាល់ក្នុងការត្រៀមចាយវាយដូចដែលបានកំណត់ក្នុងខ្ទង់ចំណាយ និងចំណូលសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ ដែលវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នៅតែជាក្តីបារម្ភមួយ។
«យើងមានរបៀបយុទ្ធសាស្ត្ររបស់យើង។ អាហ្នឹងបានសរសេរហើយប្រាប់ថា តើយុទ្ធសាស្ត្ររបៀបម៉េច? ក្នុងការស្តាឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងហ្នឹង»។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រតិបត្តិការទីផ្សារមូលបត្រនៃផ្សារមូលបត្រកម្ពុជា អ្នកស្រី គឹម សុផានីតា យល់ថាការដាក់ឲ្យបោះផ្សាយមូលបត្រ នឹងឆ្លើយតបទៅស្ថានភាពជាក់ស្តែង ដែលកម្ពុជាត្រូវស្តារសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើងវិញ។
«នេះគឺជាការសម្រេចចិត្តបែបយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ត្រឹមត្រូវ និងចំពេលវេលាសម្រាប់ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននេះ ដើម្បីស្តារសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសយើងឡើងវិញ ក៏ដូចជាគាំទ្រទៅដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅថ្ងៃខាងមុខ»។
អ្នកស្រីពន្យល់បន្ថែមថា ផ្សារមូលបត្ររដ្ឋមានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើន និងអាចអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលកាត់បន្ថយការពឹកផ្អែកលើចំណូលពន្ធដា ពន្ធគយ និងកម្ចីបរទេស ហើយងាកមកប្រមូលទុន និងប្រភពចំណូលក្នុងស្រុកបន្ថែមដើម្បីយកទៅធ្វើការអភិវឌ្ឍប្រទេស តាមរយៈការសាងសង់ហេដ្ឋារចនាផ្លូវ ថ្នល់ ស្ពាន ប្រឡាយ និងពង្រឹងវិស័យសិក្សាអប់រំ សុខាភិបាល ក៏ដូចជាសេវាសាធារណៈផ្សេងៗទៀត។
បើតាមអ្នកស្រី គឹម សុផានីតា ការបោះផ្សាយផ្សារមូលបត្ររដ្ឋ គឺជាទម្រង់នៃការលក់បណ្ណបំណុល ទៅជាសាធារណៈ ដើម្បីប្រមូលលុយឬខ្ចីលុយពីសាធារណជន។
វីអូអេមិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក មាស សុខសេនសាន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានទេនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
បើតាមឯកសារព្រាងនៃផែនការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងឆ្នាំ២០២២ ចំណាយចរន្តវិស័យការពារជាតិ សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នឹងមានចំណែក២៤,៥%នៃចំណាយចរន្តថវិកាថ្នាក់ជាតិ។ ចំណាយលើវិស័យនេះ ទាបជាងវិស័យសង្គមកិច្ច ដែលគ្រោងនឹងទទួលបាន៣៨,៤%នៃចរន្តថវិកាថ្នាក់ជាតិ។ ឯកសារ ដដែលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាគ្រោងខ្ចីប្រាក់ពីដៃគូអភិវឌ្ឍក្នុងកម្រិត១.៦០០លានSDR ឬជាង២.២៦០លានដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីអភិវឌ្ឍគម្រោងមួយចំនួនក្នុងនោះមានគម្រោងពង្រីកសមត្ថភាពផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនី និងពង្រីកខ្សែបញ្ជូនអគ្គិសនីនៅតាមជនបទជាដើម។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាលោក ប៉ិច ពិសី មើលឃើញពីកំណើនក្នុងការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលលើខ្ទង់ចំណាយថវិកាថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដែលនឹងអាចជួយពលរដ្ឋក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះបានផ្សាភ្ជាប់ជាមួយនឹងចរន្តសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីលើកស្ទួយកម្រិតជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ។
«ការផ្តល់ថវិកានៅថ្នាក់ក្រោមជាតិហ្នឹងមានការកើនឡើង គួរឲ្យកត់សម្គាល់ហើយចំណុចនេះជាចំណុចល្អមួយ ព្រោះយើងចង់ជំរុញឲ្យថវិកាជាតិហ្នឹង មានគោលដៅជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅទីជនបទដាច់ស្រយាល ហើយនិងជាពិសេសការជួយឲ្យតំបន់ហ្នឹងមានការតភ្ជាប់សេដ្ឋកិច្ចមកទីប្រជុំជនដើម្បីបង្កើនជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋហ្នឹង ហើយនិងការលម្អសេវាសាធារណៈនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិហ្នឹងបាទ»។
បើតាមលោក ប៉ិច ពិសី រាល់ដំណើរការរៀបចំថវិកាជាតិ គួរតែមានការចូលរួមឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ពីភាគីពាក់ព័ន្ធជាពិសេសសង្គមស៊ីវិល និងវិស័យឯកជន ដៃគូអភិវឌ្ឍ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់សាធារណជន ហើយសភាក៏គួរមានយន្តការពិនិត្យតាមដានការចាយវាយថវិកាជាតិផងដែរ។
ទាក់ទងនឹងកម្ចីបរទេស លោកថា កម្ពុជានៅតែមានលទ្ធភាពក្នុងការខ្ចីបុលបរទេស សម្រាប់អភិវឌ្ឍវិស័យសំខាន់ៗដូចជាការជំរុញវិនិយោគសាធារណៈ និងកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធចាំបាច់ផ្សេងៗដើម្បីបើកផ្លូវឲ្យប្រទេសកម្ពុជារកចំណូលទូទាត់បំណុលវិញ៕
