កសិករមួយចំនួននៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបងនិងមន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការជាមួយកសិករខ្មែរបានអះអាងថាឈ្មួញកណ្តាលបានប្រើប្រាស់ព័ត៌មាននៃការយកពន្ធនៃការនាំចេញអង្ករទៅសហភាពអឺរ៉ុបមកបន្ទាបតម្លៃស្រូវរបស់ពួកគេ។
ការលើកឡើងរបស់កសិករ កើតឡើងស្របពេលដែលការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជា ទៅសហភាពអឺរ៉ុបបានធ្លាក់ចុះប្រមាណ១០ម៉ឺនតោន គឺប្រហែល៣៣ភាគរយ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៨ ក្រោយការយកពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប។
អ្នកស្រី ជឿន សុជាតិ អាយុ៤១ឆ្នាំ ជាកសិករម្នាក់ដែលកំពុងរស់នៅភូមិបឹងរាំង ឃុំឱម៉ាល់ខេត្តបាត់ដំបង បានថ្លែងប្រាប់VOA ថា តម្លៃស្រូវក្រអូបរបស់អ្នកស្រីក្នុងឆ្នាំនេះ បានធ្លាក់ចុះខ្លាំង ដោយមានតម្លៃត្រឹមតែ៧ពាន់បាត គឺប្រមាណ៩០ម៉ឺនរៀលតែប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយតោន ខណៈឆ្នាំកន្លងៗទៅ លក់បានក្នុងតម្លៃយ៉ាងទាបបំផុតគឺ៨៥០០បាតក្នុងមួយតោន គឺស្មើប្រមាណ១លាន១០ម៉ឺនរៀល។
អ្នកស្រីដែលជួលដីស្រែគេចំនួន៦ហិកតា ដែលក្នុងមួយហិកតាតម្លៃ៥ពាន់បាត ប្រមាណ៦៤ម៉ឺនរៀល មានប្រសាសន៍ថាឈ្មួញបានប្រាប់អ្នកស្រីថាស្រូវដែលទិញនោះ គេលែងនាំទៅក្រៅប្រទេសហើយ ដូច្នេះបានជាតម្លៃធ្លាក់ទាប។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឈ្មួញគេថាគេទិញថោកហ្នឹង មកពីស្រូវមិននាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ព្រោះអីគេទិញដាក់តាមរោងម៉ាស៊ីននេះ វាអត់បានថ្លៃទេ។ បើសិនជានាំចេញទៅក្រៅប្រទេស អាហ្នឹងបានបានថ្លៃ។ គេនិយាយអញ្ចឹង។ ដល់ពេលអញ្ចឹង កសិករមួយៗស្រងាកចិត្ត»។
ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមិនដឹងថាស្រូវរបស់អ្នកស្រី ត្រូវកិនជាអង្ករ នាំចេញទៅប្រទេសណានោះទេ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ដឹងជឿមិនជឿទេបង បើយើងអត់ដឹងដែរ។ បើគេថាប៉ុណ្ណា យើងត្រូវតែលក់។ បើយើងជំពាក់គេ បើយើងមិនលក់ អត់មានអីសងគេអញ្ចឹងបង»។
កាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៩ សហភាពអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមកំណត់យកពន្ធនៃការនាំចូលអង្ករពីកម្ពុជារយៈពេល៣ឆ្នាំ ដោយសារតែបរិមាណនាំចូលមានការកើនឡើងច្រើននៅប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុប។
តាមការប៉ាន់ប្រមាណ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបង់ពន្ធចំនួន៥០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ នៅក្រោមការយកពន្ធនេះ អ្នកនាំអង្ករចូលត្រូវបង់តម្លៃប្រហែល២០០ដុល្លារក្នុងមួយតោនសម្រាប់ឆ្នាំទីមួយ ចំនួន១៧១ដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំទីពីរ និងចំនួន១៤៣ដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំទីបី។
សហភាពអឺរ៉ុបបានលើកឡើងថា ពួកគេបានទទួលសំណើពីប្រទេសអ៊ីតាលី ដែលបានស្នើឲ្យមានការអនុវត្តវិធានការគាំពារអង្ករក្នុងប្រទេសជាសមាជិក ដោយសារមានការនាំអង្ករច្រើនចូលពីប្រទេសកម្ពុជានិងមីយ៉ាន់ម៉ា។
កសិករម្នាក់ទៀតនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង គឺលោក ឃឿត ភក្តី អាយុ២៤ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថាតម្លៃស្រូវក្រអូបរបស់លោកបានចុះទាប ដែលលោកមិនអាចទទួលយកបាននោះទេ។ លោកក៏បានរអ៊ូរទាំរឿងខ្វះទឹកសម្រាប់ធ្វើស្រែនៅក្នុងតំបន់របស់លោកផងដែរ។ លោកបារម្ភមិនអាចលក់ស្រូវបាន ហើយបំណុលកាន់តែកើនឡើង ខណៈលោកធ្វើស្រែចំនួន១០ហិកតា ហើយជួលគេ៦ហិកតា។
លោក ភក្តី ដែលធ្វើស្រែខ្លួនឯងនិងជួយមើលស្រែរបស់ម្តាយផង បានថ្លែងប្រាប់VOAថា៖ «តម្លៃប៉ុណ្ណឹងវាថោក ជីវាថ្លៃ ស្រូវវាថោក។ ទូទាត់ទៅ វាមិនស្មើនឹងថ្លៃជីផង។ បើមួយហិកតា ប្រើ៦ការ៉ុង។ ដូចវាមិនល្អ តម្លៃប៉ុណ្ណឹង។ មើលទៅ ធ្វើយូរៗទៅ ធ្វើឲ្យតែគេ»។
វិធានការនៃការយកពន្ធនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជាទៅសហភាពអឺរ៉ុប ក៏បានធ្វើឲ្យធ្លាក់ចុះការនាំចេញអង្ករទៅសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ។ បើតាមរបាយការណ៍បំណាច់ឆ្នាំចេញផ្សាយដោយក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខប្រមាញ់ និងនេសាទ ការនាំចេញអង្ករទៅក្រៅប្រទេសសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ មានចំនួនជាង៦២ម៉ឺនតោន ក្នុងនោះការនាំទៅអឺរ៉ុបមានចំនួនជាង២០ម៉ឺនតោន ដែលស្មើប្រមាណ៣២ភាគរយ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាបាននាំចេញអង្ករប្រមាណ៣០ម៉ឺនតោនទៅសហភាពអឺរ៉ុប ដែលមានប្រមាណ៤៣ភាគរយនៃការនាំចេញអង្ករសរុបទៅក្រៅប្រទេសរបស់កម្ពុជាប្រមាណ៦៣ម៉ឺនតោន។
ប៉ុន្តែការធ្លាក់ចុះការនាំចេញអង្ករទៅអឺរ៉ុបត្រូវបានជំនួសដោយការនាំទៅប្រទេសចិនមានចំនួនប្រមាណ២៥ម៉ឺនតោន ដែលច្រើនជាងគេនៃការនាំចេញ គឺស្មើប្រមាណ៤១ភាគរយ។
លោក ចាន់ សុខឃាង អនុប្រធានសហព័ន្ធស្រូវអង្ករកម្ពុជា ប្រាប់VOAថា ឈ្មួញខ្លះបានឆ្លៀតឱកាសប្រើប្រាស់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការយកពន្ធអង្ករនាំចេញ ទៅទម្លាក់តម្លៃស្រូវរបស់កសិករ។ លោកស្នើឲ្យកសិករគួរតែយកស្រូវទៅលក់នៅម៉ាស៊ីនកិនស្រូវដោយផ្ទាល់ ទើបទទួលបានតម្លៃសមរម្យ។ លោកបញ្ជាក់ថា ស្រូវក្រអូបស្ថិតក្នុងតម្លៃជាង៩ពាន់បាតក្នុង១តោនរហូតមកដល់ថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០នេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឈ្មួញគាត់យកព័ត៌មានទៅបំប៉ោង ទៅនិយាយអីចឹងទៅណា ព្រោះអាហ្នឹងជាការនិយាយស្តីរបស់គាត់ វាអត់មានអ្នកណាទេ ទទួលខុសត្រូវ។ អាហ្នឹងយើងទប់ស្កាត់របៀបម៉េចបាន បើវាកើតឡើងរាយប៉ាយ គ្រប់កន្លែង អាហ្នឹងជាការឆ្លៀតឱកាសទេ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «គេទិញក្នុងតម្លៃល្អជាង គាត់លក់ឲ្យឈ្មួញទៀត។ បញ្ហាគឺនៅត្រង់ថា គាត់ច្រូតហើយ គាត់លក់ឲ្យគេនៅហ្នឹងស្រែ ដូច្នេះតម្លៃរបស់គាត់ ស៊ីសងលើឈ្មួញ គេអ្នកប្រមូលទិញកណ្តាលហ្នឹងទេ»។
លោកបន្តថា ប្រទេសចិនបានបង្កើនការទិញអង្ករពីប្រទេសកម្ពុជា ដែលជំនួសការធ្លាក់ចុះទៅសហភាពអឺរ៉ុប។
លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជាហៅកាត់ថា CCFC ប្រាប់ VOA ថាលោកបានទទួលព័ត៌មានពីកសិករមួយចំនួនថាឈ្មួញបានប្រើប្រាស់ព័ត៌មានទាំងនេះ ដើម្បីកេងចំណេញពីកសិករ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «អញ្ចឹងឈ្មួញដែលគេហៅថាពួកឆ្លៀតឱកាសការរកស៊ីមួយចំនួនហ្នឹង ពិសេសអ្នកប្រមូលទិញស្រូវនៅកម្រិតថ្នាក់មូលដ្ឋានហ្នឹង គាត់បានប្រើប្រាស់វិធីសាស្រ្តហ្នឹង ដើម្បីកេងចំណេញការទម្លាក់ថ្លៃរបស់ប្រជាកសិករ»។
បើតាមលោក ថេង សាវឿន ព័ត៌មាននៃការដឹកស្រូវទៅលក់នៅម៉ាស៊ីនកិនស្រូវដោយផ្ទាល់ មិនបានទៅដល់កសិករនោះទេ ហើយពួកគេយល់ថារោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវទាំងនោះស្ថិតនៅឆ្ងាយពីកន្លែងធ្វើស្រែ ដែលត្រូវការការចំណាយបន្ថែម។ លោកបន្តថាការខាតបង់ច្រើនរបស់កសិករពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ នាំឲ្យកសិករខ្លះបាក់ទឹកចិត្តក្នុងការធ្វើស្រែបន្តទៀត៕
