វ៉ាស៊ីនតោន៖ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សរបស់ស.រ.អា.មួយប្រតិកម្មទៅនឹងការកាត់ទោសសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌចំនួនពីរគឺជនជាប់ចោទសម្លាប់មេដឹកនាំសហជីព និងការសម្រេចទោសប្រឆាំងនឹងសកម្មជនដីធ្លី។
លោកសុខ ខេមរានៃវីអូអេពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនរាយការណ៍ថា ការសម្រេចទោសសំណុំរឿងទាំងពីររបស់តុលាការបណ្តាលឲ្យមានការរិះគន់ចំៗពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សHuman Rights Watchថា តុលាការមិនឯករាជ្យ និងស្ថិតនៅក្រោមការបង្គាប់បញ្ជានយោបាយ។
លោកសុខ ខេមរានៃវីអូអេពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនរាយការណ៍ថា ការសម្រេចទោសសំណុំរឿងទាំងពីររបស់តុលាការបណ្តាលឲ្យមានការរិះគន់ចំៗពីអង្គការសិទ្ធិមនុស្សHuman Rights Watchថា តុលាការមិនឯករាជ្យ និងស្ថិតនៅក្រោមការបង្គាប់បញ្ជានយោបាយ។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញនិងតុលាការឧទ្ធរណ៍នៅសប្តាហ៍នេះបានបើកការជំនុំ ជម្រះទោសជាបន្តបន្ទាប់
ចំពោះសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌចំនួនពីរទាក់ទិននឹង សំណុំរឿងឃាដកម្មលើមេដឹកនាំសហជីពល្បីល្បាញគឺលោកជា វិជ្ជា និង សំណុំរឿងសកម្មជនដីធ្លីអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផា ដែលតវ៉ារឿងបឹងកក់។
ការកាត់ក្តីទាំងនោះត្រូវគេចាត់ទុកថា ជាការកាត់ក្តីមិនយុត្តិធម៌នោះ។ ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីមានការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងប្រឆាំងនឹងការកាត់ក្តីដោយតុលាការនោះ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សរបស់ស.រ.អា.មួយហៅថា Human Rights Watch បានរិះគន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនថា ប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការប្រឆាំងនឹងអ្នករិះគន់ដែលអង្គការនេះចាត់ទុកថា ប៉ះពាល់ទៅដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
តុលាការឧទ្ធរណ៍កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍បានរក្សាការកាត់ទោស ប៊ន សំណាង និងសុខ សំអឿន ដែលគេចាត់ទុកថា ជាឃាតករសិប្បនិម្មិត ឲ្យជាប់គុក២០ឆ្នាំដដែល ពីបទសម្លាប់លោកជា វិជ្ជា មេដឹកនាំសហជីពសេរីកម្មករដ៏ល្បីល្បាញ កាលពីឆ្នាំ២០០៤ ទោះបីជាតុលាការក្រុងភ្នំពេញធ្លាប់បញ្ជាក់ថា គ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុក ហើយតុលាការកំពូលបានព្យួរទោស និងបញ្ជូនឲ្យសាលាឧទ្ធរណ៍សើរើឡើងវិញក្តី។
ដោយឡែកសំណុំរឿងរបស់អ្នកស្រីយោម បុប្ផា សកម្មជនតវ៉ារឿងរំលោភដីធ្លីភូមិបឹងកក់ ត្រូវតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់គុក៣ឆ្នាំពីបទចោទទាក់ទងនឹង រឿងនយោបាយ នៅពេលដែលលោកស្រី និងក្រុមគ្រួសារព្យាយាមធ្វើបាតុកម្ម តវ៉ារឿងរំលោភដីធ្លីអ្នកភូមិបឹងកក់ ដែលគ្មានការដោះស្រាយនោះ។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ លោកប្រេដ អាដាំ (Brad Adams) នាយកអង្គការHuman Rights Watch ប្រចាំតំបន់អាស៊ី បានបញ្ជាក់ថា ចំណាត់ការរបស់តុលាការលើសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌទាំងពីរគឺសំណុំរឿង ប៊ន សំណាង និងសុក សំអឿន ហើយនឹងសំណុំរឿងអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផា ជាការបង្ហាញថា តុលាការកម្ពុជាមិនឯករាជ្យ៖
«រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនមានភាពខ្មាស់អៀនក្នុងការប្រើប្រាស់តុលាការជាអាវុធដើម្បីកៀបសង្កត់នោះទេ។ ជំនួសដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបង្រ្កាបអ្នកប្រឆាំង ហើយនឹងបំផ្លាញយុត្តិធម៌»។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលទាក់ទងនឹងរឿងដោយឡែកមួយរបស់តុលាការក្នុងរឿងដោះលែងសកម្មជនដីធ្លីម្នាក់គឺអ្នកស្រីទឹម សាក់មន្នី នៅសប្តាហ៍នេះ លោកអាដាំបានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនគួរសម្របសម្រួលទម្លាក់បទចោទទាំងឡាយប្រឆាំង នឹងជនជាប់ចោទទាំងបីនាក់ ហើយដោះលែងពួកគេគឺ ប៊ន សំណាង សុខ សំអឿន និងអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលមួយរូប និងជារដ្ឋលេខាធិការទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានច្រានចោលការរិះគន់របស់លោក ប្រេដ អាដាំ ហើយហៅការរិះគន់នោះថា ជា«យុទ្ធនាការវោហាសាស្ត្រ» ដើម្បីវាយប្រហាររាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
«អ្វីដែលគាត់និយាយហ្នឹង គ្រាន់តែជាការនិយាយបំផ្លើសពីការណ៍ពិត ហើយនិយាយអំពីអ្វីដែលប្រាសចាកអំពីការប្រឹងប្រែងរបស់ចៅក្រម មេធាវី ក៏ដូចជាព្រះរាជអាជ្ញា។ ដូច្នេះអ្វីដែលគាត់ឃើញថា វាខុស ហើយគាត់ត្រូវបង្ហាញពីករណីដែលខុស ដែលវាមានអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់។ នេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃច្បាប់ និងគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ថ្លែងប្រាប់ វីអូអេតាមទូរស័ព្ទពីប្រទេស ហ្វាំងឡង់ ជាកន្លែងដែលអ្នកស្រីជ្រកកោណនយោបាយ អ្នកស្រីជា គឹមនីភរិយារបស់លោកជា វិជ្ជាបានអះអាងថា ការកាត់ក្តីប៊ន សំណាង និងសុក សំអឿនមិនអាចទទួលយកបានទេ ហើយវាជាការកាត់ទោសមនុស្សល្អ ដែលតុលាការមិនគួរធ្វើ។
«អ្នកដែលសម្លាប់រួចខ្លួន។ អ្នកគ្មានទោស គេយកទៅកាត់ទោស។ ឥឡូវរឿងអីដែលចាប់គ្នាទៅឃុំឃាំងគ្នា២០ឆ្នាំហ្នឹង មិនត្រឹមត្រូវទេ»។
អ្នកស្រីបានថ្លែងទៀតថា៖
«ខ្ញុំសុំទាមទារឲ្យតុលាការរកយុត្តិធម៌ដល់ប៊ន សំណាងនិងសុក សំអឿន ហើយអំពាវនាវឲ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល អង្គការនៅក្រៅប្រទេសជួយសើរើរឿងក្តីហ្នឹងឡើងវិញ»។
លោកជា មុនី ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ និងជាប្អូនប្រុសលោក ជា វិជ្ជាបានអះអាងថា លោកក្តុកក្តួល ពេលឃើញការកាត់ទោសអយុត្តិធម៌ទៅលើ ប៊ន សំណាង និងសុខ សំអឿនដែលមិនមែនជាឃាតករពិត។
«ខ្ញុំចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្វែងរកឃាតករ ជនដៃដល់ ដែលបានបាញ់សម្លាប់លោកជា វិជ្ជា។ ហើយរយៈពេលកន្លងមកហ្នឹងគឺយើងគិតថា ឯកសារ ភស្តុតាងទាំងឡាយ ដែលជាការបង្ហាញពីតុលាការ តាំងពីសាលាដំបូង រហូតមកដល់សាលាឧទ្ធរណ៍គឺវាអត់ស៊ីសង្វាក់គ្នា»។
លោកមុនីទទូចថា លោកនឹងឈប់ប្តឹងហើយ តែលោកសុំឲ្យតុលាការ ដោះលែងជនទាំងពីរគឺប៊ន សំណាង និងសុក សំអឿន។
«តុលាការមានចំណេះដឹង វិជ្ជាជីវៈ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលតុលាការ អត់មានភាពក្លាហាន អត់មានភាពយុត្តិធម៌អញ្ចឹង គឺក្នុងសង្គមកម្ពុជាហ្នឹងមនុស្សភាគច្រើនគឺទទួលភាពអយុត្តិធម៌ ដែលបច្ចុប្បន្ន យើងឃើញថា នៅអំឡុងប៉ុន្មានអាណតិ្តនេះគឺពោរពេញទៅដោយការឈឺចាប់ដោយសារប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ គឺដោយតុលាការហ្នឹងឯង»។
លោកជា មុនីបញ្ជាក់ថា លោកគ្មានជំនឿលើប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជានោះទេ។
ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏បានរិះគន់ចំណាត់ការរបស់តុលាការ ដែលកាត់ទោសឲ្យអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផាជាប់ទោសផងដែរដោយអះអាងថា អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផាមិនជាប់ទាក់ទងទៅនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាដែលត្រូវចោទដោយតុលាការនោះទេ។
ប្រព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជ្យ ស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយដោយគ្មានការកែទម្រង់ពិតប្រាកដនោះ ត្រូវគេចាត់ទុកថា ជាគ្រោះថ្នាក់ដល់ដំណើរការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យ។ បញ្ហាមិនធ្វើការកែទម្រង់តុលាការនេះស្ថិតនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអ.ស.ប.ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជាគឺលោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌីផងដែរ ហើយស្ថិតក្នុងគោលនយោបាយកំណែទំរង់របស់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនឆ្នាំមកនោះ៕
