នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញនេះ តុលាការរាជធានីភ្នំពេញបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ ដោយសម្រេចចោទប្រកាន់សមាជិកចំនួន៩នាក់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ ពីបទ «ឧបឃាត» ដោយពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គហេតុនៃការ«ប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ»។
អ្នកនាំពាក្យនៃអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានឲ្យដឹងថា ការសម្រេចចោទប្រកាន់អ្នកទាំង៩នាក់នេះ រួមមានថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដូចជា លោកសម រង្ស៊ី លោកស្រី មូរ សុខហួរ និងលោក អេង ឆៃអ៊ាង គឺធ្វើឡើងដោយផ្តោតលើអង្គហេតុមួយដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្តីទីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រកាស«អំពាវនាវ និងប្រើប្រាស់ថវិកាប៉ុនប៉ងបង្កើតកងកម្លាំងឧទ្ទាមប្រដាប់អាវុធខុសច្បាប់» នៅក្នុងគម្រោងវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិកទាំង៩នាក់នោះ ថា លោកស្រីមិនបានភ្ញាក់ផ្អើលលើការចោទប្រកាន់របស់តុលាការរាជធានីភ្នំពេញទេ ពីព្រោះតុលាការកម្ពុជាមានប្រវត្តិលម្អៀងខាងនយោបាយទៅលើគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ លោកស្រី សុខហូរ ដែលជាអនុប្រធានម្នាក់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ បានអះអាងថា យុទ្ធនាការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សផ្សេងទៀតដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួនក្រៅប្រទេស មិនមែនជា «ផែនការធ្វើរដ្ឋប្រហារ»នោះទេ។
លោស្រីបានប្រាប់ VOA ថា៖ «មាតុភូមិនិវត្តន៍នៃយើងខ្ញុំទាំងអស់គ្នានៅថ្ងៃ៩ វិច្ឆិកា ជាមាតុភូមិនិវត្តន៍ដើម្បីដោះបញ្ហាជូនប្រទេសជាតិ។ សូមបងប្អូនពិចារណាឲ្យច្បាស់ថា សេរីភាពដែលយើងខ្ញុំខិតខំជូននោះ តើសេរីភាពដើម្បីនរណា? តើយើងខ្ញុំដាក់ជីវិត ដាក់រាងកាយទាំងអស់ជូនទៅប្រទេសជាតិ ដើម្បីនរណា?»
យោងតាមមាត្រា ៤៥១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា បើសិនជារកឃើញថាមានទោស អ្នកទាំង៩រូបនេះអាចប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារពីរយៈពេល១៥ឆ្នាំទៅ៣០ឆ្នាំ។ ការសម្រេចចោទប្រកាន់បទព្រហ្មទណ្ឌលើសមាជិកទាំង៩នាក់នៃគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី នៅតែបន្តធ្វើយុទ្ធនាការប្រកាសឲ្យអ្នកគាំទ្រលោក និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ប្រមូលផ្តុំគ្នាមកទទួលលោក នៅពេលដែលលោកទៅដល់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ បើទោះបីជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសយ៉ាងដាច់អហង្ការថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចនៅកម្ពុជាបានត្រៀមចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី និងបក្សពួក នៅពេលដែលលោក សម រង្ស៊ី ឈានមកដល់ទឹកដីកម្ពុជា។
លោក អ៊ុង រិទ្ធី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានបញ្ជាក់ថាគោលជំហរនៃយុទ្ធនាការមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី និងសមាជិកគណបក្សផ្សេងៗទៀត មិនមែនជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារនោះទេ តែជាជំហានមួយនៃការដោះស្រាយភាពជាប់គាំងខាងនយោបាយរវាងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយគ្មានយុត្តិធម៌។
លោក អ៊ុង រិទ្ធី បានថ្លែងថា៖ «យើងទៅក្នុងនាមចូលដោយគោលការណ៍អហិង្សា ហើយប្រកាសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមកទទួលគណៈប្រតិភូលោកប្រធានស្តីទី សម រង្ស៊ី ដើម្បីអបអរសាទរទទួលនូវអ្នកដែលគេគោរព។ ហើយបើសិនជាតុលាការលោក ហ៊ុន សែន មិនដែលធ្វើការទទួលស្គាល់លោក សម រង្ស៊ី ហើយ ហើយបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយ ម៉េចក៏ព្រួយបារម្ភម៉េះ?»
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់អ្នកនាំពាក្យអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដដែលនោះ បានបញ្ជាក់ថា «ការគាំទ្រ ឬការចូលរួម» ផែនការទទួលលោក សម រង្ស៊ី ដែលតុលាការចាត់ទុកថាជាផែនការប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារ «នឹងត្រូវប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់បញ្ជូនទៅតុលាការកាត់ទោសតាមច្បាប់ពី «បទរួមគំនិតក្បត់ជាតិ» ដែលអាចមានទោសពី៥ឆ្នាំ ទៅ២០ឆ្នាំ»។
លោក អ៊ុង រិទ្ធី បានបន្ថែមថា ការចោទរបស់តុលាការលើសមាជិកបក្សទាំង៩នាក់នេះ គឺជា«ការលាបពណ៌ និងការគំរាមកំហែង» ដើម្បីកុំឲ្យអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះចេញមកទទួលលោក សម រង្ស៊ី និងសមាជិកថ្នាក់ដឹកនាំបក្សផ្សេងៗទៀត នៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ។ លោកក៏សង្កត់ធ្ងន់ថា ដំណោះស្រាយនយោបាយតានតឹងនេះ គឺផ្អែកលើឆន្ទៈនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោកថា៖ «ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំមួយរូប តើមានអ្វីគួរឲ្យខ្លាច? បើកចិត្តឲ្យទូលាយទៅ! ពួកគាត់ប្រកាសថា ប្រទេសខ្មែរមានប្រជាធិបតេយ្យពិតៗ។ បើសិនប្រជាធិបតេយ្យពិតៗ បើកចំហទៅ។ ដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ឲ្យរួចផុតពីការចោទប្រកាន់ទាំងឡាយណា អនុញ្ញាតឲ្យលោកប្រធាន សម រង្ស៊ី ធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ចូលស្រុកវិញ ចាប់ដៃគ្នាជាមួយលោកប្រធាន កឹម សុខា ហើយអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដំណើរជីវិតឡើងវិញ ធ្វើនយោបាយទប់ទល់នឹងលោក ហ៊ុន សែន ទៅ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ គេឃើញថា សហគមន៍អន្តរជាតិនៅតែបន្តតាមដានស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងនយោបាយនៅកម្ពុជាយ៉ាងដិតដល់ ជាពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានបន្តទទូចម្តងហើយម្តងទៀត ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង រួមទាំងលោក កឹម សុខា និងលុបបំបាត់ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់សង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានជាដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ ការអំពាវនាវនេះមិនទទួលបានការឆ្លើយតបណាមួយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅឡើយទេ៕
