ខណៈដែលមានការចាប់បង្ខាំងដោយក្រុមយោធាបាននៅខេត្ត Rakhine ភាគឦសានរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានឈានដល់ខែទីពីរនោះ ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ារាប់រយនាក់បានសម្រេចចិត្តឆ្លងកាត់ព្រំដែនដោយខុសច្បាប់ចូលទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែសដែលនៅជិតខាង។ អង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកា បានឲ្យដឹងថា មានមនុស្ស៣ម៉ឺននាក់ដែលភាគច្រើនជាជនមូស្លីមអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាបានបាត់បង់ទីជម្រក ហើយក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សបានប៉ាន់ប្រមាណថា មនុស្សជាង៨០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងការបង្ក្រាបនោះ។
ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន UNHCR បានជំរុញឲ្យប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាធ្វើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីការពារជនស៊ីវិលនៅក្នុងខេត្ត Rakhine។
លោក Adrian Edwards អ្នកនាំពាក្យ UNHCR បានថ្លែងនៅទីក្រុងហ្សឺណែវកាលពីសប្តាហ៍មុនថា៖ «យើងក៏កំពុងអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែស ឲ្យរក្សាច្រកព្រំដែនជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបើកចំហ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យមានការឆ្លងកាត់ដោយសុវត្ថិភាពចំពោះជនស៊ីវិលណាដែលគេចចេញពីអំពើហិង្សានៅមីយ៉ាន់ម៉ា»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយឆ្មាំច្រកព្រំដែនប្រទេសបង់ក្លាដែសនិយាយថា ពួកគេត្រូវបានបញ្ជាឲ្យរារាំងជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាមិនឲ្យចូលប្រទេសបង់ក្លាដែស។
វរសេនីយ៍ទោ Abuzar Al Zahid មេបញ្ជាការនៃវរៈការពារព្រំដែនរបស់ប្រទេសបង់ក្លាដែសនៅភាគអាគ្នេយ៍ប្រទេសបង់ក្លាដែសបានប្រាប់ VOA ថា៖ «កាលពី៦សប្តាហ៍កន្លងទៅ យើងបានរុញត្រឡប់ទូកដែលមានផ្ទុកជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាឲ្យត្រឡប់ថយក្រោយវិញ មុនពេលពួកគេអាចមកដល់ទឹកដីនៃប្រទេសបង់ក្លាដែស។ យើងបានប្រទះឃើញទូកប្រភេទនេះពីរ ឬបី ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ទូកទាំងនោះត្រូវបញ្ជូនត្រឡប់ទៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ។
ទោះយ៉ាងណា ប្រជាជននៅក្នុងទីក្រុង Teknaf នៅព្រំដែននៃប្រទេសបង់ក្លាដែសបានប្រាប់ VOA ថា មានជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាពីរបីរយនាក់បានលួចចូលក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសតាមច្រកព្រំដែន។
ភាពតានតឹងនៅជុំចុងក្រោយបានផ្ទុះឡើងនៅខេត្ត Kahkine ដែលមានជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាភាគច្រើនរស់នៅ បន្ទាប់ពីមានជនប្រដាប់ដោយអាវុធបានវាយប្រហារលើប៉ុស្តិ៍ការពារព្រំដែន ហើយបានសម្លាប់ប៉ូលិស៩នាក់ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែតុលា។
កងទ័ពត្រូវបានចោទពីបទរំលោភបំពាន
ដោយបន្ទោសជនសកម្មប្រយុទ្ធរ៉ូហ៊ីងយ៉ាចំពោះការវាយប្រហារនោះ កងទ័ពមីយ៉ាន់ម៉ាបានបិទភូមិដ្ឋានជាច្រើនរបស់ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក កងទ័ពត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សប្រឆាំងទៅលើក្រុមជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ា បូករួមទាំងការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ការរំលោភសេពសន្ថវៈ និងការដុតបំផ្លាញផ្ទះសម្បែង។
ក្នុងពេលធ្វើការបង្ក្រាបទាំងនោះ កងទ័ពបានបាញ់ពីឧទ្ធម្ភាគចក្រដែលទង្វើនេះត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានបណ្តាលឲ្យជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ារាប់សិបនាក់បានស្លាប់។
ក្រុមឯករាជ្យផ្សេងៗបានកំណត់ចំនួនមនុស្សស្លាប់ថាមានចន្លោះពី ១៥០នាក់ ទៅ៣០០នាក់ ប៉ុន្តែមិនមានវិធីសាស្ត្រដើម្បីផ្ទៀងផ្ទាត់ការអះអាងនេះទេ។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ដោយប្រើឧបករណ៍ចាប់រូបភាពពីផ្កាយរណប ពួកគេបានរកឃើញផ្ទះ ឬអាគារ ចំនួន១២៥០ខ្នង ត្រូវបានកម្ទេចនៅខេត្ត Rakhine។
មគ្គុទេសទេសចរណ៍ក្នុងក្រុង Teknaf ម្នាក់គឺលោក Foizullah ដែលប្រើឈ្មោះតែមួយដូចប្រជាជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាទូទៅនោះនិយាយថា លោកអាចមើលឃើញអណ្តាតភ្លើងពីទីក្រុងរបស់លោកទៅ ហើយផ្សែងនៅតំបន់ Maungdaw ដែលមានជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ារស់នៅ គឺនៅត្រើយម្ខាងទៀតនៃទន្លេ Naf។
លោក Foizullah បានប្រាប់ VOA ថា៖ «យើងបាននិយាយជាមួយជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមួយចំនួនដែលមកពីតំបន់នោះ ពួកគេនិយាយថា ផ្ទះជាច្រើននៅក្នុងសហគមន៍ត្រូវបានដុតចោលដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ។ ខ្ញុំបានដឹងថា ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាទាំងបុរស ទាំងស្ត្រី និងកូនក្មេង យ៉ាងហោចណាស់ចំនួន៤០០នាក់បានចូលទៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសកាលពីថ្ងៃអាទិត្យកន្លងទៅនេះ។ នេះក៏ជាការពិតមួយដែលថា ឆ្មាំព្រំដែនបង់ក្លាដែសបានរុញច្រានទូករបស់ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាច្រើនឲ្យត្រឡប់ទៅវិញជារៀងរាល់ថ្ងៃ»។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា លោក Foizullah និយាយថា លោកបានឃើញទូកប្រហែល២០គ្រឿងពេញទៅដោយជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលទូកទាំងនោះប្រាកដជាត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីឆ្នេរនៃប្រទេសបង់ក្លាដែស។ លោកនិយាយថា ទូកទាំងនោះមើលទៅហាក់ដូចជាកំពុងរង់ចាំនៅក្នុងទន្លេ Naf ដើម្បីព្យាយាមឆ្លងចូលទៅបង់ក្លាដែសម្តងទៀត។
លោក Asaduzzaman Khan Kamal រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកិច្ចការលំនៅដ្ឋានរបស់ប្រទេសបង់ក្លាដែសនិយាយថា អំពើហិង្សាក្នុងប្រទេសមីយ៉ានម៉ាដែលចេះតែបន្តនេះគឺជាមូលហេតុនៃភាពមិនសុខស្រួលសម្រាប់ប្រទេសរបស់លោក។
លោក Kmal បានថ្លែងកាលពីខែវិច្ឆិកាថា៖ «ទោះយ៉ាងណា យើងត្រូវតែរក្សាទុកឆ្មាំព្រំដែន ឆ្មាំសមុទ្រ ហើយកម្លាំងប៉ូលិសត្រៀមរារាំងការហូរចូលនៃក្រុមជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា»។
ក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សបានរិះគន់ការរារាំងរបស់ប្រទេសបង់ក្លាដែសទៅលើជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាដែលមកតាមទូក។
Worsening conditions
ស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់
លោក Chowdhury R Abrar ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Odhikar នៅក្រុងដាក្កានិយាយថា បើសិនប្រទេសបង់ក្លាដែសគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ពួកគេមិនអាចបដិសេធចំពោះជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបានទេ។
លោក Abrar និយាយថា៖ «ប្រទេសបង់ក្លាដែសគួរតែបើកព្រំដែនរបស់ខ្លួនសម្រាប់ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាដែលកំពុងរត់គេចខ្លួនដោយសារតែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស»។ លោកក៏ដឹកនាំអង្គភាពស្រាវជ្រាវលើចលនាជនភៀសខ្លួន និងការធ្វើចំណាកស្រុក (RMMRU) នៅសាកលវិទ្យាល័យដាក្កាផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «សហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើនមានភាពស្ពឹកស្រពន់ក្នុងការផ្តួចផ្តើមសកម្មភាពទៅលើបញ្ហាដែលទាក់នឹងជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ក្នុងសភាពដែលមិនមានសម្ពាធជាសាកលលើប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដូច្នេះ ស្ថានភាពសម្រាប់ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ានៅក្នុងប្រទេសនេះ កំពុងតែអាក្រក់ទៅៗ»។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch ប្រចាំតំបន់អាស៊ី និយាយថា ជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាដែលបាត់បង់ទីជម្រកកំពុងប្រឈមមុខនឹងការខ្វះខាតជំនួយស្បៀងអាហារអន្តរជាតិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ហើយជំនួយផ្សេងៗទៀតត្រូវបានរាំងខ្ទប់ដោយអាជ្ញាធរនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
លោក Robertson ថ្លែងប្រាប់ VOA ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែសគួរតែទទួលស្គាល់គ្រាមានអាសន្នលើបញ្ហាមនុស្សធម៌ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនេះ ហើយគួរតែអនុញ្ញាតឲ្យជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាគេចខ្លួនឆ្លងកាត់តាមព្រំដែនដោយសុវត្ថិភាព។ ក្រុមមនុស្សដ៏កម្សត់នេះជាក់ស្តែងគ្មានកន្លែងណាដែលត្រូវទៅទេ។ ពួកគេស្ថិតនៅចន្លោះក្រុមខ្មោចបិសាច និងសមុទ្រមានផ្ទៃពណ៌ខៀវយ៉ាងជ្រៅល្វឹងល្វើយ ហើយប្រទេសបង់ក្លាដែសគឺជាគោលដៅតែមួយគត់ដែលពួកគេអាចរត់គេចបាន។ រដ្ឋភិបាលបង់ក្លាដែសក៏ត្រូវតែទាមទារថា ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាត្រូវតែបញ្ឈប់គោលនយោបាយរើសអើង និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើជនអំបូររ៉ូហ៊ីងយ៉ាទៅ ដើម្បីឲ្យវិបត្តិនៃការរត់គេចចេញពីខេត្ត Rakhine អាចបញ្ឈប់បាន»។
លោក Mark Farmaner ប្រធានអង្គការ Burma Campaign UK និយាយថា ប្រទេសបង់ក្លាដែសកំពុងតែកាត់ទោសប្រហារជីវិតយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាពទៅលើក្រុមអំបូរជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដោយសារតែការបដិសេធមិនឲ្យពួកគេចូលក្នុងប្រទេសនេះ។
លោក Farmaner ថ្លែងប្រាប់ VOAថា៖ «ពួកគេកំពុងគេចចេញពីការរំលោភលើច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយប្រទេសបង់ក្លាដែសមានភារៈកិច្ចជួយពួកគេ។ សហគមន៍អន្តរជាតិគួរតែដាក់សម្ពាធលើប្រទេសបង់ក្លាដែសឲ្យបើកច្រកព្រំដែនរបស់ខ្លួន និងទទួលយកជំនួយអន្តរជាតិដែលត្រូវបានផ្តល់ទៅឲ្យដើម្បីជួយដល់ជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា»៕
