ក្រុមអង្គការខាងសេរីភាពសារព័ត៌មាននិយាយថា ការចាប់ខ្លួនជាច្រើន និងការហាមឃាត់ការផ្សាយព័ត៌មានរយៈពេលមួយខែ នៅលើគេហទំព័រព័ត៌មានមួយ ដោយសារតែការស៊ើបអង្កេតរបស់គេហទំព័រនេះទៅលើផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន បង្ហាញថា វៀតណាមកំពុងគាបសង្កត់ការរិះគន់នៅមុនសមាជគណបក្សរបស់ប្រទេសនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា អាជ្ញាធរបានចោទប្រកាន់លោក Le Huu Minh Tuan ដែលបម្រើការឱ្យសមាគមអ្នកកាសែតឯករាជ្យវៀតណាម ពីបទ «ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋ»។ លោក Le ជាសមាជិកទី៤ របស់សមាគមនេះ ដែលត្រូវបានគេចាប់ខ្លួន ចាប់តាំងពីពេលដែលស្ថាបនិកសមាគមនេះ គឺលោក Pham Chi Dung ត្រូវបានឃាត់ខ្លួននៅក្នុងខែវិច្ឆិកា។
លោក Pham ដែលជាអ្នករាយការណ៍សម្រាប់សារព័ត៌មានផ្សេងៗ រួមមានវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (វីអូអេ) ផងនោះ បានជួយបង្កើតសមាគមនេះ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤។ នៅមុនពេលលោកត្រូវចាប់ខ្លួន លោក Pham បានលេចមុខនៅក្នុងការផ្សាយសារវីដេអូ នៅក្នុងសន្និសីទមួយដែលផ្តោតលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងសហភាពអឺរ៉ុប-វៀតណាម។
បើយោងតាមអង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពសារព័ត៌មានឈ្មោះថា អ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន ឬ Reporters Without Borders (RSF) កាលពីខែមុន អាជ្ញាធរក្រុងហាណូយបានចាប់ខ្លួនអនុប្រធានសមាគម លោក Nguyen Tuong Thuy និងលោក Pham Chi Thanh។ លោក Nguyen Tuong Thuy ជាអ្នកសរសេរប្លុកម្នាក់ ដែលធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ហើយលោក Pham Chi Thanh ជាអ្នកសរសេរប្លុកម្នាក់ ដែលនាពេលថ្មីៗនេះបានបោះពុម្ពសៀវភៅមួយក្បាលអំពីអគ្គលេខាធិការនៃគណបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម។
វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក និងវិទ្យុអាស៊ីសេរីគឺជាបណ្តាញសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ដែលទទួលបានថវិកាគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក។
ស្របពេលនឹងការចាប់ខ្លួននេះ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ក្រសួងព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងវៀតណាមបានហាមឃាត់ការផ្សាយព័ត៌មានរយៈពេលមួយខែ ចំពោះគេហទំព័រ Phu nu Online ដោយសារតែមានការផ្សាយជាច្រើនដែលបានធ្វើការចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនសំណង់មួយថា បានបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន។
នាយកផ្នែកតស៊ូមតិប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch លោក John Sifton បាននិយាយថា ការចាប់ខ្លួន និងការផ្អាកការផ្សាយនេះអាចជាសញ្ញាថា អាជ្ញាធរកំពុងត្រៀមខ្លួនរៀបចំសមាជគណបក្សថ្នាក់ជាតិលើកទី១៣ ដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅឆ្នាំក្រោយ។
លោក Sifton បានថ្លែងប្រាប់ VOA ថា «ស្ថាប័នសារព័ត៌មានត្រូវបានយាយី»។ លោកបានបន្ថែមថា ការយាយីដល់សកម្មជន និងអ្នករិះគន់ជាច្រើនខែមុនសមាជគណបក្សជារឿងធម្មតា។
អង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពសារព័ត៌មានអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែនបាននិយាយថា ការចាប់ខ្លួនទំនងជា «ការបញ្ជាក់ពីភាពភ័យខ្លាច នៅក្នុងចំណោមថ្នាក់ដឹកនាំនាពេលបច្ចុប្បន្នរបស់គណបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាមរយៈពេល៦ខែមុន» សមាជរបស់គណបក្ស។
ប្រធានតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិករបស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន លោក Daniel Bastard បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនាថា «តាមរយៈការបំបិទមាត់អ្នកបញ្ចេញមតិ ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សកុម្មុយនិស្តកំពុងតែស្វះស្វែងការពារបុព្វសិទ្ធិរបស់ខ្លួន»។
ប្រទេសវៀតណាមជារដ្ឋឯកបក្សមួយ។ គណបក្សកុម្មុយនិស្តជ្រើសរើសសមាជិកការិយាល័យនយោបាយមជ្ឈិមបក្ស (Politburo) នៅក្នុងប្រទេសរហូតដល់១៩រូប រួមមានអគ្គលេខាធិការបក្ស ប្រធានាធិបតី នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានសភា និងសមាជិកប្រមាណ ២០០នាក់ នៃគណៈកម្មាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនិស្ត នៅក្នុងសមាជ។
លោក Sifton បាននិយាយថា អាជ្ញាធរជាទូទៅយាយីសមាជិកសមាគមអ្នកកាសែតឯករាជ្យ តាមដានពួកគេ ឬដាក់ពួកគេឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ។ លោក Sifton បានបន្ថែមថា អ្នកកាសែតទាំងអស់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននាពេលថ្មីៗនេះ «ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទធ្វើយុទ្ធនាការប្រឆាំងរដ្ឋ។ បទចោទនេះមាននិយមន័យយ៉ាងទូលាយ ហើយវាមានន័យថា ប្រសិនបើអ្នកនិយាយអ្វីរិះគន់ អ្នកនឹងមានបញ្ហា»។
ក្រសួងទំនាក់ទំនងមិនបានឆ្លើយតបអ៊ីម៉ែលរបស់ VOA ដែលស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយរបស់ក្រសួងនោះទេ។
ក្នុងករណីរបស់គេហទំព័រ Phu nu Online លោក Nguyen Thanh Lam ដែលជានាយកនៃអាជ្ញាធរសារព័ត៌មានស្ថិតក្រោយក្រសួងព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងវៀតណាមបានថ្លែងថា ក្នុងគេហទំព័រព័ត៌មាននោះ «បានរាយការណ៍ព័ត៌មានខុស ដែលបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ» នៅក្នុងការរាយការណ៍ជាច្រើននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ អំពីក្រុមហ៊ុន Sun Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនវត្ថុ ក្រុមហ៊ុនសំណង់ និងក្រុមហ៊ុនប្រតិបត្តិការដំណើរកម្សាន្តនៅក្នុងក្រុង Da Nang។
នៅក្នុងអត្ថបទចេញផ្សាយ នៅចន្លោះពីខែកញ្ញា ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ គេហទំព័រ Phu nu Online បានចោទប្រកាន់ថា ក្រុមហ៊ុន Sun Group បានបំផ្លាញបរិស្ថាននៅតំបន់ការពារធម្មជាតិ Ba Na-Nui Chua នៅក្នុងក្រុង Da Nang និងនៅក្នុងឧទ្យានជាតិ Tam Dao នៅខេត្ត Vinh Phuc នៅភាគខាងជើងនៃប្រទេស។
ក្រុមហ៊ុន Sun Group និងមន្ទីរព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងក្រុង Da Nang បានផ្ញើពាក្យបណ្តឹងដែលរួមមានឯកសារកម្រាស់ ២៥៥ទំព័រ ទៅកាន់ក្រសួងព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនង នេះបើយោងតាមការផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុក។
ក្រុមហ៊ុន Sun Group មិនឆ្លើយតបចំពោះអ៊ីម៉ែលរបស់ VOA ដែលស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយនោះទេ។
គេហទំព័រសារព័ត៌មានខាងលើត្រូវបានគេស្នើឱ្យកែតម្រូវព័ត៌មានខុស និងត្រូវរងការពិន័យចំនួន៥៥លានដុង (២.៣៥៨ដុល្លារអាមេរិក) សម្រាប់ការបំពានការផ្សព្វផ្សាយ និងវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មាន។ ការផ្អាកអាជ្ញាប័ណ្ណរបស់គេហទំព័រនេះមិនប៉ះពាល់ដល់ការបោះពុម្ពផ្សាយ ឬទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននោះទេ។
កាលពីកន្លងមក ប្រទេសវៀតណាមបានចាត់វិធានការប្រឆាំងនឹងបណ្តាញសារព័ត៌មាន ឬអ្នកសរសេរប្លុក ដែលរាយការណ៍អំពីការចោទប្រកាន់លើការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន និងរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់ពួកគេ។ គណបក្សកុម្មុយនិស្តគ្រប់គ្រងសារព័ត៌មាន ហើយនៅក្នុងច្បាប់សារព័ត៌មានឆ្នាំ២០១៦ បណ្តាញសារព័ត៌មានត្រូវតែបម្រើជាសំឡេងរបស់គណបក្ស និងទីភ្នាក់ងាររដ្ឋ នេះបើយោងតាមគណៈកម្មាធិការការពារអ្នកកាសែត ហៅកាត់ថា CPJ។
លោក Sifton បានចាត់ទុកការហាមឃាត់ការចេញផ្សាយនេះថាជា «ការអន់ថយមួយទៀតសម្រាប់សេរីភាពសារព័ត៌មាន»។ លោកបានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលមិនពេញចិត្ តជាពិសេសចំពោះរាល់ការរិះគន់លើបញ្ហាអ្វីក៏ដោយទាក់ទងនឹងការសាងសង់ បញ្ហាដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ជលផល និងការធ្លាយជាតិពុលពីរោងចក្រដែកថែប Formosa ក្នុងឆ្នាំ២០១៦។
នៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំមុន កសិករចិញ្ចឹមបង្គងម្នាក់ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៦ឆ្នាំ ចំពោះការរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនៅលើបណ្តាញហ្វេសប៊ុក អំពីគោលនយោបាយបរិស្ថាន។ ហើយនៅក្នុងខែតុលា ផលិតករភាពយន្ត លោក Thinh Nguyen ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនមួយភ្លែតចំពោះអ្វីដែលសហការីរបស់លោកនិយាយថា ជាការដាក់ទោសសម្រាប់ការផលិតភាពយន្តអំពីការចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន។
នៅថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា សារព័ត៌មាន Phu nu បានផ្តល់ព័ត៌មានលម្អិតនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនអំពីការពិភាក្សាជាមួយនឹងអាជ្ញាធរសារព័ត៌មាន និងពន្យល់ពីមូលហេតុដែលខ្លួនចេញផ្សាយអត្ថបទអំពីក្រុមហ៊ុន Sun Group។
សារព័ត៌មាននេះសរសេរថា៖ «អ្វីដែលយើង [ព្យាយាមធ្វើ] គឺផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមដើម្បីជួយឱ្យអាជ្ញាធរត្រួតពិនិត្យ គ្រប់គ្រង និងបញ្ជាក់ពីនីតិវិធីវាយតម្លៃ និងយល់ព្រមក្នុងគោលដៅកំណត់ផលប៉ះពាល់បរិស្ថានរបស់គម្រោងនៅក្នុងតំបន់ព្រៃ និងសមុទ្រ ដែលត្រូវការពារសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ»។
អ្នកស្រី Nguyen Thu Trang ជាចាងហ្វាងកាសែត Phu Nu នៅក្នុងក្រុងហាណូយនិងជាស្ត្រីម្នាក់ក្នុងចំណោមស្ត្រីមានឥទ្ធិពលបំផុត ១០០នាក់ របស់វៀតណាមនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលជ្រើសរើសដោយទស្សនាវដ្តី Forbes។ អ្នកស្រីបានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកស្រី កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភាថា៖ «គម្រោងនិងការសាងសង់របស់ក្រុមហ៊ុន Sun Group ភាគច្រើនធ្វើឡើងនៅក្នុងតំបន់មានបញ្ហារសើបដូចជា ភ្នំ ព្រៃចំណាស់ កោះ និងព្រំដែន»។
អ្នកស្រី Nguyen និយាយថា អ្នកកាសែតដែលសរសេរអត្ថបទទាំងនោះត្រូវបានគេតាមដាន ដាក់សម្ពាធ និងគំរាមកំហែង។ អ្នកស្រីបានសរសេរថា៖ «យើងបានដាក់របាយការណ៍មួយជូននាយកដ្ឋានព្រហ្មទណ្ឌនៃក្រសួងសន្តិសុខសាធារណៈ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងទទួលបាន គឺការមិនឆ្លើយតប»។
លោក Nguyen Tien Trun សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងក្រុងហូជីមិញបានប្រាប់ VOA ក្នុងសម្តីដើមថា៖ «ក្រុមហ៊ុន Sun Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនអចលនវត្ថុដ៏ធំនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម តែងតែរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់អំពីការចោទប្រកាន់របស់សារព័ត៌មានអនឡាញ Phụ nu»។
លោក Nguyen បាននិយាយក្នុងសម្តីដើមថា៖ «សកម្មភាពនេះធ្វើឱ្យខ្ញុំជឿថា ក្រុមហ៊ុន Sun Group បានបញ្ជាឱ្យអាជ្ញាធរដាក់ទោសកាសែត Phu nu ចំពោះការបង្ហាញបទល្មើសបរិស្ថានរបស់ក្រុមហ៊ុន Sun Group។ ក្រុមហ៊ុននេះបានធ្វើឲ្យការអំពាវនាវទាំងអស់របស់រដ្ឋាភិបាលឲ្យការពារបរិស្ថាន និងដាក់ពន្ធទាំងអស់សម្រាប់ការការពារបិរស្ថានដែលកំណត់ដោយរដ្ឋាភិបាល មើលទៅគ្រាន់តែជាពាក្យលាក់ពុតប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកអានបានបង្ហាញការគាំទ្រដល់កាសែតនេះ និងបានសរសើរដល់ភាពក្លាហានរបស់ខ្លួនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។
អ្នកអានម្នាក់បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់សារព័ត៌មាន Phu Nu ថា៖ «ប្រសិនបើមិនមានកាសែតណាហ៊ានប្រាប់ពីការពិត លាតត្រដាងពីផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមហ៊ុននោះទេ សង្គមនឹងមានពោរពេញទៅដោយពាក្យកុហក។ សូមអរគុណដល់ អ្នកជាអ្នកប្រយុទ្ធដ៏អស្ចារ្យសម្រាប់បុព្វហេតុត្រឹមត្រូវ»៕
