ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា នៅថ្ងៃពុធនេះ បានប្រកាសសារជាថ្មីថា មិនមានភ្ញៀវ ឬអ្នកសង្កេតការណ៍ផ្លូវការណាម្នាក់ពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងចូលរួមសង្កេតការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជាក្នុងថ្ងៃអាទិត្យខាងមុខនេះទេ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត ដែលត្រូវបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដានេះ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយក្នុងន័យដើមទាំងជាភាសាខ្មែរ និងភាសាអង់គ្លេសថា៖
«គ្មានភ្ញៀវ ឬអ្នកសង្កេតការណ៍ផ្លូវការណាម្នាក់មកពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចូលរួមសង្កេតការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ទេ។ ការសម្រេចចិត្តនេះគឺស្របតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក តាំងពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧មក ដែលបានសម្ដែងកង្វល់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះការវិវត្តផ្នែកនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
រូបឯកសារ៖ លោក ប៉ូ អេង ទីប្រឹក្សា Education USA ក្នុងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Arend Zwartjes មន្រ្តីទំនាក់ទំនងកិច្ចការសាធារណៈនៃស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកនិងលោក Christopher Degnan មន្រ្តីគ្រប់គ្រងគម្រោងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃក្រសួងការបរទេសអាមេរិកថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន អំឡុងការសម្ពោធមជ្ឈមណ្ឌលអាមេរិកាំងដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា។ (ទុំ ម្លិះ/VOA)
លោក Arend Zwartjes អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការបង្ហោះសេចក្តីជូនដំណឹង និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ទាំងនេះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ គេមើលឃើញថា ការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជានេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) បិទបញ្ចប់ការទទួលពាក្យស្នើសុំធ្វើជាអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដានេះ ដោយមិនមានការចូលរួមសង្កេតការណ៍ពីតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបទេ។ អ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិក្នុងការបោះឆ្នោតអាណត្តិនេះភាគច្រើនមកពីតំណាងប្រទេសមិនមែនកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលក្នុងនោះរួមមានប្រទេសចិន សិង្ហបុរី វៀតណាម និងមីយ៉ាន់ម៉ាជាដើម។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.ប. ប្រាប់ VOA នារសៀលថ្ងៃពុធនេះថា គ.ជ.ប.បានទទួលស្គាល់អ្នកចូលរួមសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិជាផ្លូវការចំនួន២១៣នាក់។ លោកបន្ថែមថា ការមិនដាក់អ្នកសង្កេតការណ៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិកមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជានោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ភាគីអន្តរជាតិគឺជាភាគីពាក់ព័ន្ធមួយ ប៉ុន្តែបើសិនភាគីនោះ លោកមិនចាប់អារម្មណ៍ អាហ្នឹងស្រេចតែលើការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួនឯងទេ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ គ.ជ.ប. គ.ជ.ប.បានបំពេញតួនាទីស្របតាមច្បាប់ ហើយគ.ជ.ប. នឹងបម្រើសេវាបោះឆ្នោតជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩ ខែកក្កដានេះហើយ»។
សហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាប្រទេសតែងតែគាំទ្រការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាជាច្រើនអាណត្តិកន្លងមក បានប្រកាសដកខ្លួនឈប់គាំទ្រការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សមានអ្នកគាំទ្រជាង៤០ភាគរយនៅទូទាំងប្រទេស កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។ សហភាពអឺរ៉ុបក៏បានដកខ្លួនឈប់គាំទ្រការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ព្រមគ្នាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតដែលមិនមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការបោះឆ្នោតដែលមិនមានភាពសេរី យុត្តិធម៌ និងមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃអង្គារ ក៏បានជូនដំណឹងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក និងគេហទំព័ររបស់ខ្លួន ដោយបានប្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះសុវត្ថិភាពនិងសន្តិសុខរបស់ខ្លួនក្នុងអំឡុងពេលនៃការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ។ សេចក្តីជូនដំណឹងនោះបន្ថែមថា ការបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ អាចនឹងមានការប្រមូលផ្តុំផ្សេងៗ ដែលអាចមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយមិនមានសញ្ញាព្រមានទុកជាមុន។
ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងនោះ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបានណែនាំពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនតាមន័យដើមថា៖
«ចៀសវាងទៅក្បែរការប្រមូលផ្តុំដែលមានទ្រង់ទ្រាយធំ និងត្រូវចាកចេញពីទីនោះ ប្រសិនបើមានមនុស្សប្រមូលផ្តុំកាន់តែច្រើន។ ចៀសវាងការចូលរួមសកម្មភាពនានាពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្ម និងការបោះឆ្នោត។ ចៀសវាងការធ្វើដំណើរទៅតាមខេត្តនានាដែលមិនចាំបាច់ ដោយសារផ្លូវថ្នល់អាចមានមនុស្សច្រើន។ ប្រាប់មិត្តភ័ក្ដិ ឬក្រុមគ្រួសារពីគម្រោងនៃការធ្វើដំណើររបស់អ្នក។ ត្រៀមគម្រោងនៃការធ្វើដំណើរជាមុន ប្រសិនបើចាំបាច់។ តាមដានព័ត៌មានក្នុងស្រុកដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗ»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល បានបង្ហោះសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅព្រឹកថ្ងៃពុធនេះ ដោយប្រតិកម្មទៅនឹងសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយនិយាយថា វាជាកិច្ចការពារជាមុនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងមិនមែនជាការឆ្លុះបញ្ចាំងភាពជាក់ស្តែងនោះទេ។ លោកបន្ថែមថា ក្នុងសង្គមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកតែងប្រឈមនឹងភាពហិង្សា ការសម្លាប់មនុស្សគ្រប់រូបភាពជាប្រចាំដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកាំងមានការប្រុងប្រយ័ត្នកម្រិតខ្ពស់ ដើម្បីការពារប្រជាពលរដ្ឋរបស់គេពីភាពឃោរឃៅទាំងនោះប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិកាំងរូបនេះ បន្ថែមក្នុងន័យដើមថា៖
«ការប្រកាសព័ត៌មានរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាពុំមានឥទ្ធិពល ឬឧបសគ្គណាមួយប្រឆាំង ឬបំផ្លាញដំណើរការបោះឆ្នោតសកលរបស់កម្ពុជាដែលធ្វើឡើងមួយថ្ងៃគត់គឺថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខយ៉ាងខ្លី ហើយការបោះឆ្នោតសកលនេះ ជាការសម្រេចចិត្តខ្ពស់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងកិច្ចថែរក្សាដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរី ពហុបក្ស និងការទទួលខុសត្រូវជោគវាសនាដោយខ្លួនឯងដែលគ្មានបរទេសណាជ្រៀតជ្រែកបានឡើយ»។
ចំណែកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃប្រាប់ VOA ថា សេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ស្ថានទូតអាមេរិកគឺជាការបញ្ចេញមតិដោយមានការភ័យបារម្ភរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្ថែមថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ នឹងមិនមានភាពមិនប្រក្រតីណាមួយអាចកើតឡើងនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖
«ដំណើរការចាត់ចែងការបោះឆ្នោត បើគិតពីសន្តិសុខទៅគឺថាល្អ ល្អមែនទែនស្ទើតែល្អ១០០% ចាប់តាំងពីថ្ងៃចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត អីៗ បញ្ជីឈ្មោះ រហូតដល់ថ្ងៃឃោសនានេះ រហូតដល់ថ្ងៃនេះ។ ប្រមាណជាពីរបីសប្តាហ៍ហើយ ពុំទាន់មានអំពើហិង្សាទេ ហើយគ្មាននរណារងរបួស ហូរឈាមដោយសារតែការបោះឆ្នោតហ្នឹងទេ។ ហើយយើងសង្ឃឹមថា សភាពការណ៍នេះនឹងបន្តរហូតថ្ងៃរាប់សន្លឹកឆ្នោត និងថ្ងៃបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី»។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តអាណត្តិទី៦ ដោយមិនមានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ នឹងមានការពង្រាយកងកម្លាំងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងកម្លាំងកងរាជអាវុធហត្ថសរុបប្រមាណជា៨ម៉ឺននាក់ រួមទាំងកម្លាំងប្រជាការពារប្រមាណជា២ម៉ឺននាក់បន្ថែមទៀត ដើម្បីការពារសន្ដិសុខ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់។ ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា នឹងមិនមានគណបក្សនយោបាយណាមួយអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដូចអាណត្តិមុនៗបាននោះទេ៕