ឆ្នាំ២០១៩នឹងត្រូវបានគេចងចាំថាជាឆ្នាំមួយដែលរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិកចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកម្នាក់ពីតំណែងជាលើកទីបីនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក។
ខណៈដែលព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកដែលមានសមាជិកភាគច្រើនមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋមិនទំនងជានឹងដកលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ពីតំណែងនៅឆ្នាំ២០២០ខាងមុខនោះទេ ជម្លោះរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រជុំវិញការចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែងនេះបង្ហាញនូវការបែកខ្ញែកយ៉ាងស៊ីជម្រៅ ដែលកំពុងតែផ្លាស់ប្ដូរការពិភាក្សាអំពីនយោបាយនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការបោះឆ្នោតដ៏សំខាន់បំផុតដែលប្រធានរដ្ឋសភាសហរដ្ឋអាមេរិកអាចប្រកាសបាន គឺជាការបោះឆ្នោតដែលធ្លាប់មានតែប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនលោក ដូណាល់ ត្រាំ ចំនួនពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះបានប្រឈម។
អ្នកស្រី Nancy Pelosi ប្រធានរដ្ឋសភា ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានថ្លែងថា៖ «ការពិតមិនអាចប្រកែកបាន។ លោកប្រធានាធិបតីបានរំលោភបំពានអំណាចរបស់លោកដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយផ្ទាល់ខ្លួន និងខូចខាតដល់សន្ដិសុខជាតិរបស់យើង ដោយលោកបានផ្អឹបជំនួយយោធាសម្រាប់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងកិច្ចប្រជុំដ៏សំខាន់មួយនៅសេតវិមានរបស់ប្រធានាធិបតី ដើម្បីជាថ្នូរទៅនឹងការប្រកាសបើកការស៊ើបអង្កេតទៅលើគូប្រជែងនយោបាយរបស់លោក»។
ប៉ុន្តែការពិតនៃការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា រវាងលោក ត្រាំ ជាមួយនឹងប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Volodymyr Zelinskiy ដែលបង្កឲ្យរដ្ឋសភាបើកការស៊ើបអង្កេតរយៈពេលបីខែ និងការផ្ដល់សក្ខីកម្មជាសាធារណៈចំនួន៨០ម៉ោងនៅតែត្រូវបានជជែកដេញដោលយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ នៅទីបំផុត ក៏មានការចោទប្រកាន់លោកប្រធានាធិបតី ត្រាំ នូវបទចោទចំនួនពីរ ដែលថា លោកបានបំពានអំណាចខ្លួនឯង និងរារាំងដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋសភាក្នុងការបើកការស៊ើបអង្កេតទៅលើរូបលោក។
លោក John Lewis អ្នកតំណាងរាស្ត្រ ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានថ្លែងថា៖ «ប្រទេសរបស់យើងត្រូវបានស្ថាបនាឡើងក្រោមគោលការណ៍ដែលថា យើងមិនមានស្តេចទេ។ យើងមានតែប្រធានាធិបតីតែប៉ុណ្ណោះ។ ហើយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើងគឺជាត្រីវិស័យចង្អុលបង្ហាញផ្លូវដល់យើង។ នៅពេលដែលយើងមើលឃើញអ្វីមួយមិនត្រឹមត្រូវ មិនយុត្តិធម៌ យើងមានកាតព្វកិច្ចខាងសីលធម៌ក្នុងការនិយាយអ្វីមួយ ឬធ្វើអ្វីមួយ»។
សមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអះអាងថា លោក ត្រាំ ធ្វើឲ្យខូចខាតដល់ប្រជាធិបតេយ្យរបស់អាមេរិកតាមរយៈការអនុញ្ញាតឲ្យបរទេសមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ២០២០។
លោក Adam Schiff អ្នកតំណាងរាស្ត្រខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមានប្រសាសន៍ថា៖ «នៅពេលដែលលោកប្រធានាធិបតីលះបង់ផលប្រយោជន៍របស់យើង សន្ដិសុខជាតិរបស់យើង ដើម្បីការបោះឆ្នោតរបស់លោក មានន័យថា លោកកំពុងតែលះបង់ប្រទេសរបស់យើងសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក។ អ្វីដែលជាហានិភ័យនៅទីនេះគឺថា គំនិតនៃអត្តសញ្ញាណរបស់អាមេរិកតែម្តង ដែលថា យើងជាប្រជាជាតិនៃច្បាប់ (នីតិរដ្ឋ) មិនមែនប្រជាជាតិរបស់បុគ្គលណាម្នាក់នោះទេ»។
សេតវិមានបានបញ្ចេញសេចក្ដីសង្ខេបនៃការសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា របស់លោក ត្រាំ កាលពីចុងខែកញ្ញា កន្លងទៅនេះ ក្រោយពីមានពាក្យបណ្ដឹងពីអ្នកបញ្ចេញព័ត៌មានសម្ងាត់ម្នាក់អំពីការប្រព្រឹត្តរបស់លោកប្រធានាធិបតី។ ការណ៍នេះបានធ្វើឲ្យមានការបកស្រាយខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំងរវាងសេតវិមាននិងសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកប្រធានាធិបតី ត្រាំ បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំត្រូវស៊ូទ្រាំជាមួយនឹងលោក Adam Schiff (ពីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ) ចំពោះរឿងសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទដ៏ល្អឥតខ្ចោះមួយទៅកាន់ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ វាគឺជាការសន្ទនាដ៏ល្អឥតខ្ចោះមួយ»។
សមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋក៏បានតវ៉ាចំពោះរបៀបដែលសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតនេះដែរ។
សមាជិកគណបក្សសាធារណរដ្ឋនៅតែមូលមតិគ្នាការពារប្រធានាធិបតីរបស់ពួកគេ ដោយអះអាងថា សមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យកំពុងព្យាយាមកែប្រែលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីឆ្នាំ២០១៦។
លោក Steve Scalise អ្នកតំណាងរាស្ត្រខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋបាននិយាយថា៖ «សមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យស្អប់ប្រជាពលរដ្ឋទាំង៦៣លាននាក់ដែលបានបោះឆ្នោតឲ្យលោកប្រធានាធិបតីត្រាំ»។
វោហារសាស្ត្រធ្ងន់ៗ បង្ហាញនូវចំណុចរបត់មួយដ៏គួរឲ្យបារម្ភនៅក្នុងការជជែកដេញដោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
អ្នកស្រី Jennifer Victor នៃសាកលវិទ្យាល័យ George Mason បានថ្លែងថា៖ «យើងកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលមានការបែកខ្ញែកតាមនិន្នាការគណបក្សនយោបាយខ្លាំងណាស់។ ការបែកខ្ញែកគ្នានេះពិតជាប៉ះពាល់ដល់អ្វីដែលកំពុងតែកើតឡើងជាមួយនឹងការចោទប្រកាន់ដើម្បីទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែង។ ខ្ញុំគិតថា យើងមិនដែលឃើញមានការបែកខ្ញែកគ្នារបៀបនេះនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការចោទប្រកាន់ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីមុនៗពីតំណែងទេ សូម្បីតែជាមួយនឹងលោក Bill Clinton និងលោក Richard Nixon ក៏ដោយ(ក៏មិនមានដែរ)»។
នៅទីបំផុត ការជជែកដេញដោលគ្នាខាងនយោបាយនេះ មិនបានផ្លាស់ប្ដូរគំនិតរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រ ឬមតិសាធារណជនប៉ុន្មានទេ ដូចដែលការស្ទង់មតិបានបង្ហាញស្រាប់។ ការបោះឆ្នោតសម្រេចចុងក្រោយទៅលើការចោទប្រកាន់ដើម្បីទម្លាក់ប្រធានាធិបតីពីតំណែងនេះ ធ្វើឡើងស្ទើរតែតាមនិន្នាការគណបក្សនយោបាយនីមួយៗទាំងស្រុង។ ស្ថានភាពនេះនឹងរៀបចំឲ្យមានស្ថានភាពជម្លោះនយោបាយកាន់តែខ្លាំងក្លានៅដើមឆ្នាំក្រោយ ទាក់ទិននឹងសវនាការជំនុំជម្រះលោក ត្រាំ នៅក្នុងព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិក៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី ហុង ចិន្ដា