កាលពីពេលថ្មីៗនេះគណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយមីយ៉ាន់ម៉ាបានប្តឹងមន្ត្រីការិយាធិបតេយ្យជាន់ខ្ពស់ម្នាក់ និងបានចាប់ផ្តើមធ្វើការស៊ើបអង្កេតលើរដ្ឋមន្រ្តីម្នាក់ ដែលរងការចោទប្រកាន់ថាបានប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ដែលការណ៍នេះបានបង្ហាញថា ការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្រ្កាបអំពើពុករលួយនៅទីបំផុតបានលេចចេញជារូបរាងហើយ។
គណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលតែងតែរងការរិះគន់ថាទន់ខ្សោយ និងគ្មានសមត្ថភាពនោះ ឥឡូវនេះបានបង្ហាញពីកិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនហើយ។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ខែឧសភាកន្លងទៅ ការិយាល័យប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ាបានអះអាងពីការលាលែងចេញពីតំណែងរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងផែនការនិងហិរញ្ញវត្ថុលោក Kyaw Win បន្ទាប់ពីគណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយប្រកាសថា លោកស្ថិតក្រោមការស៊ើបអង្កេតពីបទចោទស៊ីសំណូក។ គណៈកម្មការនេះក៏កំពុងតាមដានរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌមួយប្រឆាំងលោក Than Htut អគ្គនាយករដ្ឋបាលត្រួតពិនិត្យចំណីអាហារ និងថ្នាំពេទ្យពីបទចោទថាបានទទួលសំណូកជាង១១.០០០ដុល្លារពីក្រុមហ៊ុនសំណង់មួយ។
ប្រធានគណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយលោក Aung Kyi បានប្រាប់ VOA នៅពេលដែលដំណើរការស៊ើបអង្កេតលើករណីរបស់លោក Kyaw Win កំពុងតែបន្ត។ លោកគ្មានកាតព្វកិច្ចណាមួយក្នុងការប្រកាសពីប្រភេទនៃអំពើពុករលួយដែលលោក Kyaw Win បានប្រព្រឹត្តនោះទេ។ គណកម្មការនេះបានប្រកាសថាពួកគេបានបញ្ជូនរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតទៅការិយាល័យប្រធានាធិបតីកាលពីថ្ងៃទី២៥ខែឧសភា ប៉ុន្តែការរកឃើញនានាមិនទាន់ផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនៅឡើយទេ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន ព្រឹទ្ធសភាមីយ៉ាន់ម៉ាបានអនុម័តវិសោធនកម្មច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដែលនឹងផ្តល់អំណាចដល់គណៈកម្មការនេះឲ្យធ្វើការស៊ើបអង្កេតលើពួកមន្រ្តីដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិស្តុកស្តម្ភបាន។ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះគណៈកម្មការដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន ត្រូវរងចាំរហូតទាល់តែមានការបញ្ជូនពាក្យបណ្តឹងដែលមានភស្តុតាងរឹងមាំមកខ្លួនជាមុនសិន មុននឹងខ្លួនអាចបើកការស៊ើបអង្កេតបាន។
ឆន្ទៈនយោបាយ
កាលពីមុនគណៈកម្មការនេះបានធ្វើការតាមដានតែករណីមួយចំនួនប្រឆាំងនឹងពួកមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមប៉ុណ្ណោះ និងត្រូវបានគេសម្គាល់ឃើញថាមិនអើពើនឹងរឿងអាស្រូវរបស់មន្រ្តីកំពូលៗទេ។ ឧទាហរណ៍ដូចជាការប្រើប្រាស់ថវិកាអភិវឌ្ឍចំនួនរាប់លានដុល្លារមិនត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ដោយអតីតប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃតំបន់ Magwe Region ជាដើម ដែលមន្ត្រីរូបនោះគ្រាន់តែត្រូវបានគេបញ្ជាឲ្យសងប្រាក់មួយចំនួនមកមូលនិធិកាលពីឆ្នាំមុនតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក Ko Ye អ្នកសម្របសម្រួលថ្នាក់ជាតិនៃសម្ព័ន្ធដើម្បីតម្លាភាពនិងការទទួលខុសត្រូវក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានប្រាប់ VOA ថាការវិវត្តន៍ទាំងនេះគឺសញ្ញាវិជ្ជមានមួយនៃឆន្ទៈនយោបាយ ដែលលោកគិតថាជាធាតុផ្សំដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅក្នុងដំណើរការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។
អ្នកស្រី Marie Cauchois Pegie ជាទីប្រឹក្សានៃការិល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការថ្នាំញៀននិងឧក្រិដ្ឋកម្ម ដែលកំពុងជួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឲ្យសម្រេចបានតាមការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួននៅក្រោមអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាបានអនុម័តកាលពីឆ្នាំ២០១២។ អ្នកស្រីបានប្រាប់ VOA ថាវិសោធនកម្មនេះបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីការបោះជំហានទៅមុខ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កង្វះខាតនៃការការពារដល់អ្នកដែលបានរាយការណ៍ពីសកម្មភាពល្មើសច្បាប់នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់មួយ។ ដើមបណ្តឹងនៅតែប្រឈមនឹងការប្តឹងតបវិញក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការមួយ ដែលមនុស្សភាគច្រើនមើលឃើញថាលម្អៀងទៅខាងអ្នកដែលមានអំណាច។
នៅក្នុងវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ គណៈកម្មការបានស្នើឲ្យកាត់បន្ថយទោសជាប់ពន្ធនាគារពី៥ឆ្នាំមកត្រឹម៦ខែចំពោះដើមបណ្តឹងណាដែលផ្តល់ព័ត៌មានមិនពិត ក៏ប៉ុន្តែព្រឹទ្ធសភាមីយ៉ាន់ម៉ាអនុម័តឲ្យកាត់បន្ថយមកនៅត្រឹម៣ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។
ច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយចែងថា «ការការពារជាពិសេស»ត្រូវបានផ្តល់ជូនបុគ្គលណាដែលអាចផ្តល់តស្តុតាងអំពើពុករលួយបាន។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រី Pegie បានគូសបញ្ជាក់ថា «ការអនុវត្តដូច្នោះមិនរំពឹងនឹងកើតឡើងនោះទេ»ហើយថាប្រទេសនេះខ្វះកម្មវិធីការពារសាក្សី។
តាមប្រមាញ់មន្រ្តីមានឥទ្ធិពល
នៅពេលចាប់ផ្តើមកាន់តំណែងជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងហរិញ្ញវត្ថុមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីឆ្នាំ២០១៦ លោក Kyaw Win ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាមនុស្សមិនស្មោះត្រង់ដោយលោកបានសរសេរដាក់នៅក្នុងប្រវត្តិរូបសង្ខេបរបស់លោកថាលោកបានរៀនចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតពីសាកលវិទ្យាល័យ តែតាមពិតលោកចេះតែបង្កើតឡើងដោយខ្លួនឯង។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកលោកបានបង្កឲ្យសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះនិងបង្កើនភាពទោមនស្សក្នុងចំណោមអាជីវករនិងអ្នកវិនិយោគនានា ដោយបានធ្វើឲ្យរូបលោកទទួលប្រយោជន៍ផ្នែកនយោបាយ។
នៅឯពិធីស្បថចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីខែមីនា លោកប្រធានាធិបតី Win Myint បានប្រកាសថា ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយគឺជាការងារអទិភាពកំពូល។ ការប្រជុំជាសាធារណៈលើកទីមួយរបស់លោកគឺធ្វើជាមួយគណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដែលនៅក្នុងការប្រជុំនោះលោកបានដាក់បញ្ជាឲ្យគណៈកម្មការនេះមានភាពម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការប្រឈមជាមួយនឹងការជ្រៀតជ្រែកពីសំណាក់មន្រ្តីមានអំណាចនានា។
នៅមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០ចូលមកដល់ រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សសម័្ពន្ធជាតិដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យកំពុងទប់ទល់នឹងមតិរិះគន់ជុំវិញភាពយឺតយ៉ាវនៃការធ្វើកំណែទម្រង់នៅក្នុងប្រទេស។
អ្នកវិភាគនយោបាយក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាលោក Yan Myo បានប្រាប់ VOA ថាការរាលដាលនៃអំពើពុករលួយនៅក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃអាចធ្វើបណ្តាលឲ្យគណបក្សដែលមានគោលនយោបាយប្រឆាំងអំពើពុករលួយឈ្នះការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះ។ លោកបាននិយាយបន្ថែមថា ការណ៍នេះនឹងតម្រូវឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតាមប្រមាញ់មន្រ្តីមានឥទ្ធិពល មិនមែនត្រឹមតែមន្ត្រីតូចតាចដូចនេះនោះទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Hunter Marston អ្នកវិភាគនៅវិទ្យាស្ថាន Brookingsដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនបានប្រាប់ VOA ថាវាប្រហែលជាយឺតពេលហើយដើម្បីទទួលបានប្រជាប្រិយភាពនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២០ តាមរយៈការផ្តោតលើការប្រឆាំងអំពើពុករលួយនេះ ដោយសារតែប្រព័ន្ធតុលាការសព្វថ្ងៃនេះមានភាពធូរលុង។ លោកបានស្នើថា យុទ្ធសាស្រ្តដែលអាចទទួលជ័យជំនះបានគឺប្រហែលជាត្រូវផ្តោតលើយុទ្ធសាស្រ្តកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅតាមទីជនបទវិញ។
ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងចម្រុះក្នុងតំបន់
នៅក្នុងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ភាពចម្រុះផ្សេងគ្នានៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅក្នុងតំបន់ដូចជា របបគ្រប់គ្រងមានបក្សតែមួយ របបគ្រប់គ្រងប្រជាធិបតេយ្យមានបក្សចម្រុះ និងរបបគ្រប់គ្រងដោយយោធា បានធ្វើឲ្យមានការលំបាកក្នុងការបែងចែកឲ្យបានច្បាស់រវាងគោលបំណង និងវិធីសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលនានានៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ។
នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ការបង្រ្កាបមួយចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក បានកាត់ទោសអតីតសមាជិកនយោបាយបក្សកុម្មុយនីស្ត និងជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្តាលហើយមនុស្សរាប់សិបនាក់ត្រូវបានកាត់ទោសក្រោមបទចោទតែមួយ។
លោក Carl Thayer សាស្រ្តាចារ្យនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ New South Wales ក្នុងទីក្រុងកង់ប៊េរ៉ា ប្រទេសអូស្រ្តាលី បានប្រាប់ VOA ថាការណ៍នេះបានដោះស្រាយបញ្ហាកើនឡើងនៃអំពើពុករលួយក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលភាគច្រើនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងសហគ្រាសរដ្ឋធំៗ និងធនាគារនានា។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកសាស្រ្តាចារ្យបានថ្លែងបន្តថា គោលបំណងរបស់បក្សកម្មុយនីស្តវៀតណាមក្នុងការដាក់ការគ្រប់គ្រងឡើងវិញលើរដ្ឋគឺជាកម្លាំងជំរុញមួយយ៉ាងសំខាន់ ហើយលោកមិនសូវឲ្យតម្លៃទៅលើតួនាទីរបស់មតិសាធារណៈឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ការទទួលបានប្រជាប្រិយភាពនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះប្រហែលជាបានធ្លាក់ចុះវិញ ដោយសារការបង្ក្រាបទៅលើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងទំនាក់ទំនងលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
លោក Aung Tun អ្នកស្រាវជ្រាវឯករាជ្យស្តីពីអំពើពុករលួយក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានថ្លែងថា ភាពផ្តាច់ការនិយមក្នុងប្រទេសវៀតណាមគឺជាគំរូមិនសមរម្យមួយ។ លោកបានស្នើឲ្យក្រឡេកមើលក្នុងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមានបក្សនយោបាយចម្រុះ និងគណកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយដ៏មានអំណាចមួយនិងសង្គមស៊ីវិលដ៏រឹងមាំមួយ ថាជាគំរូដែលអាចធ្វើតាមបាន។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គណៈកម្មការប្រឆាំងអំពើពុករលួយឥណ្ឌូនេស៊ីបានប្រមាញ់មន្រ្តីថ្នាក់កំពូលៗចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣មក ខណៈអំពើពុករលួយនៅតែរីករាលដាលដដែល។ ឧទាហរណ៍របស់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីបានបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលដែលស្អាតស្អំតម្រូវឲ្យមានកម្រិតនៃការផ្លាស់ប្តូរក្នុងសង្គមមួយ ដែលអាចត្រូវការពេលមួយជំនាន់ ឬអាចច្រើនជាងនេះក៏ថាបាន៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ូ ពេជ្រចិន្តា