ការិយាល័យភាពអនុលោមទីប្រឹក្សាដោះស្រាយវិវាទនៃសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (International Finance Corporation ឬ IFC) កាលពីសប្តាហ៍មុន បានកំណត់ថា ការស៊ើបអង្កេតលើភាពអនុលោមត្រូវបានអនុញ្ញាត ដើម្បីជាការឆ្លើយតបទៅនឹងពាក្យបណ្តឹងលើគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុចំនួន៦នៅកម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អង្គការលីកាដូដែលបានប្តឹងទៅសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ IFC ដែលផ្តល់មូលនិធិដល់ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា។
កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ និងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា តាងនាមឱ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាជាអ្នកខ្ចីឥណទានខ្នាតតូច បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅកាន់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតស្ថាប័នផ្ដល់កម្ចីឥណទានខ្នាតតូចនៅកម្ពុជាដ៏ចាំបាច់មួយចំពោះការរំលោភបំពានជាច្រើនឆ្នាំទៅលើស្ដង់ដារអនុវត្តន៍របស់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។
អង្គការទាំងពីរនោះបញ្ជាក់ថា ធនាគារអេស៊ីលីដា ធនាគារហត្ថា ធនាគារស្ថាបនា គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអម្រឹត អិលអូអិលស៊ី និងប្រាសាក់ បានបំពានបទដ្ឋានស្តង់ដាអនុវត្តន៍របស់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ដែលហាមឃាត់ការវិនិយោគទាំងឡាយណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងពលកម្មកុមារ និងការរំលោភសិទ្ធិដីធ្លីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចដោយគ្មានការយល់ព្រម។
អង្គការលីកាដូបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា៖ «ទោះបីជាយ៉ាងណា ក្នុងដំណើរការដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ផ្នែកគ្រប់គ្រងនៃសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិបានស្នើឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញដោយក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិចំពោះសេចក្តីសម្រេចរបស់ការិយាល័យភាពអនុលោមទីប្រឹក្សាដោះស្រាយវិវាទ។ ការស្នើនេះអាចនាំឱ្យពន្យារពេល ឬបញ្ចប់ដំណើរការស៊ើបអង្កេតភាពអនុលោម»។
បើតាមអង្គការលីកាដូ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលមានពេល១០ថ្ងៃ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលសំណើនេះ។
ដំណើរការនេះអាចអនុញ្ញាតឱ្យការស៊ើបអង្កេតភាពអនុលោមបន្តទៅមុខ ផ្លាស់ប្តូរសេចក្តីសម្រេចរបស់ការិយាល័យភាពអនុលោមទីប្រឹក្សាដោះស្រាយវិវាទ ឬក៏ផ្តល់ឱ្យក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនូវពេលវេលាបន្ថែម ដើម្បីត្រួតពិនិត្យសំណើ។
ព័ត៌មានទាក់ទង៖ សង្គមស៊ីវិលថា បណ្តឹងអំពីការរំលោភបំពានទាក់ទិនកម្ចីខា្នតតូចត្រូវបានទទួលយកដោយស្ថាប័នឃ្លាំមើលហិរញ្ញវត្ថុ IFCអ្នកស្រី ណាលី ពីឡូក នាយិកាទទួលបន្ទុកកិច្ចការក្រៅតំបន់នៃអង្គការលីកាដូ បញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖ «ការស៊ើបអង្កេតជាជំហានដ៏សំខាន់ឆ្ពោះទៅរកយុត្តិធម៌ និងដំណោះស្រាយសំណងសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជាអ្នកខ្ចីប្រាក់ ដែលបន្តរងគ្រោះដោយសារតែកម្ចីបែបកេងប្រវ័ញ្ច»។
ចំណែកលោក អៀង វុទ្ធី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការសមធម៌កម្ពុជា បញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែរថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលជាអ្នកខ្ចីប្រាក់នៅបន្តរងគ្រោះពីផលប៉ះពាល់នៃវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងកម្ចីឥណទានខ្នាតតូច។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា ការស៊ើបអង្កេតនេះអាចដំណើរការទៅមុខបានឆាប់ៗនេះ ដើម្បីជំរុញដល់សិទ្ធិទទួលបានដំណោះស្រាយរបស់អ្នកខ្ចីឥណទាន និងចាប់ផ្តើមដោះស្រាយការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរនានា ដែលបណ្តាលមកពីការវិនិយោគទាំងអស់នេះ»។
លោក អៀង វុទ្ធី ប្រាប់វីអូអេបន្ថែមថា៖ «ក្នុងករណីដែលការរកឃើញនោះ វាសុក្រឹត្យត្រឹមត្រូវ អ៊ីចឹងប្រាកដណាស់នឹងមានបង្កើតនូវគោលការណ៍ ឬក៏លក្ខខណ្ឌដោះស្រាយទៅលើបញ្ហាដែលកើតឡើង។ ហើយយើងសង្ឃឹមថា គោលនយោបាយមួយចំនួនក៏នឹងត្រូវបានអនុម័តផងដែរ»។
ប្រធាននាយកដ្ឋានទំនាក់ទំនងនៃសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យគឺលោក កាំង តុងងី យល់ថា វាមិនមែនជារឿងថ្មីឡើយ ពាក់ព័ន្ធជាមួយករណីនេះ ប៉ុន្តែលោកដាក់ក្តីសង្ឃឹមលើការស៊ើបអង្កេតរបស់ IFC។
លោកថ្លែងថា៖ «តែយ៉ាងណា ពេលខ្លះបើមានយន្តការអន្តរជាតិដូចជា IFC នេះ គាត់ជាអ្នករក ជាអ្នកស៊ើបអង្កេត ប្រហែលជាគ្រប់គ្នាអាចមានការការស្ងប់ចិត្ត ជឿជាក់ ជាង។ អ៊ីចឹងមកដល់ដំណាក់កាលនេះ សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាយើងកំពុងតែតាមដានករណីនេះដូចគ្នា»។
លោក សុខ វឿន នាយកប្រតិបត្តិនៃគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអិលអូអិលស៊ី ប្រាប់វីអូអេតាមសារតេឡេក្រាមថា៖ «យើងស្វាគមន៍ការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យណាមួយ ហើយគាំទ្រចំពោះការស៊ើបអង្កេតបែបនេះ រួមទាំងការស៊ើបអង្កេតដោយ IFC ដូចដែលយើងរំពឹងថា វាមិនលម្អៀង»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីធនាគារអេស៊ីលីដា គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអម្រិត គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុប្រាសាក់ ធនាគារហត្ថា និងធនាគារស្ថាបនាបាននៅឡើយទេ។
អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូធ្លាប់ឱ្យដឹងថា ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុទាំង៦ខាងលើធ្លាប់ទទួលបានការអនុម័តទឹកប្រាក់ច្រើនជាង៤០០លានដុល្លារពីមូលនិធិសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ នៅរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ រួមមានកម្ចីឥណទានដោយផ្ទាល់ កម្ចីបញ្ចូលគ្នា កម្ចីឥណទាន និងការវិនិយោគផ្អែកលើសមភាពពីមូលនិធិដែលគាំទ្រដោយសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។
អង្គការលីកាដូ កាលពីកន្លងទៅ បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ស្តីពីការរងគ្រោះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលខ្ចីលុយពីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ហើយមិនអាចបង់សង់ត្រឡប់វិញ រហូតដល់មានការបង្ខំលក់ដី ផ្ទះសម្បែងជាដើម៕