កំពង់ធំ —
ព្រលឹមស្រាងៗមុនម៉ោង៧ព្រឹក សិស្សានុសិស្សនៅបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាពីរគីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំ បាននាំគ្នាឈរតម្រង់ជួរខាងមុខថ្នាក់រៀនរបស់ខ្លួនដើម្បីទទួលរបបអាហារពីគ្រូបន្ទុកថ្នាក់របស់ពួកគេ។ របបអាហាររួមមានបាយលាយជាមួយស៊ុតត្រីឬបន្លែបង្ការជាដើមដែលជាគម្រោងរបស់អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោកតាមរយៈជំនួយរបស់ក្រសួងកសិកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក។
តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ថវិកាប្រមាណ៤៦លានដុល្លារដល់គម្រោងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះដើម្បីផ្គត់ផ្គង់កុមារប្រមាណ៣លាន៥សែននាក់នៅសាលារៀនបឋមសិក្សាជាង៤.០០០ក្នុងខេត្តក្រីក្រចំនួន១២ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ ថវិកាទាំងនេះត្រូវបានចំណាយទៅលើថ្លៃអង្ករប្រេងឆា សណ្តែក ម្សៅពោតនិងការចំណាយលើចុងភៅនិងគ្រឿងបរិក្ខារផ្សេងៗទៀត។
ពេលទៅទស្សនកិច្ចនៅសាលារៀនឥន្ធកុមារ លោក ចេហ្វ ដេហ្គល (Jeff Daigle) ភារៈធារីស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបានអត្ថាធិប្បាយថា គម្រោងនេះជាការតាំងចិត្តមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំនៅកម្ពុជា។ លោកនិយាយតាមរយៈអ្នកបកប្រែថា៖
«ជាការពិតណាស់ កម្ពុជាគឺជាករណីពិសេសមួយរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក។យើងបានជំរុញខ្លាំងដើម្បីប្រមូលធនធានទាំងនេះ។ យើងសប្បាយចិត្តណាស់ជាមួយមូលនិធិប្រមាណ២០លានដុល្លាររបស់យើងសម្រាប់គម្រោងនេះហើយអង្គការកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកនិងក្រសួងអប់រំបានធ្វើការងារនេះបានយ៉ាងល្អជាមួយសាលារៀនជាដៃគូដើម្បីធានានិងជំរុញការចូលរួមនិងសមត្ថភាពរបស់សិស្សទាំងនោះ»។
បើតាមលោក ចេហ្វ ដេហ្គល ក្រៅពីការផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រោងនេះ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានផ្តល់ថវិកាជាង៧៥លានដុល្លារផ្សេងទៀតដល់កម្ពុជាដើម្បីលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពស្បៀងនិងពង្រឹងវិស័យកសិកម្មក្នុងប្រទេសនេះ។
លោក ជីអានភីអឺត្រូ ប័រឌីហ្គណុន (Gianpietro Bordignon) នាយកប្រចាំកម្ពុជានៃកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកបានអះអាងថា ការជ្រើសរើសសាលារៀននិងសហគមន៍នីមួយៗដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនេះគឺផ្អែកលើការសិក្សាដ៏ល្អិតល្អន់ពីភាពចាំបាច់ជាក់ស្តែង។
«ដោយសារតែធនធានសម្រាប់ការវិនិយោគនេះនៅមានកម្រិត យើងសម្រេចជ្រើសរើសសាលារៀនដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនេះដោយផ្អែកលើសូចនាករនៃភាពក្រីក្រនិងសូចនាករនៃការអប់រំ។ ដូច្នេះយើងដៅយកសហគមន៍និងសាលារៀនទាំងឡាយណាដែលមានមធ្យោបាយនិងធនធានតិចតួចដើម្បីបញ្ជូនកុមារក្នុងសហគមន៍ពួកគេទៅសាលារៀន»។
លោក ហង់ ជួនណារុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាបាយវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរួមចំណែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង្គការពាក់ព័ន្ធក្នុងគម្រោងនេះ។
«ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ដូចជាក្រសួងអប់រំ ខ្ញុំសូមសម្តែងកតញ្ញុតាធម៌យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ជូនដល់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោកដែលបានរៀបចំអនុវត្តគម្រោងផ្តល់ស្បៀងនិងអាហារូបករណ៍ដល់សិស្សរបស់យើង»។
កំពុងស្រស់ស្រូបអាហារពេលព្រឹកនៅខាងមុខថ្នាក់រៀនរបស់ខ្លួន កុមារា នេន សំណាង សិស្សថ្នាក់ទី៦នៃសាលាបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារ។ ដូចកុមារផ្សេងទៀតដែរកុមារដែលមានសម្បុរស្រអែមរូបនេះបាននិយាយដោយញញឹមថា អាហារដែលផ្តល់ឱ្យគេជារៀងរាល់ព្រឹកនេះធ្វើឱ្យគេមានកម្លាំងសម្រាប់សិក្សា។
«គេឱ្យបាយហូបជាមួយត្រីខនិងត្រកួន។ មានកម្លាំងពេលរៀន»។
អាហារពេលព្រឹកនេះដែលចម្អឹនក្តៅៗដោយចុងភៅនៅទីនោះ។ អង្ករនិងប្រេងឆានិងការជួលចុងភៅជាបន្ទុករបស់អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក។ ចំណែកឯបន្លែ សាលាបានដាំដោយខ្លួនឯងនិងខ្លះត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយស្ម័គ្រចិត្តពីអាណាព្យាបាលសិស្ស។
ក្នុងគម្រោងនេះក៏មានការផ្ដល់ប្រាក់ដល់គ្រួសារកុមារក្រីក្រចំនួនពីរម៉ឺនរៀលឬអង្ករ១០គីឡូក្រាមក្នុងមួយខែផងដែរ ដើមលើកទឹកចិត្តពួកគេដែលបានបញ្ជូនកូនរបស់ពួកគេមកសាលារៀន។
កុមារ ជឿន សុខរឿន សិស្សក្រីក្រម្នាក់ដែលបានទទួលជំនួយប្រចាំខែនេះ។
«ខ្ញុំយកលុយនេះទៅឱ្យម៉ែ។ គាត់ទិញអង្ករដាំបាយហូប។ គាត់ពេញចិត្ត។ គាត់ចេះតែដេញវាយខ្ញុំរហូត ឱ្យមករៀន»។
លោកស្រី សែម ណុន នាយិកាសាលាបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារថ្លែងថា បច្ចុប្បន្នកុមារក្នុងសហគមន៍ក្រីក្រមួយនេះប្រហែល៩៨ភាគរយបានចូលរៀននៅបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារដោយសារការចូលរួមយ៉ាងសំខាន់របស់គម្រោងនេះ។
«ខ្ញុំយល់ថា នេះជាការល្អ។ ជាអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កុមារធ្វើឱ្យវាមានការលូតលាស់និងចូលចិត្តមករៀន។ កាត់បន្ថយការចំណាយរបស់មាតាបិតាហើយក្មេងវាបាត់ឃ្លាន។ ពេលបាត់ឃ្លាន វាមានអារម្មណ៍ចង់មករៀន។ វាមករៀនបានដិតដល់»។
បើតាមអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក កង្វះអាហារូបត្ថម្ភនៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈដ៏ប្រឈមនៅកម្ពុជា។ ក្នុងចំណោមកុមារអាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំមាន៤០ភាគរយកើតជំងឺក្រិនកម្ពស់ ២៨ភាគរយមានទម្ងន់មិនគ្រប់គ្រាន់ ១០ ភាគរយខ្វះអាហារូបត្ថម្ភធ្ងន់ធ្ងរនិង៥៥ភាគរយទៀតខ្វះឈាមក្រហម។
អង្គការនេះបានប៉ាន់ប្រមាណថា កម្ពុជាបានបាត់បង់ថវិកាចន្លោះពី២៥០លានទៅ៤០០លានដុល្លារឬក៏ពី១,៥ទៅ២,៥ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP)ក្នុងមួយឆ្នាំៗទៅលើកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ៕
តាំងពីឆ្នាំ២០០១មក រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ថវិកាប្រមាណ៤៦លានដុល្លារដល់គម្រោងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមួយនេះដើម្បីផ្គត់ផ្គង់កុមារប្រមាណ៣លាន៥សែននាក់នៅសាលារៀនបឋមសិក្សាជាង៤.០០០ក្នុងខេត្តក្រីក្រចំនួន១២ទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។ ថវិកាទាំងនេះត្រូវបានចំណាយទៅលើថ្លៃអង្ករប្រេងឆា សណ្តែក ម្សៅពោតនិងការចំណាយលើចុងភៅនិងគ្រឿងបរិក្ខារផ្សេងៗទៀត។
ពេលទៅទស្សនកិច្ចនៅសាលារៀនឥន្ធកុមារ លោក ចេហ្វ ដេហ្គល (Jeff Daigle) ភារៈធារីស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបានអត្ថាធិប្បាយថា គម្រោងនេះជាការតាំងចិត្តមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំនៅកម្ពុជា។ លោកនិយាយតាមរយៈអ្នកបកប្រែថា៖
«ជាការពិតណាស់ កម្ពុជាគឺជាករណីពិសេសមួយរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក។យើងបានជំរុញខ្លាំងដើម្បីប្រមូលធនធានទាំងនេះ។ យើងសប្បាយចិត្តណាស់ជាមួយមូលនិធិប្រមាណ២០លានដុល្លាររបស់យើងសម្រាប់គម្រោងនេះហើយអង្គការកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកនិងក្រសួងអប់រំបានធ្វើការងារនេះបានយ៉ាងល្អជាមួយសាលារៀនជាដៃគូដើម្បីធានានិងជំរុញការចូលរួមនិងសមត្ថភាពរបស់សិស្សទាំងនោះ»។
សិស្សានុសិស្សនៅបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារដែលមានចម្ងាយប្រមាណជាពីរគីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤។
បើតាមលោក ចេហ្វ ដេហ្គល ក្រៅពីការផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រោងនេះ រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានផ្តល់ថវិកាជាង៧៥លានដុល្លារផ្សេងទៀតដល់កម្ពុជាដើម្បីលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពស្បៀងនិងពង្រឹងវិស័យកសិកម្មក្នុងប្រទេសនេះ។
លោក ជីអានភីអឺត្រូ ប័រឌីហ្គណុន (Gianpietro Bordignon) នាយកប្រចាំកម្ពុជានៃកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោកបានអះអាងថា ការជ្រើសរើសសាលារៀននិងសហគមន៍នីមួយៗដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនេះគឺផ្អែកលើការសិក្សាដ៏ល្អិតល្អន់ពីភាពចាំបាច់ជាក់ស្តែង។
«ដោយសារតែធនធានសម្រាប់ការវិនិយោគនេះនៅមានកម្រិត យើងសម្រេចជ្រើសរើសសាលារៀនដើម្បីអនុវត្តគម្រោងនេះដោយផ្អែកលើសូចនាករនៃភាពក្រីក្រនិងសូចនាករនៃការអប់រំ។ ដូច្នេះយើងដៅយកសហគមន៍និងសាលារៀនទាំងឡាយណាដែលមានមធ្យោបាយនិងធនធានតិចតួចដើម្បីបញ្ជូនកុមារក្នុងសហគមន៍ពួកគេទៅសាលារៀន»។
លោក ហង់ ជួនណារុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡាបាយវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការរួមចំណែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង្គការពាក់ព័ន្ធក្នុងគម្រោងនេះ។
«ក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ដូចជាក្រសួងអប់រំ ខ្ញុំសូមសម្តែងកតញ្ញុតាធម៌យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ជូនដល់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោកដែលបានរៀបចំអនុវត្តគម្រោងផ្តល់ស្បៀងនិងអាហារូបករណ៍ដល់សិស្សរបស់យើង»។
កំពុងស្រស់ស្រូបអាហារពេលព្រឹកនៅខាងមុខថ្នាក់រៀនរបស់ខ្លួន កុមារា នេន សំណាង សិស្សថ្នាក់ទី៦នៃសាលាបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារ។ ដូចកុមារផ្សេងទៀតដែរកុមារដែលមានសម្បុរស្រអែមរូបនេះបាននិយាយដោយញញឹមថា អាហារដែលផ្តល់ឱ្យគេជារៀងរាល់ព្រឹកនេះធ្វើឱ្យគេមានកម្លាំងសម្រាប់សិក្សា។
«គេឱ្យបាយហូបជាមួយត្រីខនិងត្រកួន។ មានកម្លាំងពេលរៀន»។
អាហារពេលព្រឹកនេះដែលចម្អឹនក្តៅៗដោយចុងភៅនៅទីនោះ។ អង្ករនិងប្រេងឆានិងការជួលចុងភៅជាបន្ទុករបស់អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក។ ចំណែកឯបន្លែ សាលាបានដាំដោយខ្លួនឯងនិងខ្លះត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយស្ម័គ្រចិត្តពីអាណាព្យាបាលសិស្ស។
ក្នុងគម្រោងនេះក៏មានការផ្ដល់ប្រាក់ដល់គ្រួសារកុមារក្រីក្រចំនួនពីរម៉ឺនរៀលឬអង្ករ១០គីឡូក្រាមក្នុងមួយខែផងដែរ ដើមលើកទឹកចិត្តពួកគេដែលបានបញ្ជូនកូនរបស់ពួកគេមកសាលារៀន។
កុមារ ជឿន សុខរឿន សិស្សក្រីក្រម្នាក់ដែលបានទទួលជំនួយប្រចាំខែនេះ។
«ខ្ញុំយកលុយនេះទៅឱ្យម៉ែ។ គាត់ទិញអង្ករដាំបាយហូប។ គាត់ពេញចិត្ត។ គាត់ចេះតែដេញវាយខ្ញុំរហូត ឱ្យមករៀន»។
លោកស្រី សែម ណុន នាយិកាសាលាបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារថ្លែងថា បច្ចុប្បន្នកុមារក្នុងសហគមន៍ក្រីក្រមួយនេះប្រហែល៩៨ភាគរយបានចូលរៀននៅបឋមសិក្សាឥន្ធកុមារដោយសារការចូលរួមយ៉ាងសំខាន់របស់គម្រោងនេះ។
«ខ្ញុំយល់ថា នេះជាការល្អ។ ជាអត្ថប្រយោជន៍សម្រាប់កុមារធ្វើឱ្យវាមានការលូតលាស់និងចូលចិត្តមករៀន។ កាត់បន្ថយការចំណាយរបស់មាតាបិតាហើយក្មេងវាបាត់ឃ្លាន។ ពេលបាត់ឃ្លាន វាមានអារម្មណ៍ចង់មករៀន។ វាមករៀនបានដិតដល់»។
បើតាមអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក កង្វះអាហារូបត្ថម្ភនៅតែជាបញ្ហាសុខភាពសាធារណៈដ៏ប្រឈមនៅកម្ពុជា។ ក្នុងចំណោមកុមារអាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំមាន៤០ភាគរយកើតជំងឺក្រិនកម្ពស់ ២៨ភាគរយមានទម្ងន់មិនគ្រប់គ្រាន់ ១០ ភាគរយខ្វះអាហារូបត្ថម្ភធ្ងន់ធ្ងរនិង៥៥ភាគរយទៀតខ្វះឈាមក្រហម។
អង្គការនេះបានប៉ាន់ប្រមាណថា កម្ពុជាបានបាត់បង់ថវិកាចន្លោះពី២៥០លានទៅ៤០០លានដុល្លារឬក៏ពី១,៥ទៅ២,៥ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP)ក្នុងមួយឆ្នាំៗទៅលើកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនេះ៕