វ៉ាស៊ីនតោន —
ជាងឈើម្នាក់ត្រូវបានក្រុមពលរដ្ឋដែលមានកំហឹងវាយរហូតដល់ស្លាប់ភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែងកើតហេតុក្រោយពីមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មួយនៅទីក្រុងភ្នំពេញកាលពីចុងសប្តាហ៍កន្លងមកនេះ ដែលហេតុការណ៍នេះត្រូវបានគេព្រួយបារម្ភថាជាសញ្ញាមួយបង្ហាញនូវកំហឹងជាតិសាសន៍រវាងពលរដ្ឋខ្មែរនិងបុរសរូបនោះដែលមានដើមកំណើតវៀតណាម។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ក្រុមអាជ្ញាធរនិងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស។
ង្វៀន វ៉ាន់ជៀន (Nguyen Van Chyen) អាយុ២៨ឆ្នាំបានជិះម៉ូតូទៅបុកពីក្រោយរថយន្តមួយគ្រឿងដែលកំពុងធ្វើដំណើរស្របទិសគ្នានាវេលាម៉ោង៩:៣០នាទីយប់ថ្ងៃទី១៥ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤បណ្តាលឱ្យខូចខាតម៉ូតូរបស់ខ្លួន។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នេះបានរាលដាលទៅជាការប្រវាយប្រតប់គ្នាក្រោយពីម៉ូតូរបស់ជនរងគ្រោះរូបនោះបានប៉ះគ្នាជាមួយម៉ូតូរបស់ភាគីមួយផ្សេងទៀតដែលជិះមកតាមក្រោយហើយបុកបន្តនៅលើផ្លូវជាតិលេខពីរត្រង់ចំណុចសង្កាត់ចាក់អង្រែលើខណ្ឌមានជ័យ។
អាជ្ញាធរខណ្ឌមានជ័យបានប្រាប់វីអូអេថាមានបុរសម្នាក់ឈ្មោះ ប៊ុន ចាន់រដ្ឋា ត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងបញ្ជូនទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃអង្គារដើម្បីចោទប្រកាន់ទាក់ទងនឹងការសម្លាប់បុរសវៀតណាមរូបនោះ។
លោកម៉េង ហេងទិត្យអធិការរងប៉ូលិសខណ្ឌមានជ័យបានបញ្ជាក់ថាតុលាការបានសម្រេចឃុំខ្លួនបុរសរូបនោះហើយក្រោយពីចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ៖
«តុលាការគេចោទហើយពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស»។
សាក្សីនានាបានប្រាប់បណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកនិងក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សថាអ្នកដែលឃើញហេតុការណ៍ខ្លះបានចូលរួមជួយនៅពេលដែលឮសម្រែកថា «យួនវាយខ្មែរ»។
គេពុំទាន់ឃើញមានការបញ្ជាក់ពីជនជាប់ចោទឬមេធាវីរបស់គាត់អំពីដំណើររឿងនេះនៅ ឡើយទេ ហើយក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សកំពុងព្យាយាមស្វែងរកក្រុមគ្រួសារជនជាប់ចោទនៅឡើយ។
លោកគួច ចំរើន អភិបាលខណ្ឌមានជ័យបានបញ្ជាក់ថាការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាផ្នែកមួយនៃអំពើហិង្សានេះដែលឈានទៅការវាយតប់គ្នាផ្តូរផ្តាច់រហូតមានមនុស្សស្លាប់ដូច្នេះ។
«កន្លងទៅអ្នកនយោបាយក៏បាននិយាយយ៉ាងច្រើនបែបការរើសអើងជាតិសាសន៍ម៉្លោះហើយការបណ្តុះមនោគមវិជ្ជាអញ្ចឹងវាតែងតែវាមានឥទ្ធិពលអញ្ចឹង។ នៅថ្ងៃហ្នុងនៅពេលដែលគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ចាប់ផ្តើមកើតឡើងហើយក៏វាមានការស្រែកបន្លឺឡើងអញ្ចឹងថា«យួនវាយខ្មែរ» អញ្ចឹងទៅវាបានបង្កទៅជាអំពើហិង្សារហូតដល់បណ្តាលឱ្យគាត់ស្លាប់អញ្ចឹង»។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សដែលបានតាមដានហេតុការណ៍នេះស្នើឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវទៅលើគ្រោះថ្នាក់ដូចនេះដោយយល់ថាពលរដ្ឋគ្រប់រូបមិនថាជាតិសាសន៍ណាត្រូវតែទទួលការការពារនិងគោរពតាមគោលការណ៍នៃសិទ្ធិមនុស្សដែលមានជាសាកល។
លោកចាន់ សូវ៉េត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានបញ្ជាក់ថា៖ «សង្គមស៊ីវិលក៏អត់ចង់ឱ្យក្នុងស្រុកយើងកើតមានការរើសអើងជាតិសាសន៍ដែរ។ យើងចង់ឱ្យស្ថានភាពការគោរពច្បាប់ទម្លាប់មិនថាជនជាតិណាទេត្រូវតែគោរពច្បាប់ទម្លាប់ទាំងអស់គ្នាហើយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវតែស៊ើបអង្កេតរឿងហ្នឹងឱ្យបានច្បាស់លាស់ថាតើហេតុផលបណ្តាលមកពីអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឱ្យមានការវាយគ្នារហូតដល់ស្លាប់អញ្ចឹង?»។
បញ្ហាជាតិសាសន៍រវាងពលរដ្ឋខ្មែរនិងវៀតណាមបានកក្រើកឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ដោយពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលមានការអាក់អន់ចិត្តនឹងការដឹកនាំយ៉ាងយូររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការបាត់បង់ទឹកដីនៅតាមព្រំដែននៃប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម និងចោទប្រកាន់ថាក្រុមហ៊ុន ជាច្រើនរបស់ប្រទេសវៀតណាមបានចូលមកវិនិយោគលើវិស័យព្រៃឈើនិងបំផ្លាញធនធានខ្មែរព្រមទាំងបង្កការរំលោភដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ដែលប៉ះពាល់។
លោកសែម ជី ប្រធានសមាគមសហព័ន្ធខ្មែរ-វៀតណាមនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា បើទោះ បីជាជនរងគ្រោះមានដើមកំណើតជាជនជាតិវៀតណាម ប៉ុន្តែជាអ្នកដែលបានកើតនៅខេត្តពោធិ៍សាត់និងមានប្រពន្ធដែលជាជនជាតិខ្មែរកើតនៅខេត្តស្វាយរៀងហើយកំពុងមានទម្ងន់ជិតគ្រប់ខែ។
លោកបានបន្ថែមថាខាងសមាគមកំពុងតែប្រមូលភស្តុតាងដើម្បីដាក់ទៅអាជ្ញាធរកម្ពុជាទាមទារឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះការសម្លាប់ជនរងគ្រោះរូបនោះដោយលោកយល់ថាវាជាការរើសអើងពូជសាសន៍ជាជាងហិង្សាដែលកើតឡើងពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍តែមួយមុខ។
«យើងខ្ញុំនឹងមានលិខិតមួយដើម្បីស្នើដល់អាជ្ញាធរដែលមានសមត្ថកិច្ចដើម្បីស៊ើបអង្កេតករណីខាងលើហ្នឹងជនណាដែលមានការពាក់ព័ន្ធក្នុងការញុះញង់ប្រកាន់ពូជសាសន៍ហ្នឹងយកមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបានឱ្យដឹងថាប៉ូលិសកំពុងធ្វើការស៊ើបអង្កេតដើម្បីស្វែងរកចាប់ខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត៕
ង្វៀន វ៉ាន់ជៀន (Nguyen Van Chyen) អាយុ២៨ឆ្នាំបានជិះម៉ូតូទៅបុកពីក្រោយរថយន្តមួយគ្រឿងដែលកំពុងធ្វើដំណើរស្របទិសគ្នានាវេលាម៉ោង៩:៣០នាទីយប់ថ្ងៃទី១៥ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤បណ្តាលឱ្យខូចខាតម៉ូតូរបស់ខ្លួន។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នេះបានរាលដាលទៅជាការប្រវាយប្រតប់គ្នាក្រោយពីម៉ូតូរបស់ជនរងគ្រោះរូបនោះបានប៉ះគ្នាជាមួយម៉ូតូរបស់ភាគីមួយផ្សេងទៀតដែលជិះមកតាមក្រោយហើយបុកបន្តនៅលើផ្លូវជាតិលេខពីរត្រង់ចំណុចសង្កាត់ចាក់អង្រែលើខណ្ឌមានជ័យ។
អាជ្ញាធរខណ្ឌមានជ័យបានប្រាប់វីអូអេថាមានបុរសម្នាក់ឈ្មោះ ប៊ុន ចាន់រដ្ឋា ត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងបញ្ជូនទៅតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃអង្គារដើម្បីចោទប្រកាន់ទាក់ទងនឹងការសម្លាប់បុរសវៀតណាមរូបនោះ។
លោកម៉េង ហេងទិត្យអធិការរងប៉ូលិសខណ្ឌមានជ័យបានបញ្ជាក់ថាតុលាការបានសម្រេចឃុំខ្លួនបុរសរូបនោះហើយក្រោយពីចោទប្រកាន់ជាផ្លូវការ៖
«តុលាការគេចោទហើយពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោស»។
សាក្សីនានាបានប្រាប់បណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកនិងក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សថាអ្នកដែលឃើញហេតុការណ៍ខ្លះបានចូលរួមជួយនៅពេលដែលឮសម្រែកថា «យួនវាយខ្មែរ»។
គេពុំទាន់ឃើញមានការបញ្ជាក់ពីជនជាប់ចោទឬមេធាវីរបស់គាត់អំពីដំណើររឿងនេះនៅ ឡើយទេ ហើយក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សកំពុងព្យាយាមស្វែងរកក្រុមគ្រួសារជនជាប់ចោទនៅឡើយ។
លោកគួច ចំរើន អភិបាលខណ្ឌមានជ័យបានបញ្ជាក់ថាការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាផ្នែកមួយនៃអំពើហិង្សានេះដែលឈានទៅការវាយតប់គ្នាផ្តូរផ្តាច់រហូតមានមនុស្សស្លាប់ដូច្នេះ។
«កន្លងទៅអ្នកនយោបាយក៏បាននិយាយយ៉ាងច្រើនបែបការរើសអើងជាតិសាសន៍ម៉្លោះហើយការបណ្តុះមនោគមវិជ្ជាអញ្ចឹងវាតែងតែវាមានឥទ្ធិពលអញ្ចឹង។ នៅថ្ងៃហ្នុងនៅពេលដែលគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ចាប់ផ្តើមកើតឡើងហើយក៏វាមានការស្រែកបន្លឺឡើងអញ្ចឹងថា«យួនវាយខ្មែរ» អញ្ចឹងទៅវាបានបង្កទៅជាអំពើហិង្សារហូតដល់បណ្តាលឱ្យគាត់ស្លាប់អញ្ចឹង»។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សដែលបានតាមដានហេតុការណ៍នេះស្នើឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវទៅលើគ្រោះថ្នាក់ដូចនេះដោយយល់ថាពលរដ្ឋគ្រប់រូបមិនថាជាតិសាសន៍ណាត្រូវតែទទួលការការពារនិងគោរពតាមគោលការណ៍នៃសិទ្ធិមនុស្សដែលមានជាសាកល។
លោកចាន់ សូវ៉េត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានបញ្ជាក់ថា៖ «សង្គមស៊ីវិលក៏អត់ចង់ឱ្យក្នុងស្រុកយើងកើតមានការរើសអើងជាតិសាសន៍ដែរ។ យើងចង់ឱ្យស្ថានភាពការគោរពច្បាប់ទម្លាប់មិនថាជនជាតិណាទេត្រូវតែគោរពច្បាប់ទម្លាប់ទាំងអស់គ្នាហើយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចត្រូវតែស៊ើបអង្កេតរឿងហ្នឹងឱ្យបានច្បាស់លាស់ថាតើហេតុផលបណ្តាលមកពីអ្វីខ្លះដែលបណ្តាលឱ្យមានការវាយគ្នារហូតដល់ស្លាប់អញ្ចឹង?»។
បញ្ហាជាតិសាសន៍រវាងពលរដ្ឋខ្មែរនិងវៀតណាមបានកក្រើកឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងអំឡុងពេលនៃការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ដោយពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលមានការអាក់អន់ចិត្តនឹងការដឹកនាំយ៉ាងយូររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនមានការព្រួយបារម្ភចំពោះការបាត់បង់ទឹកដីនៅតាមព្រំដែននៃប្រទេសកម្ពុជានិងវៀតណាម និងចោទប្រកាន់ថាក្រុមហ៊ុន ជាច្រើនរបស់ប្រទេសវៀតណាមបានចូលមកវិនិយោគលើវិស័យព្រៃឈើនិងបំផ្លាញធនធានខ្មែរព្រមទាំងបង្កការរំលោភដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់ដែលប៉ះពាល់។
លោកសែម ជី ប្រធានសមាគមសហព័ន្ធខ្មែរ-វៀតណាមនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា បើទោះ បីជាជនរងគ្រោះមានដើមកំណើតជាជនជាតិវៀតណាម ប៉ុន្តែជាអ្នកដែលបានកើតនៅខេត្តពោធិ៍សាត់និងមានប្រពន្ធដែលជាជនជាតិខ្មែរកើតនៅខេត្តស្វាយរៀងហើយកំពុងមានទម្ងន់ជិតគ្រប់ខែ។
លោកបានបន្ថែមថាខាងសមាគមកំពុងតែប្រមូលភស្តុតាងដើម្បីដាក់ទៅអាជ្ញាធរកម្ពុជាទាមទារឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះការសម្លាប់ជនរងគ្រោះរូបនោះដោយលោកយល់ថាវាជាការរើសអើងពូជសាសន៍ជាជាងហិង្សាដែលកើតឡើងពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍តែមួយមុខ។
«យើងខ្ញុំនឹងមានលិខិតមួយដើម្បីស្នើដល់អាជ្ញាធរដែលមានសមត្ថកិច្ចដើម្បីស៊ើបអង្កេតករណីខាងលើហ្នឹងជនណាដែលមានការពាក់ព័ន្ធក្នុងការញុះញង់ប្រកាន់ពូជសាសន៍ហ្នឹងយកមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបានឱ្យដឹងថាប៉ូលិសកំពុងធ្វើការស៊ើបអង្កេតដើម្បីស្វែងរកចាប់ខ្លួនអ្នកពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត៕