នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែលលោក Benjamin Netanyahu បាននិយាយនៅថ្ងៃទី៥ខែឧសភាថារដ្ឋាភិបាលរបស់លោក បានសម្រេច«ជាឯកច្ឆន្ទ» បិទបណ្តាញទូរទស្សន៍ Al Jazeera ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងប្រទេសកាតា ដែលជាស្ថាប័នសារព័ត៌មានមួយដែលមានមានការិយាល័យប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដែលហែកហួរដោយសារសង្គ្រាម។
បណ្តាញទូរទស្សន៍ Al Jazeera ដែលលែងផ្សាយក្នុងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ក្រោយពីការប្រកាសនោះ បានថ្កោលទោសចំណាត់ការរបស់អ៊ីស្រាអែលថាជា«អំពើឧក្រិដ្ឋ»។
ខាងក្រោមនេះគឺជាការណ៍ពិត៥យ៉ាងអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអារ៉ាប់ខ្នាតធំដែលរដ្ឋបាលរបស់លោក Netanyahu មានជម្លោះជាមួយជាយូរយារណាស់មកហើយ ដែលជម្លោះនោះ បានចាប់ផ្តើមតាំងពីមុនសង្គ្រាមរបស់អ៊ីស្រាអែលជាមួយក្រុមហាម៉ាស់ក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៧ខែតុលាទៅទៀត។
ប្រវត្តិកកើត
Al Jazeera ត្រូវបានសម្ពោធក្នុងទីក្រុង Doha នៅឆ្នាំ១៩៩៦ ដោយក្រឹត្យមួយចេញដោយអតីតព្រះចៅ Sheikh Hamad bin Khalifa al-Thani នៃប្រទេសកាតា។
ដោយបញ្ជាក់ថាប៉ុស្តិ៍ទូរទស្សន៍នេះ គួរតែ«មានឯករាជ្យទាំងស្រុងពីឥទ្ធិពលនានា» ក្រឹត្យនោះក៏ផ្តល់កម្ចីរដ្ឋាភិបាលចំនួន១៥០លានដុល្លារ សម្រាប់«បង្កើតនិងទូទាត់ចំណាយប្រតិបត្តិការរយៈពេល ៥ឆ្នាំ»។
ទោះជាបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយ Al Jazeera ជាក្រុមហ៊ុនឯកជនក៏ដោយ ក៏បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយនេះនៅតែរក្សាមូលនិធិខ្លះរបស់រដ្ឋាភិបាលកាតា ដែលក្រុមអ្នករិះគន់ជារឿយៗលើកឡើងនៅពេលគេចោទសួរអំពីឯករាជ្យភាពខាងខ្លឹមសារពីរដ្ឋាភិបាលក្រុងដូហា។
បណ្តាណផ្សព្វផ្សាយនេះ បានលេចរូបរាងឡើងភ្លាមៗជាគូប្រជែងជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអន្តរជាតិខ្នាតធំផ្សេងៗទៀត តែសេចក្តីរាយការណ៍ដែលមិនអនុលោមតាមវិធានណាមួយក្នុងនាមជា«បណ្តាញសារព័ត៌មានឯករាជ្យដំបូងគេក្នុងពិភពអារ៉ាប់»ដែលស្ថាប័ននេះបានហៅខ្លួនឯងនោះក៏ញ៉ាំងឲ្យមានជម្លោះផ្លូវច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងឆ្នាំដំបូងៗ។
ការផ្សាយទូទាំងសកលលោក
ប៉ុស្តិ៍ទូរទស្សន៍នេះថាខ្លួនដំណើរការក្នុងប្រទេសចំនួន៩៥ដោយមានការិយាល័យចំនួន៧០និងបុគ្គលិក៣ពាន់នាក់ ដោយមានទស្សនិកជនទូទាំងសកលលោកចំនួន៤៣០លានខ្នងផ្ទះ។
ទូរទស្សន៍ Al Jazeera ដែលដំបូងឡើយផ្សាយព័ត៌មានជាភាសាអារ៉ាប់ ក៏មានផ្សាយជាភាសាអង់គ្លេសនៅឆ្នាំ២០០៦។
ទូរទស្សន៍ Al Jazeera និង Al Jazeera ជាភាសាអង់គ្លេស មានមាគ៌ាខ្លឹមសារខុសគេ ដោយប៉ុស្តិ៍ផ្សាយជាភាសាអារ៉ាប់ តែងរងការរិះគន់ពីក្នុងតំបន់ញឹកញាប់ជាង។
បណ្តាញផ្សព្សផ្សាយនេះក៏រួមបញ្ចូលផងដែរនូវប៉ុស្តិ៍ផ្សាយផ្ទាល់ពីកិច្ចការសាធារណៈ ប៉ុស្តិ៍ Al Jazeera Mubasher និងប៉ុស្តិ៍ AJ+ ដែលមានតែក្នុងទម្រង់ជាឌីជីថល ដែលមានគោលដៅតម្រង់ទៅរកទស្សនិកជនវ័យក្មេង។
ការបះបោរអារ៉ាប់
ពេលរលកនៃការបះបោរដ៏មានប្រជាប្រិយភាព បានបោកបក់នៅទូទាំងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ានិងអាហ្វ្រិកខាងជើងនៅឆ្នាំ២០១១ Al Jazeera ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាអ្នកធ្វើឲ្យមានការកែប្រែសាធារណមតិដ៏សំខាន់ ព្រោះទូរទស្សន៍នេះផ្តល់ម៉ោងផ្សាយដែលគេមិនបានគិតស្មានដល់ដល់ក្រុមប្រឆាំង ជាពិសេសគឺក្រុម Muslim Brotherhood។
បណ្តាញទូរទស្សន៍នេះ ក៏បានបដិសេធម្តងហើយម្តងទៀតចំពោះការចោទប្រកាន់ថាខ្លួនលម្អៀងក្នុងសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ខ្លួន។ Al Jazeera ប្រឈមសម្ពាធពីរដ្ឋាភិបាលនានាទូទាំងតំបន់ហើយបានក្លាយជាចំណុចផ្តោតនៃជម្លោះរវាងរដ្ឋាភិបាលក្រុងគែរ និងរដ្ឋាភិបាលក្រុងដូហា ក្រោយពីយោធាបានទម្លាក់ប្រធានាធិបតីអេហ្ស៊ីបលោក Mohamed Morsi នៃក្រុម Muslim Brotherhood ពីអំណាចនៅឆ្នាំ២០១៣។
រដ្ឋាភិបាលអេហ្ស៊ីប ចាត់ទុក Al Jazeera ជាឧបករណ៍បំពងសំឡេងឲ្យចលនាអ៊ីស្លាមនិយមរបស់លោក Morsi ហើយអាជ្ញាធរអេហ្ស៊ីប បានចាប់ខ្លួនអ្នកសារព័ត៌មាន Al Jazeera ៣នាក់រួមទាំងលោក Peter Greste សញ្ជាតិអូស្ត្រាលីផង ដោយធ្វើឲ្យមានការថ្កោលទោសជាអន្តរជាតិ។
ការខ្ទប់ប្រទេសកាតា
នៅឆ្នាំ២០១៧ ប្រទេសជិតខាងកាតា ដែលដឹកនាំដោយប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអូឌីត បានដាក់របាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងការទូត៣ឆ្នាំលើព្រះរាជាណាចក្រកាតា។
ដោយទាមទារឲ្យកាតា ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុម Muslim Brotherhood និងក្រុមហាម៉ាស់ដែលជាបងប្អូនគ្នា និងទម្លាក់កម្រិតទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ប្រទេសដែលធ្វើពហិការប្រឆាំងកាតា ក៏បានអំពាវនាវឲ្យបិទ Al Jazeera និងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់របស់ស្ថាប័នសារព័ត៌មាននេះ។ Al Jazeera បានហៅសម្ពាធនេះថាជាការប៉ុនប៉ង«បំបិទសេរីភាពបញ្ចេញមតិ»។
សង្គ្រាមអ៊ីស្រាអែល-ហាម៉ាស់
តាំងពីសង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សាចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី៧ខែតុលាមក Al Jazeera ផ្សាយសេចក្តីរាយការណ៍នៅតាំងផ្ទាល់ជាហូរហែរអំពីយុទ្ធនាការរបស់អ៊ីស្រាអែលនិងផលប៉ះពាល់នៃយុទ្ធនាការនោះ។សេចក្តីរាយការណ៍របស់ Al Jazeera ស្ថិតក្នុងចំណោមព័ត៌មានដែលគេមើលច្រើនជាងគេនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ក្នុងពេលដែលមានការលែងទុកចិត្តលើសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបស្ចិមប្រទេសកាន់តែច្រើនឡើង។
នៅខែមេសា លោក Netanyahu បានហៅ Al Jazeeraថាជា«ប៉ុស្តិ៍ភេរវជន» ដោយនិយាយថាលោកនឹង«ចាត់វិធានការភ្លាម» ដើម្បីផ្អាកសកម្មភាពរបស់ស្ថាប័ននោះ ក្រោយពីមានការអនុម័តច្បាប់ថ្មីមួយ។
នៅពេលនោះ ស្ថាប័នសារព័ត៌មាននេះ បានហៅបម្រាមដែលគេស្នើឡើងនោះថាជា«ផ្នែកមួយនៃការវាយប្រហារជាប្រព័ន្ធរបស់អ៊ីស្រាអែលជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីបំបិទសំឡេងAl Jazeera»។ Al Jazeera ថាការណ៍នេះរួមទាំងការសម្លាប់អ្នកស្រី Shireen Abu Akleh ដែលជាអ្នកកាសែតដ៏លេចធ្លោជាងគេមួយក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានអំពីការវាយលុករបស់អ៊ីស្រាអែលក្នុងតំបន់ត្រួតត្រា West Bank នៅខែឧសភាឆ្នាំ២០២២។
តាំងពីសង្គ្រាមរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងក្រុមហាម៉ាស់ បានចាប់ផ្តើមមក ការិយាល័យរបស់ Al Jazeera ក្នុងដែនដីហ្កាហ្សារបស់ប៉ាឡេស្ទីន ត្រូវបានវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែក ហើយអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានពីរនាក់នៃស្ថាប័នបានស្លាប់។
នៅខែមករា អ៊ីស្រាអែលថាអ្នកកាសែតម្នាក់ដែលជាបុគ្គលិក Al Jazeeraនិងអ្នកកាសែតឯករាជ្យម្នាក់ ដែលត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងការវាយប្រហារតាមអាកាសក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា គឺជា«ប្រតិបត្តិករភេរវកម្ម»។
នៅខែបន្ទាប់ អ៊ីស្រាអែល បានចោទអ្នកកាសែតម្នាក់ទៀតដែលធ្វើការឲ្យស្ថាប័នAl Jazeera ដែលរងរបួសក្នុងការវាយប្រហារមួយផ្សេងទៀត ថាជា«មេបញ្ជាការរង»ខាងក្រុមហាម៉ាស់។
Al Jazeera បានបដិសេធការចោទប្រកាន់របស់អ៊ីស្រាអែល ហើយបានចោទអ៊ីស្រាអែលថាបានតម្រង់គោលដៅជាប្រព័ន្ធលើបុគ្គលិក Al Jazeera ក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា។
ប្រធានការិយាល័យAl Jazeeraក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សា លោក Wael al-Dahdouh បានរងរបួសក្នុងការវាយប្រហារមួយរបស់អ៊ីស្រាអែលនៅខែធ្នូដែលបានសម្លាប់អ្នកថតវីដេអូម្នាក់របស់Al Jazeera។
ភរិយារបស់លោក និងកូនពីរនាក់របស់ពួកគេ ព្រមទាំងចៅប្រុសម្នាក់ទៀត ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងការទម្លាក់គ្រាប់បែកនៅខែតុលាលើជំរំជនភៀសខ្លួន Nuseirat នៅចំកណ្តាលក្រុងហ្កាហ្សា។
កូនប្រុសច្បងរបស់លោក គឺជាអ្នកកាសែតដែលជាបុគ្គលិក Al Jazeera ដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅខែមករា ពេលដែលការវាយប្រហារមួយបានតម្រង់គោលដៅលើរថយន្តមួយគ្រឿងក្នងទីក្រុង Rafah។
ប្រែសម្រួលដោយលោក សាយ មុន្នី
វេទិកាបញ្ចេញមតិ