អ្នកស្រី ប៉ែន នី អាយុ៧២ឆ្នាំ កំពុងព្រួយបារម្ភពីការបណ្តេញចេញនាពេលខាងមុខ ដោយសារផ្ទះរបស់អ្នកស្រីនៅលើដីដែលមានក្បាល ១០ ម៉ែត្រ និងបណ្តោយ ១២០ ម៉ែត្រ ស្ថិតក្នុងតំបន់នៃគម្រោងផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-បាវិត ដែលទើបបើកការដ្ឋានសាងសង់ កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣។
អ្នកស្រី ប៉ែន នី រស់នៅលើដីនោះជាង ៤០ ឆ្នាំមកហើយ ក្នុងភូមិព្រែកឈ្មោះ ឃុំព្រែករៃ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្តាល ដែលធ្លាប់ជាតំបន់ទឹកលិច។ អ្នកស្រីដែលមានមុខរបរជាអ្នកដាំកូនសណ្តាន់លក់ ប្រាប់វីអូអេកាលពីពេលថ្មីៗថា៖
«អារម្មណ៍មានតែភ័យ ព្រោះអត់មានកន្លែង[នៅ]។ ចេះតែភ័យព្រួយ បើយើងអត់ដឹង ទៅនៅទីណា»។
អ្នកស្រី ប៉ែន នី ជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀតដែលផ្ទះ និងដីរបស់ពួកគេ ស្ថិតក្នុងតំបន់ផ្លូវល្បឿនលឿន ដែលមានប្រវែងប្រមាណ ១៣៥ គីឡូម៉ែត្រ ទៅកាន់ព្រំដែនវៀតណាម។ អ្នកស្រីកំពុងព្រួយបារម្ភអំពីការផ្តល់សំណងមិនសមរម្យ ប្រសិនបើផ្ទះរបស់អ្នកស្រីត្រូវបង្ខំឱ្យរុះរើចេញ។ បើតាមអ្នកស្រី ដីនិងផ្ទះអាចមានតម្លៃយ៉ាងតិចចំនួន ១០ ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក បើគិតតាមតម្លៃទីផ្សារ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ឱ្យតែបានតម្លៃទីផ្សារ ឱ្យសមរម្យ ទទួលយកបានកុំឱ្យប្រជាជនវេទនា គ្រាន់តែប៉ុណ្ណឹងទេ។ គម្រោងគេធ្វើអី គេធ្វើហើយ យើងក៏មិនអាចប្រកែកគេបានដែរ សព្វថ្ងៃនេះ»។
រហូតមកដល់ពេលនេះ អ្នកស្រី និងអ្នកភូមិផ្សេងទៀត ដែលបានដឹងថា ផ្ទះរបស់ពួកគេស្ថិតក្នុងគម្រោងផ្លូវល្បឿនលឿននេះ កំពុងរង់ចាំព័ត៌មានច្បាស់លាស់ពីអាជ្ញាធរ ក៏ដូចជាតម្លៃសំណងដែលពលរដ្ឋអាចទទួលបាន។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «យើងប្រជាជនចេះតែរង់ចាំហ្នឹង។ រង់ចាំ បើគេឱ្យសំណង យើងចេញដោយស្រួលអ៊ីចឹងទៅ។ ឱ្យតែគេឱ្យលុយមក យើងអាចថាទៅនៅទិញដីទីណា បាននៅអ៊ីចឹងណា។ យើងមិនប្រកែកទេ ឱ្យតែបានលុយបានកាក់ យើងចេញទៅ កុំឱ្យគេធ្វើការ វាទើសទែងគេ»។
បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលបានបើកការដ្ឋានសាងសង់កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២៣ ប៉ុន្តែការសិក្សាត្រូវបានអ្នកភូមិអះអាងថា មិនទាន់ច្បាស់លាស់នៅឡើយអំពីផលប៉ះពាល់ ហើយមេឃុំក៏មិនទាន់មានព័ត៌មានអំពីផលប៉ះពាល់នៃគម្រោងមួយនេះទៅលើផ្ទះ និងដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក យ៉ុង សីហា អាយុ ៣៨ ឆ្នាំ ដែលមានដីក្បាល ៩ ម៉ែត្រ និងបណ្តោយ ១០០ ម៉ែត្រ លើកជាចម្ងល់អំពីការបើកការដ្ឋានសាងសង់រួចហើយ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋមិនទាន់មានព័ត៌មានច្បាស់លាស់អំពីផលប៉ះពាល់ និងសំណងផលប៉ះពាល់។
លោក យ៉ុង សីហា ដែលមានកូន ២ នាក់ក្នុងបន្ទុក ប្រាប់វីអូអេកាលពីពេលថ្មីៗថា៖ «បើកការដ្ឋានតាំងពីថ្ងៃហ្នឹង មកដល់ថ្ងៃនេះ អត់ទាន់មានដំណឹងមកប្រាប់ប្រជាជនផលប៉ះពាល់អីចឹងណា។ ពួកខ្ញុំរាល់ថ្ងៃនេះ ចេះតែព្រួយបារម្ភ»។
លោក សីហា ដែលមានមុខរបរស៊ីឈ្នួលបេះស្វាយ ឬក៏ធ្វើរបងព្រំដីឱ្យគេ ដែលមួយថ្ងៃរកបាន ៤ ម៉ឺនរៀល ក៏ស្នើសុំសំណងសមរម្យ តាមតម្លៃទីផ្សារ ប្រសិនបើលោកត្រូវបង្ខំឱ្យចាកចេញ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដីយើង យើងមិនចង់ចេញពីដីយើងផង។ យើងក៏មិនអាចជំទាស់គាត់[រដ្ឋាភិបាល]បានដែរ។ តែ[ផ្តល់]សំណងសមរម្យទៅ នឹងទទួលបាន [អាច]ទិញដីបានមួយកន្លែង ធ្វើផ្ទះ ធ្វើអីទៅ»។
ផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-បាវិតក្នុងខេត្តស្វាយរៀង ត្រូវបានវិនិយោគសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មស្ពាននិងថ្នល់ចិន ឈ្មោះ China Road and Bridge Corporation (CRBC) ដែលជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគផ្លូវល្បឿនលឿនពីភ្នំពេញទៅកាន់ខេត្តព្រះសីហនុដែរ។ ការវិនិយោគនេះធ្វើឡើងតាមរូបភាពវិនិយោគសាងសង់-ប្រតិបត្តិការ-ផ្ទេរ (Build Operate Transfer ឬBOT) ដែលមានទឹកប្រាក់វិនិយោគសរុបជាង ១៣០០លានដុល្លារអាមេរិក។ ការសាងសង់ផ្លូវនេះ មានរយៈពេល ៤ ឆ្នាំ ហើយរយៈពេលប្រតិបត្តិការចំនួន ៥០ ឆ្នាំ ដែលក្រុមហ៊ុននឹងយកថ្លៃសេវាធ្វើដំណើរ មុននឹងផ្ទេរឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាវិញ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី សុខ សុភឿន អាយុ ៤៩ ឆ្នាំ ដែលមានកូន ៤ នាក់ ក៏បង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភដូចគ្នាថា ការរស់នៅនឹងជួបការលំបាក ពេលទៅរស់នៅកន្លែងថ្មី។ ដូចប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀតដែរ អ្នកស្រីជំរុញឱ្យមានការផ្តល់សំណងសមរម្យលើដីដែលមានក្បាល ៧ ម៉ែត្រ និងបណ្តាយជាង ១០០ ម៉ែត្រ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា ក្រុមហ៊ុនវិនិនយោគចិន ក៏ចំណេញច្រើនដែរពីគម្រោងផ្លូវនេះ ក្នុងរយៈពេល ៥០ ឆ្នាំ ដោយសារក្រុមហ៊ុននឹងយកថ្លៃសេវាធ្វើដំណើរពីប្រជាពលរដ្ឋ ពេលបើកចរាចរណ៍សម្រាប់ការធ្វើដំណើរ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ចំណេញៗហើយ ប៉ុនតែខាតប្រជាជន។ រងគ្រោះប្រជាជន។ បើថាសំណងសមរម្យទទួលយកបាន អាហ្នឹងមិនអីទេ។ បើទទួលយកមិនបានទៀត អួយ ចេញទៅ មិនដឹងម៉េចទេ»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «សំណូមពរចង់ឱ្យបានដឹងផលប៉ះពាល់សំណងហ្នឹង ចង់ឱ្យបានឆាប់... ឱ្យខ្ញុំមានពេលរុះរើ ទៅទិញដី ទិញអីចឹងណា។ រួចចេះតែចាំមើល បាត់ទៅ បាត់ទៅ។ គ្មានអ្នកណា សួរនាំអី»។
មេឃុំព្រែករៃ លោក នង នាង ប្រាប់វីអូអេថា លោកមិនមានព័ត៌មាននៅឡើយទេថា តើផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋប៉ុន្មាននឹងត្រូវប៉ះពាល់។
លោកថ្លែងថា៖ «និយាយទៅ ខ្ញុំអត់ទាន់ដឹងទេ ព្រោះគេអត់ទាន់កំណត់។ អត់ទាន់កំណត់យកទីតាំងត្រង់ចំណុចណា គេអត់ទាន់ប្រាប់ទេ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំអត់ទាន់ហ៊ាននិយាយស្អីទេ។ ហើយការប៉ះពាល់សំណងអី ក៏អត់ទាន់ដឹងដែរ អត់ទាន់ជូនដំណឹងទេ»។
វីអូអេមិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពី លោក ហ៊ាង សុទ្ធាយុត្តិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ និងលោក គង់ សោភ័ណ្ឌ អភិបាលខេត្តកណ្តាល បាននៅឡើយទេ។
ប៉ុន្តែកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ លោក ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន បានលើកឡើងថា ការស្ថាបនាផ្លូវល្បឿនលឿននេះ អាចនឹងប៉ះផ្ទះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ប៉ុន្តែក្រសួងនឹងខិតខំបញ្ចៀស និងដោះស្រាយសំណងទៅតាមនីតិវិធីរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «តាយើងធ្វើផ្លូវហើយ តែងតែប៉ះផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែក្នុងពេលសិក្សានេះ យើងតែងតែប្រឹងប្រែងបញ្ចៀសឱ្យផុតឱ្យបានច្រើន ក្នុងការប៉ះពាល់ទៅដល់លំនៅដ្ឋាន បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើង។ ក្នុងករណីចៀសមិនបាន [បើ] ត្រូវមានការប៉ះពាល់ ត្រូវតែរើចេញ គឺគណៈកម្មាការដោះស្រាយគោលនយោបាយ ដឹកនាំដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ លោកនឹងរៀបចំនីតិវិធី បង់ថ្លៃជូនទៅតាមនីតិវិធីរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ មិនមែនចេះតែយកដីរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ដោយមិនបានបង់ថ្លៃជូនគាត់ទេ»។
លោក វណ្ណ សុផាត អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងកំណែទម្រង់ដីធ្លីនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ប្រាប់វីអូអេថា កន្លងទៅ ប្រជាពលរដ្ឋត្អួញត្អែរអំពីសំណងមិនសមរម្យ នៅពេលដីធ្លីរបស់ពួកគេស្ថិតក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍។ លោកបន្ថែមថា ការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ទៅលើបរិស្ថាន និងសង្គម ក៏មិនត្រូវបានសិក្សាឱ្យបានពេញលេញដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹងយើងឃើញថា ការដែលដោះស្រាយហ្នឹងគឺរដ្ឋាភិបាលមានយន្តការដោះស្រាយហើយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា ការដោះស្រាយហ្នឹងប្រជាពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ហ្នឹង គឺភាគច្រើនគាត់អត់បានទទួលយកសំណងសមរម្យដែលអាចទទួលយកបានទេ»។
អ្នកភូមិម្នាក់ទៀត លោក សាង សំ អាយុ ៤៨ ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិថ្មគរ ឃុំថ្មគរ ស្រុកល្វាឯម បានដឹងថា ដីចម្ការស្វាយរបស់លោក ដែលមានទទឹង ២៥ ម៉ែត្រ និងបណ្តោយ ១២៥ ម៉ែត្រ ក៏រងផលប៉ះពាល់ផងដែរ។
លោក សាង សំ ដែលគ្រប់គ្រងដីនោះជាង ១០ ឆ្នាំមកហើយ ក៏ជំរុញឱ្យផ្តល់សំណងសមរម្យ ដោយគិតទាំងដើមស្វាយដែលលោកមានប្រមាណ ១០០ ដើម។ លោកបន្ថែមថា លោកមិនជំទាស់នឹងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសដែលត្រូវការផ្លូវសម្រាប់ធ្វើដំណើរ ប៉ុន្តែលោកចង់បានដំណោះស្រាយមួយដែលរក្សាផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដោះស្រាយហ្នឹង ឱ្យវាមានលក្ខណៈតម្លាភាព។ ពួកខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋ បើទាក់ទងជាមួយក្រុមហ៊ុន ចង់ឱ្យក្រុមហ៊ុន[ទាក់ទង]ផ្ទាល់ជាមួយម្ចាស់កម្មសិទ្ធិដីហ្នឹងទៅ ដើម្បីរក្សាផលប្រយោជន៍អីចឹងណា»៕
