ក្នុងដំណើរទស្សកិច្ចមកកម្ពុជារយៈពេលបីថ្ងៃ ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកលោកAntony Blinken បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងភ្នំពេញបើកលម្ហសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣។
លោក Blinken បានមកដល់ប្រទេសកម្ពុជាកាលពីថ្ងៃទី៣ខែសីហា និងបានជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពីស្ថានភាពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ វិបត្តិដែលកំពុងតែអាក្រក់ទៅនៅមីយ៉ាន់ម៉ា និងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងជំនួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោកBlinken បានលើកឡើងចំៗអំពីករណីមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដែលគួរត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលរួមដោយសេរីក្នុងដំណើរការនយោបាយ។
លោករដ្ឋមន្ត្រី Blinken ក៏បានជំរុញឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោះលែងសកម្មជនទាំងអស់ដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន ដោយសារបទចោទប្រកាន់ដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ ដូចជាករណីសកម្មជនសញ្ជាតិខ្មែរអាមេរិកាំងកញ្ញាសេង ធារី។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Ned Price បានថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖ «លោករដ្ឋមន្ត្រីបានរំឭកឡើងវិញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះប្រជាជនកម្ពុជា និងបំណងប្រាថ្នារបស់ពួកគេចង់ឱ្យប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែមានភាពរីកចម្រើន ប្រជាធិបតេយ្យ និងឯករាជ្យ ហើយដែលសំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ត្រូវបានស្តាប់និងឱ្យតម្លៃ ហើយភាពម្ចាស់ការរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានការពារ»។
ក្នុងជំនួបកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នោះ លោក Blinken ក៏បានជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញតម្លាភាពបានពេញលេញអំពីសកម្មភាពយោធារបស់ចិន នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។
លោក Ned Price អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក បានថ្លែងថា លោក Blinken បានលើកឡើងបន្ថែមថា៖ «វត្តមានផ្តាច់មុខ អាចធ្វើឱ្យមានហានិភ័យដល់អធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា សន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងសាមគ្គីភាពរបស់អាស៊ាន»។
នៅត្រង់បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងនយោបាយ ក៏ដូចជាបញ្ហានៅមូលដ្ឋាននៅកងទ័ពជើងទឹករាម នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន មិនបានផ្តល់ការបកស្រាយជាសាធារណៈណាមួយ ក្រោយជំនួបលោកជាមួយលោក Blinken ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន បានឱ្យដឹងពីកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន ក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ហានៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ នេះបើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌កម្ពុជាលោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ចំណាត់ការច្បាប់ទៅលើសកម្មជន និងលោក កឹម សុខា ធ្វើទៅឡើងទៅតាមច្បាប់ជាតិរបស់កម្ពុជា ហើយថាភាគីដែលចង់ជួយពួកគេ ត្រូវចូលរួមតាមនីតិវិធីរបស់តុលាការ។
លោកបន្ថែមថា៖ «រីឯការដាក់សម្ពាធ ការដាក់ទណ្ឌកម្មឬក៏ការថ្លែងសារចោទប្រកាន់វាជាមធ្យោបាយតាមផ្លូវនយោបាយ ហើយមធ្យោបាយតាមផ្លូវនយោបាយនេះមិនមានឥទ្ធិពលទៅលើផ្នែកច្បាប់ នីតិវិធីច្បាប់ នីតីវិធីតុលាការរបស់កម្ពុជា ដែលជារដ្ឋអធិបតេយ្យនោះទេ»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជា លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា យល់ថា ការលើកឡើងរបស់ភាគីសហរដ្ឋអាមេរិក គឺស្របតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលផ្តល់តម្លៃលើការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន និងសំឡេងចម្រុះក្នុងការបោះឆ្នោត។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងមិនធ្វើតាមទាំងស្រុងទៅតាមការចង់បានរបស់អាមេរិកឡើយ ប៉ុន្តែអាចនឹងមានការបន្ធូរបន្ថយខ្លះ ទាក់ទិនការចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយ និងការបញ្ចេញមតិ។
លោកថ្លែងថា៖«មិនទាន់បន្ធូរបន្ថយទេ លុះត្រាតែគណបក្សកាន់អំណាចជឿជាក់ថាការផ្ទេរអំណាចទៅអ្នកជំនាន់ក្រោយមានស្ថិរភាព នោះទើបអាចមានការបន្ធូរបន្ថយខ្លះ»។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ការស្នើសុំរបស់អាមេរិកមានលក្ខណៈចាំបាច់សម្រាប់ស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជា និងដើម្បីធានាថា ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនៅឆ្នាំ២០២៣នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្តថាលោកសង្ឃឹមតិចណាស់ដែលថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងធ្វើតាមការទទូចរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកនិយាយថា៖«ទទួលយកនូវសំណើទាំងអស់នោះដើម្បីពិនិត្យឡើងវិញដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យដោះស្រាយអំពីស្ថានការណ៍នៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងស្ថានការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ពិសេសដំណើរការរៀបចំបរិយាកាសបោះឆ្នោតមួយប្រកបដោយសេរី»។
អំឡុងពេលបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា លោកBlinken បានជួបពិភាក្សាទេ្វភាគីជាមួយគណៈប្រតិភូបរទេសដទៃទៀតដែលមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំក្នុងក្របខណ្ឌអាស៊ានផងដែរ។
ក្រៅពីទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបើកលម្ហលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនោះ លោក Blinken បានប្រកាសផ្តល់មូលនិធិ ២៥លានដុល្លារអាមេរិកដល់គម្រោងអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្មរយៈពេល៥ឆ្នាំ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីលើកកម្ពស់សន្តិសុខស្បៀងអាហារ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ នេះបើយោងតាមការប្រកាសរបស់ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា USAID។
គម្រោងដែលមានឈ្មោះថា Harvest III ជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងសន្តិសុខស្បៀងអាហាររយៈពេល ១២ឆ្នាំរបស់អាមេរិកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយទីភ្នាក់ងារ USAID ដោយធ្វើការសហការជាមួយកសិករខ្មែរ និងភាគីជាដៃគូក្នុងវិស័យស្បៀងអាហារ ដើម្បីពង្រីកទីផ្សារកសិកម្មកម្ពុជា។ លោក Blinken បានលើកឡើងថា គម្រោងនេះនឹងយកចិត្តទុកដាក់ផងដែរលើកសិផលកម្ពុជា ដូចជាត្រី និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិ។
លោក Antony Blinken បានថ្លែងនៅក្នុងកម្មវិធីពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញថា៖ «តម្រូវការទាំងនេះចាំបាច់។ ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើននាក់នៅតែរស់នៅក្នុងស្ថានភាពគ្មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់។ ហើយកុមារកម្ពុជាជាច្រើននាក់កំពុងខ្វះអាហាររូបត្ថម្ភផងដែរ»។
ដោយឡែក ក្នុងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជាដែលមានរហូតដល់ទៅជាង៤០%នៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ ការនាំទំនិញចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក មានចំនួន ៨.៧ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដែលកើនឡើងដល់៣៣% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០៕
