ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ានដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនេះត្រូវបានគេ មើលឃើញថា នឹងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងភាគីទាំងពីរបន្ថែមទៀត ហើយអាមេរិកនឹងជំរុញឱ្យសមាគមអាស៊ានពង្រឹងមជ្ឈភាពរបស់ខ្លួន។
ដំណើរមកប្រទេសកម្ពុជារបស់លោក Joe Biden (ចូ បៃដិន) នាថ្ងៃសៅរ៍ ទី១២ ខែវិច្ឆិកានេះ ត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាការផ្តល់តម្លៃដល់សមាគមអាស៊ាន។ ប្រធានាធិបតីចិន លោក Xi Jinping (ស៊ី ជីនពីង) មិនមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះទេ។ ប៉ុន្តែនាយករដ្ឋមន្រ្តីចិនអញ្ជើញមកចូលរួម។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា លោករំពឹងថា អាមេរិកនឹងក្លាយជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់អាស៊ាន។ សាស្ត្រាចារ្យរូបនេះអះអាងថា កិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអាស៊ាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កាលពីកន្លងទៅ បានព្រមព្រៀងគ្នាទៅលើគោលការណ៍ប្រមាណ២០ចំណុច ប៉ុន្តែការអនុវត្តមិនបានពេញលេញឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការសន្យាថា នឹងជំរុញឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងអាមេរិកទៅជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់អាស៊ាន សហរដ្ឋអាមេរិកក៏ចង់បាន។ ហើយក៏ចង់បានជំហររបស់អាស៊ានហ្នឹងនៅក្នុងជំហរជាជំហរអព្យាក្រឹតដែលខ្លួនឯងបានកំណត់មជ្ឈភាពរបស់អាស៊ាន ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវការឱ្យអង្គការតំបន់ហ្នឹងឈរលក្ខណៈបែបនេះ»។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សេតវិមាន លោក Biden នឹងបញ្ជាក់ជាថ្មីអំពីការប្តេជ្ញាឥតងាករេរបស់អាមេរិកទៅកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងមជ្ឈភាព អាស៊ានកសាងនូវជោគជ័យដែលបានមកពីកិច្ចប្រជុំពិសេសជាប្រវត្តិសាស្រ្តរវាងអាមេរិកនិងអាស៊ាននៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនកាលពីកន្លងទៅ។ លោក Biden ក៏នឹងសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរ នូវសារៈសំខាន់នៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងអាមេរិក និងអាស៊ានក្នុងការធានាសន្តិសុខ សុខដុមរមនានៅក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាសុខុមាលភាពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់សេតវិមាន។
រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken ក៏នឹងធ្វើដំណើរមកកម្ពុជាដែរដើម្បីគាំទ្រការចូលរួមរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក។ ប្រធានាធិបតី និងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនឹងពិភាក្សាបញ្ហាប្រឈមរបស់ពិភពលោក និងតំបន់ និងការផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ និងដោះស្រាយវិបត្តិសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក គិន ភា លើកឡើងថា អ្វីដែលគេអាចរំពឹងបានពីកិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងមេដឹកនាំអាស៊ាន និងមេដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកគឺការរក្សាបាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាព នៅក្នុងតំបន់។ ក្រៅពីនេះ លោកសង្ឃឹមថា បញ្ហាផ្សេងៗដែលកំពុងតែកើតមានឡើងហើយដែលធ្វើឱ្យមានអស្ថិរភាពដល់សន្តិភាពក្នុងតំបន់ ដូចជាវិបត្តិនៅភូមា សង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន និងបញ្ហាចាក់ស្រេះផ្សេងទៀតនោះ នឹងរកច្រកចេញឃើញ ក្រោយកិច្ចប្រជុំរបស់មេដឹកនាំទាំងនោះ។
បើតាមលោក គិន ភា អ្វីដែលមេដឹកនាំអាស៊ានចង់បានពីទំនាក់ទំនងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក គឺកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាដោយស្មោះត្រង់ មិនមានការបង្ខិតបង្ខំ ការដាក់គំនាប ជាពិសេស មិនតម្រូវឱ្យអាស៊ានជ្រើសរើសរវាងមហាអំណាចណាមួយឡើយ ខណៈថា អាស៊ានចង់បានសន្តិភាព និងរស់នៅជាមួយគ្នាដោយសន្តិសហវិជ្ជមាន។
លោក គិន ភា អះអាងថា ការចង់បានភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយអាស៊ាន ជាការប្រកួតប្រជែងឥទ្ធិពលគ្នាក្នុងតំបន់រវាងមហាយក្សចិន និងអាមេរិក ខណៈការប្រកួតប្រជែងនេះនឹងកាន់តែឡើងកម្តៅ។
លោកថ្លែងថា៖ «អ៊ីចឹងជាការណ៍ពិតណាស់ដើម្បីរក្សាបាននូវសុខសន្តិភាព ស្ថិរភាព វិបុលភាព ទាំងនៅក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់ និងពិភពលោក ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអាស៊ានត្រូវធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្នាលើគ្រប់វិស័យ ដោយឈរលើគោលការណ៍មិនមានការដាក់សម្ពាធ ដោយឈរលើគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិ។ ហើយភាគីទាំងសងខាងគួរគប្បីបង្ហាញនូវសុឆន្ទៈនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយភាពស្មោះត្រង់រវាងគ្នា និងគ្នា»។
ចំណែកលោក រ៉ឹម សុខវី សហស្ថាបនិក The Thinker Cambodia ដែលជាវេទិកាវិភាគគោលនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគមួយរូប ប្រាប់វីអូអេថា កិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងមេដឹកនាំអាស៊ាន និងអាមេរិកអាចរំពឹងបានពីការពង្រឹងទំនាក់ទំនងកាន់តែល្អ និងខ្លាំង។ លោកបន្ថែមថា ទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងអាស៊ានមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ ខណៈអាស៊ានចង់ឱ្យមានការចូលរួមពីគ្រប់មហាអំណាចទាំងអស់ ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ដើម្បីឱ្យមានតុល្យភាពគ្នា។
លោក សុខវី អះអាងថា មជ្ឈភាព ឬភាពជាកណ្តាលរបស់អាស៊ានមានសារៈសំខាន់សម្រាប់សន្តិសុខក្នុងតំបន់ ហេតុនេះហើយអាស៊ានតែងតែទាញមហាអំណាចទាំងនោះចូលមកដើម្បីឱ្យគេមើលឃើញថា ខ្លួនមិនលម្អៀងទៅមហាអំណាចណាមួយឡើយ។
វីអូអេមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងលោក ជុំ សុន្ទរី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានទេ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ។
នៅក្នុងពិធីបើកកិច្ចប្រជុំមេដឹកនាំអាស៊ាននាព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា ការថែរក្សាឯកភាព សាមគ្គីភាព និងមជ្ឈភាព គឺជាអាទិភាពចម្បងបំផុតដើម្បីឱ្យតំបន់នេះមានចីរភាព និងភាពធន់សម្រាប់ព្រឹត្តិការណ៍ដែលអាចកើតមាននៅពេលអនាគត។
គួរបញ្ជាក់ថា កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២នេះ មេដឹកនាំអាស៊ាននិងមេដឹកនាំសហរដ្ឋអាមេរិកបានជួបប្រជុំគ្នានៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន។ ចុងបញ្ចប់នៃកិច្ចប្រជុំកំពូលជាមួយក្រុមមេដឹកនាំអាស៊ីអាគ្នេយ៍ លោកប្រធានាធិបតី Joe Biden ចូ បានប្រកាសថា ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) បានរំកិលចូលមកដល់«យុគសម័យថ្មី» មួយ ហើយថា តួនាទីស្នូលរបស់អាស៊ាន«ស្ថិតចំអាទិភាពចម្បងតែម្ដង» នៃរដ្ឋបាលដឹកនាំរបស់លោក។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានប្រកាសកញ្ចប់ទឹកប្រាក់១៥០លានដុល្លារទៅឱ្យប្លុកប្រជាជាតិដែលមាន១០ប្រទេសនេះដើម្បីផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គម្រោងតូចធំនានា ក្នុងវិស័យចម្រុះ៕
