ការិយាល័យរបស់លោកស្រី Michelle Bachelet ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សបានបញ្ជាក់ខ្លឹមសារនៃសុន្ទរកថាដែលលោកស្រី Bachelet បានថ្លែងក្នុងពេលធ្វើទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រីទៅកាន់ប្រទេសចិន ដោយបានបញ្ជាក់ថា អត្ថាធិប្បាយរបស់លោកស្រីត្រូវបានគេស្រង់សម្តីខុស ឬបកស្រាយខុសដោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរដ្ឋចិន។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនិយាយថា ការស្រង់សម្តីខុសនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីការប៉ុនប៉ងទ្រង់ទ្រាយធំរបស់ចិនក្នុងការបង្ហាញទិដ្ឋភាពវិជ្ជមានពីដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ដែលក្នុងពេលនោះលោកស្រី Bachelet ព្យាយាមស្វែងយល់ពីការប្រព្រឹត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងលើជនជាតិភាគតិចអ៊ុយហ្គ័រ (Uyghur) នៅតំបន់ Xinjiang ដែលស្ថិតនៅទិសពាយ័ព្យនៃប្រទេសចិន។
ទស្សនកិច្ចរយៈពេល ៦ ថ្ងៃដែលបានបញ្ចប់នៅថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា រួមមានទីក្រុង Urumqi និងទីក្រុង Kashgar នៅក្នុងតំបន់ Xinjiang ទីកន្លែងដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផងបានចោទប្រកាន់ប្រទេសចិនពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។
បញ្ហានេះនាំឱ្យមានពហិការការទូតក្នុងការចូលរួមកីឡាអូឡាំពិករដូវរងាក្នុងទីក្រុងប៉េកាំងកាលពីដើមឆ្នាំនេះ។
នៅក្នុងអ៊ីមែលផ្ញើមកកាន់ VOA លោកស្រី Elizabeth Throssell អ្នកនាំពាក្យរបស់ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សបានថ្លែងថា លោកស្រី Bachelet «ពិតជាបានសរសើរស្នាដៃរបស់ចិនក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រមែន» ប៉ុន្តែលោកស្រីមិនបាន «សរសើរដល់កិច្ចប្រឹងប្រែង និងស្នាដៃរបស់ចិនក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងការសម្រេចបាននូវការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច» ដូចដែលសារព័ត៌មាន CCTV របស់រដ្ឋចិនបានចុះផ្សាយនោះទេ។
លោកស្រី Throssell បានប្រាប់ VOA ថា៖ «លោកស្រី Bachelet បានថ្លែងថា ចិនដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងស្ថាប័នពហុភាគី»។ ប៉ុន្តែលោកស្រីបដិសេធចំពោះការបកប្រែរត់ពីក្រោម (subtitle) ក្នុងរបាយការណ៍របស់សារព័ត៌មាន CCTV ដែលបង្ហាញថា លោកស្រី «បានសរសើរតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ចិនក្នុងការរក្សាឱ្យបាននូវយន្តការពហុភាគី»។
ស្ថានទូតចិនក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់បានបង្ហោះក្នុងបណ្តាញ Twitter ថា៖ «លោកស្រី Bachelet បានសាទរប្រទេសចិនចំពោះស្នាដៃដ៏សំខាន់របស់ខ្លួនក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស»។
ប៉ុន្តែបើយោងតាមលោកស្រី Throssell លោកស្រី Bachelet តាមពិតបានថ្លែងថា៖ «យើងនឹងពិភាក្សាលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សដ៏សំខាន់ និងរសើប ហើយខ្ញុំសង្ឃឹមថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះនឹងជួយយើងឱ្យធ្វើការជាមួយគ្នាដើម្បីធ្វើឱ្យសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសចិន និងក្នុងសាកលលោកមានភាពល្អប្រសើរទៅមុខ»។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនបារម្ភថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី Bachelet ទៅប្រទេសចិននឹងមិនបង្ហាញអ្វីថ្មីស្តីពីការប្រព្រឹត្តរបស់ចិនលើជនជាតិភាគតិចអ៊ុយហ្គ័រនោះទេ និងបានចង្អុលបង្ហាញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ខុសនេះជាឧទាហរណ៍នៃការប៉ុនប៉ងរបស់ចិនក្នុងការគ្រប់គ្រងសារដែលមានក្នុងទស្សនកិច្ច និងការធ្វើដំណើរនេះតែម្តង។
លោក Peter Irwin នៃគម្រោងសិទ្ធិមនុស្សអ៊ុយហ្គ័របានប្រាប់ VOA ថា៖ «នេះជាឧទាហរណ៍យ៉ាងច្បាស់ពីវិធីមិនសូវល្អដែលរដ្ឋាភិបាលចិនព្យាយាមចង្អុលបង្ហាញឱ្យដំណើរទស្សនកិច្ចនេះមានប្រយោជន៍ដល់ពួកគេ។ ចិនមានពេលជិត ៣ ឆ្នាំក្នុងការរៀបចំកិច្ចការសម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចដល់ទីកន្លែងមួយនេះ ដែលនេះហើយជាមូលហេតុដែលយើងមិនឃើញថា វាមានផលប្រយោជន៍ណាមួយនោះទេ។ ពួកគេមានផែនការច្បាស់លាស់ដើម្បីធ្វើឱ្យខូចដល់កិច្ចការរបស់ការិយាល័យឧត្តមស្នងការ និងបង្ហាញពីការពិតតាមការបកស្រាយរបស់ពួកគេទៅពិភពលោក»។
ស្ថានទូតចិនក្នុងរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនមិនបានឆ្លើយតបចំពោះការស្នើសុំអត្ថាធិប្បាយរបស់ VOA នោះទេនៅពេលចេញផ្សាយអត្ថបទនេះ។
បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំជាមួយលោកស្រី Bachelet នៅថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា លោក Wang Yi រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនបានចេញផ្សាយសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដោយលើកឡើងថា លោក Wang «បង្ហាញពីក្តីសង្ឃឹមថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះនឹងជួយបង្កើនការយល់ដឹង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ពីព័ត៌មានខុស»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះក៏លើកឡើងដែរថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង «ចាត់ទុកការការពារសិទ្ធិរបស់ជនជាតិភាគតិចជាផ្នែកដ៏សំខាន់នៃកិច្ចការរបស់ខ្លួន ហើយការការពារសុវត្ថិភាពពលរដ្ឋជាគោលដៅរយៈពេលវែងរបស់ខ្លួន»។
ប្រទេសចិនបានបដិសេធម្តងហើយម្តងទៀតចំពោះការប្រព្រឹត្តមិនល្អចំពោះជនជាតិភាគតិចអ៊ុយហ្គ័រ និងការចោទប្រកាន់ពីការឃុំខ្លួនសមាជិកដ៏ច្រើនលើសលុបនៃក្រុមជនជាតិភាគតិចមូស្លីមនៅក្នុងជំរំប្រមូលផ្តុំ។
បើយោងតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានរដ្ឋចិន Xinhua រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងពណ៌នាជំរំនេះថាជា មជ្ឈមណ្ឌល «បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ» ដើម្បីជួយ «បង្កើនការអភិវឌ្ឍជនបទ» ក្នុងតំបន់ Xinjiang។ ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈនេះក៏ជាមធ្យោបាយមួយជួយ «ដោះស្រាយការគំរាមកំហែងភេរវកម្ម និងសកម្មភាពជ្រុលនិយមផងដែរ»។ នេះបើយោងតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Xinhua ដែលបានយោងដល់ការវាយប្រហារភេរវកម្មដ៏ប្រល័យក្នុងឆ្នាំ២០១៤នៅតំបន់នេះ។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន ក្រសួងការបរទេសចិនបានកត់សម្គាល់ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី Bachelet ជាដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូងរបស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សក្នុងរយៈពេល ១៧ ឆ្នាំមកនេះ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបន្តថា «ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកិច្ចប្រឹងប្រែងជាអន្តរជាតិលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស យើងត្រូវគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងមិនគួរយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សធ្វើជានយោបាយនោះទេ»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រី Bachelet ធ្វើឡើងចំពេលបញ្ចេញឯកសារប៉ូលិស Xinjiang ដែលជា «ទិន្នន័យដែលត្រូវបានគេលួចចេញពីប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័ររបស់ប៉ូលិសនៅក្នុងតំបន់នេះ»។ នេះបើយោងតាមសារព័ត៌មាន BBC។ ព័ត៌មានរួមមានរូបថតរាប់ម៉ឺនសន្លឹក ដែលរួមមានរូបថតបង្ហាញពីមុខមនុស្ស និងឯកសារដែលបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលចិនយកជនជាតិភាគតិចអ៊ុយហ្គ័រជាគោលដៅដោយសារជំនឿសាសនាឥស្លាម និងជាតិពន្ធុរបស់ខ្លួន។
ខណៈដែលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមានការសង្ស័យថា នឹងមិនមានផ្លែផ្កាអ្វីពីដំណើរទស្សនកិច្ចនេះដោយសារតែការគ្រប់គ្រងយ៉ាងតឹងរ៉ឹងរបស់ចិននោះ លោក Irwin ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះអាចនឹងនៅតែមានគុណតម្លៃ «ប្រសិនបើឧត្តមស្នងការពិតជាបានដេញដោលរដ្ឋាភិបាលពីភ័ស្តុតាងយ៉ាងច្រើនដែលបង្ហាញពីឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ឃោរឃៅដែលកំពុងត្រូវបានប្រព្រឹត្តនោះ»។
លោក Irwin បានថ្លែងថា៖ «ភាពខុសគ្នារវាងការផ្សព្វផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានរដ្ឋចិនចំពោះដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ និងការពិតដែលបានកត់ត្រាដោយអង្គការរបស់យើងផ្ទាល់មានច្រើនណាស់នៅពេលនេះ»៕
ការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិថា ចិនស្រង់សម្តីរបស់ឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សខុសពីការពិត
- Elizabeth Lee
វ៉ាស៊ីនតោន —
