របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានគូសបញ្ជាក់អំពីក្តីបារម្ភទៅលើការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ចិន អ៊ីរ៉ង់ វ៉េណេស៊ុយអេឡា អេហ្ស៊ីប និងប្រទេសផ្តាច់ការមួយចំនួនទៀត ក៏ដូចជាផលប៉ះពាល់ពីការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ១៩ផងដែរ ទៅលើការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សនៅជុំវិញពិភពលោក។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំនេះក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរពីករណីព្រួយបារម្ភមួយចំនួនស្តីពីការគាបសង្កត់ឆ្លងប្រទេស ដែលរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើសកម្មភាពហួសព្រំដែនរបស់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើបាប បំភិតបំភ័យ ឬសម្លាប់អ្នកប្រឆាំងជាដើម។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកលោក Antony Blinken កាលពីថ្ងៃអង្គារសប្តាហ៍ទី១២ មេសា បានចេញផ្សាយនូវរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ជាមួយនឹងការប្រមើមើលដ៏ស្រអាប់មួយ។
និយាយអំពីសង្គ្រាមរុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន លោកថ្លែងថា «ជាអកុសលការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដើរថយក្រោយ»។
«យើងឃើញថា អ្វីដែលបានបន្សល់ទុកនោះគឺសាកសព ដែលខ្លះជាប់ចំណងដៃ នៅតាមដងផ្លូវ តាមរោងមហោស្រព និងស្ថានីយរថភ្លើង អគារលំនៅដ្ឋាន ដែលបាក់បែកមានជនស៊ីវិលនៅក្នុងនោះ»។
លោកលើកឡើងដូច្នេះ ខណៈកងទ័ពរុស្ស៊ីបន្តប្រព្រឹត្តអំពើឃោរឃៅដ៏ខ្លាំង និងជាប្រព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសរុស្ស៊ី របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សឆ្នាំ២០២១ របស់ក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានបញ្ជាក់ពីអំពើហិង្សា និងការដាក់ពន្ធនាគារអ្នករិះគន់វិមានក្រឹមឡាំង។ គ្រាន់តែក្នុងសប្តាហ៍ដើមខែមេសាទៅនេះ អ្នករិះគន់សំខាន់ម្នាក់ប្រឆាំងប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក Vladimir Putin និងជាអ្នករិះគន់ការសម្រេចចិត្តរបស់លោក Putin ឈ្លានពានប្រទេសអ៊ុយក្រែន គឺលោក Vladimir Kara-Murza ត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងជាប់ឃុំនៅក្នុងទីក្រុងមូស្គូ។
អ្នកផ្សេងទៀត ដែលរួមមានលោក Alexei Navalny ដែលត្រូវបានបំពុល និងជាប់ពន្ធនាគារនោះ គឺជាឧទាហរណ៍នៃការប៉ុនប៉ងយកជីវិត និងការសងសឹកផ្នែកនយោបាយប្រឆាំងអ្នកនៅក្នុង និងនៅក្រៅប្រទេស។
លោក Blinken បានថ្លែងថា «រដ្ឋាភិបាលនានាបានចាប់ឃុំអ្នករិះគន់កាន់តែច្រើននៅក្នុងប្រទេស។ បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកទោសនយោបាយជាង១លាននាក់កំពុងជាប់ឃុំក្នុងប្រទេសចំនួន៦៥យ៉ាងតិចនៅជុំវិញពិភពលោក»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Ned Price បានប្រាប់សន្និសីទព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារថា «យើងជំរុញឲ្យរុស្ស៊ីបញ្ឈប់ការរំលោភច្បាប់គាបសង្កត់ពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន បាតុករអហិង្សានិងសន្តិភាព និងបុគ្គល ដែលគ្រាន់តែតស៊ូមតិការពារសិទ្ធិរបស់គេ»។
សូម្បីមុនការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបាននិយាយថា ការចូលគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងមូស្គូកាលពីឆ្នាំ២០១៤នៅតំបន់គ្រីមមៀរបស់អ៊ុយក្រែនបានជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដ៏ធំលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សរួចទៅហើយ។
«រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីបានបន្តបំពាក់អាវុធបណ្តុះបណ្តាល និងចូលរួមប្រយុទ្ធជាមួយកម្លាំងបំបែកខ្លួនដែលដឹកនាំដោយរុស្ស៊ី នៅភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។ អាជ្ញាធររុស្ស៊ីក៏បានធ្វើការចាប់ ឃុំខ្លួននិងកាត់ទោសពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែននៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ដោយសារនយោបាយ ដែលពួកគេភាគច្រើនបានអះអាងថា ត្រូវទទួលទារុណ្ឌកម្មផងដែរ»។ នេះបើយោងទៅលើរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សប្រចាំឆ្នាំនេះ។
ចំណែកប្រទេសចិនវិញ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបាននិយាយថា អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិទៅលើពលរដ្ឋដែលភាគច្រើនជាជនជាតិភាគតិចមូស្លីមអ៊ុយហ្គ័រ និងក្រុមជនជាតិភាគតិច និងអ្នកកាន់សាសនាភាគតិចដទៃទៀត នៅក្នុងតំបន់ Xinjiang នោះ កំពុងបន្តដោយមានការចាប់ឃុំឃាំងជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ប្រមាណជាង១លាននាក់ និងជនជាតិមូស្លីមដទៃទៀតផងដែរ នៅក្នុងជំរំឃុំឃាំងដ៏ណែនចង្អៀតខុសច្បាប់ ហើយមនុស្ស២លាននាក់ទៀតត្រូវអប់រំឡើងវិញនៅពេលថ្ងៃ។
កាលពីខែមករាឆ្នាំ២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាត់ទុកជាផ្លូវការថា នយោបាយរបស់ចិនទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍និងឧក្រិដកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។
របាយការណ៍នេះបានបន្តទៀតថា «មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលចិន និងទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខចិន ជារឿយៗ បានប្រព្រឹត្តការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដោយគ្មានការផ្តន្ទាទោស។ ការរំលោភបំពានទៅសិទ្ធិមនុស្សដ៏សំខាន់ រួមមានរបាយការណ៍ដែលអាចជឿងទុកចិត្តបានស្តីពីការសម្លាប់តាមអំពើចិត្ត និងខុសច្បាប់ ការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ការធ្វើទារុណកម្មដោយរដ្ឋាភិបាលចិន កន្លែងឃុំឃាំង ពន្ធនាគារដែលគំរាមកំហែងអាយុជីវិត»។
ចំពោះប្រទេសអ៊ីរ៉ង់វិញ របាយការណ៍នេះបានបង្ហាញរូបភាពផ្តាច់ការនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ដែលក្នុងនោះក៏មានរបាយការណ៍មួយចំនួន ដែលគួរឲ្យទុកចិត្តបាន ស្តីពីការប្រហារជីវិតដោយសារបទឧក្រិដ្ឋ ដែលមិនសមស្របតាមបទដ្ឋានផ្លូវច្បាប់អន្តរជាតិ ការសម្លាប់តាមអំពើចិត្តដោយរដ្ឋាភិបាល និងទីភ្នាក់ងារ ការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំដែលធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល និងភ្នាក់ងារ ការធ្វើទារុណ្ឌកម្មដ៏ព្រៃផ្សៃនិងអមនុស្សធម៌ ការធ្វើបាបដ៏ព្រៃផ្សៃដោយរដ្ឋាភិបាល និងភ្នាក់ងារ និងការចាប់ ឬការឃុំឃាំងតាមទំនើងចិត្តជាដើម។
លោកស្រី Lisa Peterson ឧបការីស្តីទីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក ទទួលបន្ទុកកិច្ចការប្រជាធិបតេយ្យ សិទិ្ធមនុស្ស និងការងារ បាននិយាយថា៖
«យើងបន្តរកវិធីទាំងជាសាធារណៈ និងលាក់កំបាំង ដើម្បីជួយដល់បុគ្គលទាំងឡាយ ដែលព្យាយាមលើកកម្ពស់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ យើងក៏ដាក់ទណ្ឌកម្មផ្សេងផងដែរ»។
របាយការណ៍នេះក៏បានកត់សំគាល់ផងដែរនូវសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលអេហ្ស៊ីបទៅលើអ្នកប្រឆាំងនយោបាយ ការបន្តប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយរបស់មេដឹកនាំប្រទេសវ៉េណេស៊ុយអេឡា លោក Nicolas Maduro និងជំនួយការជាន់ខ្ពស់របស់លោក ក៏ដូចជាការរឹតបន្តឹងលើសុន្ទរកថានយោបាយដោយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសមួយចំនួន ដូចជាប្រទេសគុយបា អេត្យូពី ស៊ូដង់ និងបេឡារុសជាដើម។
ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានចេញរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់ខ្លួនស្តីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស អស់រយៈពេលជិត៥០ឆ្នាំកន្លងទៅហើយ។ របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ បាននិយាយអំពីប្រទេស និងដែនដីចំនួន១៩៨នៅជុំវិញពិភពលោក៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ជ្រា វណ្ណារិទ្ធ
