ចាប់តាំងពីពេលចូលកាន់អំណាចកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ មក ក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ (NCPO) បានធ្វើការកែប្រែបន្តឹងច្បាប់ ដែលក្នុងនោះមានទាំងមាត្រាផ្សេងៗនៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបណ្ដោះអាសន្នផងដែរ ដើម្បីឲ្យមានឥទ្ធិពលលុបលើច្បាប់ និងបទបញ្ជានានា។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក Prayut Chan-ocha បានដាក់ឲ្យអនុវត្តខ្លឹមសារច្បាប់ចាប់ពីមាត្រាទី ៤៤ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីសើរើច្បាប់ស្ដីពីបរិស្ថាន និងអនុញ្ញាតឲ្យមានការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលគ្របដណ្ដប់លើវិស័យជាច្រើន។
វិស័យទាំងនោះរួមមាន ការសាងសង់ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន មន្ទីរពេទ្យ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ និងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្ម។
បទបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាលមានឥទ្ធិពលលុបលើច្បាប់ផ្សេងៗស្ដីពីការរៀបចំទីក្រុង បទបញ្ញត្តិចេញដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងនានា ឬច្បាប់ដែលកំណត់ដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ច្បាប់ស្ដីពីផែនការ និងច្បាប់សម្រាប់មូលដ្ឋានផ្សេងៗទៀតជាដើម។
ក្រុមអ្នកបរិស្ថានបាននិយាយថា បទបញ្ជាទាំងនេះជួយពន្លឿនដល់ដំណើរការសម្រាប់ការសាងសង់គម្រោងដែលកំពុងមានភាពចម្រូងចម្រាសនានា ប៉ុន្តែធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋតាមមូលដ្ឋាន និងបរិស្ថានរងគ្រោះទៅវិញ។
អ្នកស្រី Sor Rattanamanee Polka មេធាវីមកពីអង្គការមូលនិធិមជ្ឈមណ្ឌលធនធានសហគមន៍ (Community Resource Center Foundation) បានប្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ស្ថានភាពសម្រាប់ក្រុមយុទ្ធនាការដើម្បីសិទ្ធិសហគមន៍ «នឹងរឹតតែលំបាកប្រសិនបើក្រុមប្រឹក្សាជាតិដើម្បីសន្តិភាព និងសណ្ដាប់ធ្នាប់មិនលុបចោលបទបញ្ជានេះនោះទេ» ដែលបទបញ្ជានេះ សព្វថ្ងៃ «ប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងលុបបំបាត់ការការពារបរិស្ថានដើម្បីជាការបំពេញចិត្តគម្រោងធំៗនានា»។
គម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរួមមានការបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសចំនួន ១០ កន្លែង ទូទាំងប្រទេសតាមបណ្ដោយព្រំដែនថៃ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការរីកចម្រើននៅតាមខេត្ត និងដើម្បីមានលទ្ធភាពចូលទៅកាន់ទីផ្សារនៅក្នុងប្រទេសជិតខាង។
គម្រោងផ្សេងៗទៀតដែលមានបង្ហាញនៅក្រោមផែនការអភិវឌ្ឍដ៏ឆាប់រហ័សនានា ផ្ដោតលើរោងចក្រផលិតថាមពលជាង ១០ ក្នុងនោះរួមមានរោងចក្រផលិតថាមពលពីធ្យូងថ្ម ក៏ដូចជារោងចក្រផលិតថាមពលពីជីវឧស្ម័ន និងរោងចក្រផលិតថាមពលពីសំណល់សំរាមផងដែរ។
ចាប់តាំងពីពេលពួកយោធាកាន់កាប់អំណាចមក របបនេះបានដាក់ឲ្យអនុវត្តឡើងវិញនូវច្បាប់តឹងតែងនានាប្រឆាំងនឹងការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ា និងការប្រមូលផ្ដុំជួបជុំមនុស្សផ្សេងៗ។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បាននិយាយថា ការទប់ស្កាត់ការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ា រឹតតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានការបារម្ភអំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានា។
លោក Robertson បានប្រាប់ VOA ថា៖ «សេរីភាពជាសារវន្តនៃការតវ៉ា ដែលធ្លាប់មានសម្រាប់អង្គការសហគមន៍ និងសមាជិកសហគមន៍ដែលមានការឈឺចាប់នានា ក្នុងការក្រោកឈរតវ៉ា មិនមានទៀតនោះទេ ហើយចំណុចនេះនឹងជះឥទ្ធិពលផ្ទាល់ដល់លទ្ធភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការសម្ដែងនូវភាពឈឺចាប់របស់ពួកគេ»។
សកម្មជននានាបាននិយាយថា ពួកគេក៏មានការភ័យខ្លាចចំពោះច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍ដ៏តឹងតែង និងច្បាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មតាមប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័ររបស់ប្រទេសថៃ ដែលត្រូវបានវិស័យឯកជនយកមកប្រើប្រាស់ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការតវ៉ាពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានាផងដែរ។
អ្នកស្រី Pianporn Deetes ប្រធានក្រុមបរិស្ថានទទួលបន្ទុកកិច្ចការប្រទេសថៃ និងភូមា នៃអង្គការ International Rivers បាននិយាយថា ច្បាប់ និងការរឹតបន្តឹងនានាលើការជួបប្រជុំ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលនានាក្នុងការលើកឡើងពីបញ្ហាបរិស្ថាន។
លោកស្រី Pianporn បាននិយាយថា៖ «សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ គឺជាផ្នែកមួយនៃសេរីភាពជាមូលដ្ឋានដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុត ដែលមនុស្សត្រូវការដើម្បីចូលរួមក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចនានាពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាធនធានធម្មជាតិ បរិស្ថាន និងសង្គម។ សេរីភាពនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ការតាក់តែងគោលនយោបាយថាមពល ការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តលើការសាងសង់រោងចក្រផលិតថាមពលពីធ្យូងថ្ម រោងចក្រផលិតថាមពលវារីអគ្គិសនីនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ឬក៏តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសនានា»។
រដ្ឋាភិបាលក៏បានចេញបទបញ្ជាច្បាប់ដ៏តឹងតែងរបស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងប្រជាពលរដ្ឋម្ចាស់ដីណា ដែលបានរំលោភទន្ទ្រានយកដីឧទ្យានជាតិនៅក្នុងប្រទេសថៃ ជាពិសេសតំបន់រមណីយដ្ឋានណាដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមជំនួញដ៏មានឥទ្ធិពលតាមមូលដ្ឋាននានា។
លោក Cholathit Suraswadi អគ្គនាយកនៃនាយកដ្ឋានព្រៃឈើ បាននិយាយថា ចាប់តាំងពីអនុវត្តមាត្រាទី ៤៤ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីបង្ក្រាបការរំលោភដីព្រៃ និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់មក តំបន់ដីដែលមានព្រៃ មានការកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់។
រមណីយដ្ឋានវិស្សមកាលរាប់សិបកន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស ដែលមានរួមបញ្ចូលទាំងរមណីយដ្ឋានតំបន់ព្រៃ និងកោះនានា ត្រូវបានស៊ើបអង្កេតពាក់ព័ន្ធនឹងការសាងសង់ខុសច្បាប់។
ប៉ុន្តែ ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានាបានឲ្យដឹងថា សហគមន៍មូលដ្ឋាន ដែលភាគច្រើនជាគ្រួសារក្រីក្រតាមតំបន់ជនបទក្នុងតំបន់ព្រៃ ក៏ត្រូវប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញក្រោមគម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
លោក Robertson នៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បាននិយាយថា ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការអនុវត្តយ៉ាងតឹងរ៉ឹងនូវច្បាប់នានាដែលមានស្រាប់ផងដែរ។
លោកបាននិយាយថា៖ «មានការប្រែប្រួលផ្នែកបរិស្ថានពាក់ព័ន្ធនឹងការកាន់កាប់ដីធ្លី ហើយដោយសារតែបញ្ហាបែបនេះហើយ បានជារដ្ឋាភិបាលពង្រឹងច្បាប់ឲ្យកាន់តែខ្លាំងជាមុន។ កិច្ចព្រមព្រៀងថ្នាក់មូលដ្ឋានដែលបានធ្វើឡើងតាមបែបផែនអនុវត្តជាក់លាក់មួយអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ គឺថាយន្តការអភិបាលកិច្ចនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានត្រូវបានដើរថយក្រោយទៅវិញ ហើយអ្វីដែលយើងកំពុងឃើញនាពេលសព្វថ្ងៃនេះ គឺការត្រឡប់ទៅរកការបកស្រាយច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិនានាបែបតឹងរ៉ឹងដដែល»។
តាមរយៈការលើកកម្ពស់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងច្រករបៀងសេដ្ឋកិច្ច រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែស្វះស្វែងដើម្បីពង្រីកការវិនិយោគពីបរទេស ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការផ្ដល់កិច្ចសន្យាជួលរហូតដល់រយៈពេល ៩៩ ឆ្នាំ សម្រាប់ខេត្តមួយចំនួនផងដែរ។ កិច្ចសន្យាជួលនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានរយៈពេលតែ៥០ ឆ្នាំ តែប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែលោក Penchom Saetang ប្រធានអង្គការមូលនិធិថៃសម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យ និងការស្ដារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី (Ecological Alert and Recovery Thailand Foundation) បាននិយាយថា ការណ៍ដែលមានដំណើរការនៃការត្រួតពិនិត្យតិចតួចលើដំណើរវិវឌ្ឍនេះ វានឹងមានការប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរលើសហគមន៍មូលដ្ឋាន។
លោកPenchom បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «ក្ដីបារម្ភចម្បងបំផុតនោះ គឺការអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ចដ៏ឆាប់រហ័ស និងពោរពេញដោយភាពប្រទាំងប្រទើស ដោយមិនបានគិតគូរដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងមូលដ្ឋាន»។
បើទោះជាមានច្បាប់តឹងតែងក៏ដោយ ក៏សហគមន៍មូលដ្ឋាននៅតែបន្តការធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការអភិវឌ្ឍណា ដែលពួកគេយល់ថាមានគ្រោះថ្នាក់ដល់សហគមន៍របស់ពួកគេដដែល។
បាតុកម្មតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន និងឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍នានា ប្រឆាំងនឹងការសាងសង់រោងចក្រផលិតថាមពលពីធ្យូងថ្មនៅជិតតំបន់រមណីយដ្ឋាន Krabi ដែលជារមណីយដ្ឋានប្រជាប្រិយមួយកន្លែង បានធ្វើឲ្យមានការផ្អាកការអភិវឌ្ឍជាបណ្ដោះអាសន្ន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Prayut Chan Ocha បានចេញបទបញ្ជាកាលពីខែមេសាកន្លងទៅនេះឲ្យទាល់ចោលនូវការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានកាលពីលើកមុន ដោយបានបញ្ជាសហគ្រាសអាជ្ញាធរផលិតថាមពលអគ្គិសនីនៃប្រទេសថៃ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ឲ្យធ្វើការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់លើផ្នែកបរិស្ថាននេះថ្មីមួយទៀត ដោយមានការចូលរួមឲ្យបានទូលំទូលាយជាងមុនពីសហគមន៍មូលដ្ឋាន។
សកម្មជននានា បាននិយាយថា សំណើ «ផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលដែលគិតគូរដល់បរិស្ថាន» គឺមានលក្ខណៈចាំបាច់សម្រាប់ខេត្ត Krabi ដែលសំណើនេះ កន្លងមក មិនទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ពីក្រុមមន្ត្រីថាមពលរបស់រដ្ឋបាលថៃនោះទេ៕
ប្រែសម្រួលដោយ កោះ សុគន្ធី
