ការដកខ្លួនដែលលោកប្រធានាធិបតី Donald Trump បានប្រកាសកាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះត្រូវបានមើលឃើញថាជាការបោះជំហានមួយទៀត ដែលធ្វើឲ្យស.រ.អា.ដកខ្លួនពីតួនាទីដ៏ធំរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់នេះបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មថ្នាក់តំបន់នៃប្រទេសទាំង១២ ដែលមានឈ្មោះថាកិច្ចព្រមព្រៀងដៃគូពាណិជ្ជកម្មឆ្លងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (TPP) កាលពីដើមឆ្នាំនេះ។
លោកប្រធានាធិបតីត្រាំបាននិយាយថាកិច្ចព្រមព្រៀងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុក្នុងចំណោម១៩៥ប្រទេស បានបង្កើតស្តង់ដារបរិស្ថានមិនត្រឹមត្រូវចំពោះបុគ្គលិកនិងក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំង។ លោកបានហៅកិច្ចព្រមព្រៀងនេះថាជាកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ «ដ៏អាក្រក់»។
ការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសរបស់ស.រ.អា.ជាការបន្ថយតួនាទីគាំទ្ររបស់ខ្លួនក្នុងទ្វីបអាស៊ី
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនិយាយថាការសម្រេចចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកប្រហែលជាមានផលប៉ះពាល់ធំសម្រាប់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកខណៈដែលភាពភ័យខ្លាចថាសមត្ថភាពបច្ចេកទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើបញ្ហាបរិស្ថាននិងអាកាសធាតុនឹងកាត់បន្ថយ។
លោក Thitinan Pongsudhirak អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យ Chulalongkorn បាននិយាយថាការសម្រេចចិត្តដកខ្លួនពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអាចធ្វើឲ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់ទន់ខ្សោយក្នុងការដោះស្រាយជាមួយនឹងបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។
លោក Thitinan ប្រាប់ VOA ថា៖ «ការសម្រេចចិត្តនេះមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។វាមានន័យថាក្របខ័ណ្ឌនិងកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិដើម្បីទប់ទល់នឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន ការឡើងកម្តៅពិភពលោក និងអាកាសធាតុជាទូទៅ ពេលនេះត្រូវបានខូចខាតនិងមិនច្បាស់ថាមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលអនាគតនោះ»។
ការដកខ្លួនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកពីកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុប្រហែលជាធ្វើឲ្យតួនាទីរបស់ចិនកើនឡើង
លោកបាននិយាយថាដកខ្លួននេះក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យប្រទេសចិនទាញយកតួនាទីពង្រឹងកិច្ចព្រមព្រៀងអាកាសធាតុផងដែរ។
គណៈកម្មាការសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់តំបន់អាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក (UNESCAP) បានព្រមានក្នុងរបាយការណ៍២០១៦ថា ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកជាច្រើនជាទីតាំងភូមិសាស្រ្តដែលងាយរងគ្រោះនិងត្រូវបានប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដោយផលប៉ះពាល់ដោយសារបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ។
អ.ស.ប. និយាយថាស.រ.អា.អាចធ្វើឲ្យភាពក្រីក្រក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍កើនឡើង
របាយការណ៍នេះបាននិយាយថាបើគ្មានការជំរុញផ្នែកការអភិវឌ្ឍលើអាកាសធាតុនោះទេ«បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុអាចនឹងធ្វើឲ្យមនុស្សជាង១០០លាននាក់ធ្លាក់ចូលក្នុងភាពក្រីក្រនៅឆ្នាំ២០៣០ ហើយនឹងខកខានក្នុងការសម្រេចបាននៃការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខនេះ»។
លោក Carl Thayer អ្នកវិភាគបែបការពារបរិស្ថាននៅសាកលវិទ្យាល័យ New South Wales ក្នុងប្រទេសអូស្រ្តាលីបាននិយាយថាការគំរាមកំហែងនៃការឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រធ្វើឲ្យតំបន់មួយចំនួននិងទីក្រុងក្នុងទ្វីបអាស៊ីស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែងពីទឹកជំនន់ និងប៉ះពាល់ដល់វឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។
លោក Thayer បាននិយាយថា៖ «បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុនិងធ្វើឲ្យប្រទេសដែលទន់ខ្សោយកាន់តែទន់ខ្សោយថែមទៀត និងធ្វើឲ្យប្រទេសទាំងនោះបរាជ័យដោយសារមិនអាចទប់ទល់នឹងបញ្ហានោះបាន។ ហើយបញ្ហាធំនោះ តើប្រជាជននឹងត្រូវធ្វើអ្វី? តើពួកគេនឹងប្រឈមមុខតស៊ូឬក៏ត្រូវរត់គេចពីបញ្ហា? ដូច្នេះយើងអាចនឹងឃើញមានការចំណាកស្រុករបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលប៉ះពាល់ដល់រលកថ្មីមួយរបស់ប្រជាជនវៀតណាមដែលរស់នៅលើទូក»។
លោកបាននិយាយថាការប្រឈមនេះនឹងតម្រូវឲ្យមាន «កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិដ៏មានប្រសិទ្ធភាព»។
លោក Thayer ភ័យខ្លាចថាសហរដ្ឋអាមេរិកប្រហែលនឹងដកខ្លួនពីការរួមចំណែកធំជាងរបស់បរិស្ថាននិងអាកាសធាតុ។ សហរដ្ឋអាមេរិកមានតួនាទីសំខាន់មួយជាមួយគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គទាំងបួនប្រជាជាតិ ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃការពិភាក្សាពហុជាតិលើប្រព័ន្ធទន្លេនិងបរិស្ថាន។
តំបន់សំខាន់ៗក្នុ្ងងទ្វីបអាស៊ីរងការគំរាមកំហែង
តំបន់ដីសណ្តទន្លេរបស់ប្រទេសវៀតណាម ដែលជាតំបន់ជង្រុកស្រូវនៃប្រទេសនេះ ត្រូវបានគំរាមកំហែងដោយការឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រដែលប៉ះពាល់ដល់កសិផលស្រូវនឹងការរីករាលដាលសត្វល្អិត។
ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីកិច្ចពិភាក្សារវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ត្រាំ និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីប្រទេសវៀតណាមលោក Nguyen Xuan Phuc នៅសេតវិមានរួចមក សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថាខ្លួននឹងបន្តធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងហាណូយដើម្បីដោះស្រាយការប្រឈមទូទាំងសាកលលោក រួមទាំងការការពារបរិស្ថានផងដែរ។
ស.រ.អា.នឹងបន្តធ្វើការជាមួយប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ីជាលក្ខណៈដោយឡែកៗ
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ សេតវិមានបាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិក «បញ្ជាក់ថាខ្លួននឹងជួយវៀតណាមក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុតាមរយៈការកាត់បន្ថយនូវមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងវិធានការថ្មីៗនានា។
អ្នកវិភាគជាច្រើនដូចជាអ្នកឯកទេសឧត្តុនិយមវិទ្យាជនជាតិថៃ លោក Smith Dharmasaroja ភ័យខ្លាចថាអវត្តមានរបស់ស.រ.អា.ពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនឹងធ្វើឲ្យការបេ្តជ្ញាចិត្តរបស់ស.រ.អា.ថយចុះ រួមមានការគាំទ្រផ្នែកបច្ចេកទេសលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
អ្នកវិភាគនិយាយថាការគាំទ្របច្ចេកទេសរបស់ស.រ.អា.លើបញ្ហាបច្ចេកទេសមានសារសំខាន់
លោក Smith បាននិយាយថា៖ «ការដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយអ.ស.បគឺមិនមែនជាគំនិតល្អនោះទេពីព្រោះយើងស្ថិតក្នុងតំបន់មួយដែលត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយការឡើងកម្តៅសាកល។ បើគ្មានសន្តិសុខ បើគ្មានការជួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក ការឡើងកម្តៅសាកលនៅទ្វីបអាស៊ីនិងប្រទេសផ្សេងទៀតនឹងរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងពីព្រោះយើងកំពុងតែប្រឈមនឹងបញ្ហាទឹកជំនន់និងព្យុះដ៏អាក្រក់បំផុត»។
លោកបាននិយាយថាប្រទេសតូចៗភាគច្រើនសម្លឹងរកទាំងជំនាញបច្ចេកទេសនិងចំណេះដឹងពីបញ្ហាអាកាសធាតុ និងបញ្ហាបរិស្ថានពីសហរដ្ឋអាមេរិក ស្របពេលប្រទេសចិនមិនអាចបំពេញចន្លោះនេះបាន។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថាប្រទេសផ្សេងទៀតត្រូវតែខំប្រឹងប្រែងជាងមុនដើម្បីរក្សាកំរិត សីតុណ្ហភាពសាកលលោកក្រោមគោលដៅដែលកំណត់ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស។
អ្នកអភិរក្សសត្វព្រៃជនជាតិអង់គ្លេស បានប្រាប់ VOA ថាការដកខ្លួនរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនឹងធ្វើជារនាំងសម្រាប់ការកាត់បន្ថយថវិកាសម្រាប់ការការពារបរិស្ថានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងវិទ្យាសាស្រ្តអាកាសធាតុ។
អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបាននិយាយថា៖ «ការណ៍ដែលស.រ.អា.ដកការប្តេជ្ញាចេញពីសមីការនេះ គឺមានន័យថាពិភពលោកនឹងមានការងារច្រើនបន្ថែមទៀតដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីរក្សាកំណើនកម្តៅឲ្យនៅក្រោមត្រឹមតែពីរអង្សារ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ទុំ ម្លិះ
