ខណៈពិភពលោកកំពុងតែប្រឈមមុខនឹងជំងឺរាតត្បាតសាកលបង្កឡើងដោយវីរុសកូរ៉ូណា វីរុសដ៏ប្រល័យនេះបានសម្លាប់មនុស្សអស់ជាង ៥លាននាក់នៅលើពិភពលោក និងបានបំប្លែងខ្លួនជាច្រើនទម្រង់។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានស្នើឲ្យផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់និងគាំទ្រដល់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវដើម្បីបង្ការជំងឺរាតត្បាតថ្មីដែលអាចបង្កវិនាសកម្មដូចពេលបច្ចុប្បន្ន។
រហូតមកដល់ពេលនេះក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅតែមិនទាន់បានសន្និដ្ឋានចុងក្រោយពីប្រភពនៃវីរុសកូរ៉ូណានិងដើមទងនៃការចម្លងទៅមនុស្សទេ។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៃអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (Wildlife Conservation Society) បានថ្លែងថាការរកឃើញវត្តមានវីរុសកូរ៉ូណាក្នុងចំណោមសត្វព្រៃនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានទម្រង់ស្ទើរតែដូចនឹងវីរុស SARS-CoV-2 ធ្វើឲ្យការតាមដានលើវត្តមាននៃវីរុសផ្សេងៗទៀតគឺជាកិច្ចការចាំបាច់។ វីរុស SARS-CoV-2 ជាវីរុសដែលបានបង្កជាជំងឺកូវីដ១៩។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Lucy Keatts ប្រធានកម្មវិធីសុខភាពនៃអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃនិងជាអ្នកសរសេររបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវនោះបានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីចុងខែវិច្ឆិកាថា៖
«ការរកឃើញទាំងនេះបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃការបង្កើនការវិនិយោគដ៏ធំទូលាយនៅក្នុងតំបន់ដើម្បីភ្ជាប់សមត្ថភាពសម្រាប់ការតាមដានជាប់ជាប្រចាំលើវីរុសក្នុងពពួកសត្វព្រៃ»។
អ្នកស្រី Lucy Keatts បន្ថែមថាតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មានវីរុសកូរ៉ូណាជាច្រើនប្រភេទដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងមេរោគ SARS។ ការលើកឡើងនេះដោយផ្អែកលើការរកឃើញនៅប្រទេសកម្ពុជាដោយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រមួយក្រុម កាលពីជាង១០ឆ្នាំមុននូវវីរុសកូរ៉ូណាលើសំណាកសត្វប្រជៀវចំនួន២ក្បាលដែលស្រដៀងគ្នានឹងវីរុស SARS-CoV-2 និងការរកឃើញនាពេលថ្មីៗនេះនូវវីរុសស្រដៀងគ្នានេះលើសត្វប្រជៀវក្នុងរូងភ្នំនៅប្រទេសឡាវ។ ការណ៍នេះបាននាំឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសន្និដ្ឋានថា «របាយនៃវីរុសដែលស្រដៀងនឹងវីរុស SARS-CoV-2 គឺធំទូលាយជាងសេចក្តីរាយការណ៍ក្នុងពេលកន្លងមក» ហើយវាកាន់តែគាំទ្រដល់ការសន្មត់ថាជំងឺរាតត្បាតនេះអាចបង្កឡើងដោយវីរុសដែលសាយភាយចេញពីសត្វប្រជៀវ។
ចាប់តាំងផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩ដែលបង្កឡើងដោយវីរុសកូរ៉ូណាគឺវីរុសដ៏ប្រល័យនេះបានឆ្លងដល់មនុស្សជាង២៧៣លាននាក់នៅទូទាំងពិភពលោកនៅត្រឹមពាក់កណ្តាលខែធ្នូនិងបានបំប្លែងខ្លួនជាច្រើនទម្រង់។ បច្ចប្បន្ននេះពិភពលោកកំពុងតែព្រួយបារម្ភនឹងការលេចឡើងនូវវីរុសបំប្លែងថ្មីគឺវីរុសបំប្លែងអូមីក្រុងដែលត្រូវបានរកឃើញដំបូងនៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ វីរុសនេះត្រូវបានគេសន្និដ្ឋានថាមានលទ្ធភាពចម្លងលឿនជាងវីរុសបំប្លែងដែលតាដល់ទៅជាង២ដងប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថាវាមានគ្រោះថ្នាក់ជាងវីរុសបំប្លែងដែលតាឬយ៉ាងណាទេ។ ទិន្នន័យបឋមបង្ហាញថាវាហាក់ដូចជាមិនសូវមានគ្រោះថ្នាក់។
នៅប្រទេសកម្ពុជាករណីទី១នៃការឆ្លងវីរុសបំប្លែងអូមីក្រុងត្រូវបានរកឃើញលើស្ត្រីម្នាក់ដែលធ្វើដំណើរមកពីប្រទេសហ្គាណាកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ។ ករណីនេះកើតឡើងតែក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាបានលើកលែងបំរាមអ្នកដំណើរមកពីប្រទេសអាហ្វ្រិកចំនួន១០។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរសុខាភិបាលកម្ពុជាហាក់បានប្រុងប្រៀបជាមុននៅមុនពេលដែលវីរុសបំប្លែងអូមីក្រុងបានមកដល់។ ក្រុមអាជ្ញាធរបានដាស់តឿនពលរដ្ឋឲ្យបង្កើនវិធានការប្រុងប្រយ័ត្នបើទោះបីជាអត្រាឆ្លងកូវីដ១៩នៅក្នុងស្រុកបានថយមករង្វង់១០នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ចុងក្រោយនេះ។
អ្នកស្រី ឱ វណ្ឌីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាលបានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅដើមខែធ្នូថា៖
«ថ្វីត្បិតតែមានការរកឃើញវីរុសថ្មីប្រភេទអូមីក្រុងនេះក៏ពិតមែនក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់ជម្រាបជូនបងប្អូនសាធារណជនទាំងអស់ឲ្យបានជ្រាបថាយើងមិនត្រូវភ័យពេកហើយយើងក៏មិនត្រូវហ៊ានពេកនោះដែរ។ មានន័យថាយើងត្រូវចេះថ្លឹងថ្លែងពិនិត្យពិច័យឲ្យបានច្បាស់លាស់ហើយជាពិសេសនោះយើងត្រូវបន្តការរស់នៅរបស់យើងឲ្យបានក្នុងបរិបទប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ផង ហើយក៏ក្នុងបរិបទថ្មីរបស់យើង»។
ប្រទេសកម្ពុជាមានអ្នកឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណាចំនួនជាង១២ម៉ឺននាក់និងស្លាប់ជាង ៣០០០នាក់គិតត្រឹមថ្ងៃសុក្រនេះ។ អត្រាអ្នកចាក់វ៉ាក់សាំងកើនឡើងខ្ពស់គឺរហូតដល់៨៩%នៃពលរដ្ឋសរុបចំនួន ១៦លាននាក់។
បច្ចុប្បន្ននេះតាមរយៈគម្រោងរបស់បណ្តាញឃ្លាំមើលសុខភាពសត្វព្រៃ (WorldHealthNet) អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកំពុងផ្តោតលើការតាមដានសកម្មភាពសត្វព្រៃនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដើម្បីរិះរកវិធីទប់ស្កាត់ឲ្យបានទាន់ពេលក្នុងករណីមានជំងឺរាតត្បាតថ្មី។នៅប្រទេសកម្ពុជាពួកគេផ្តោតលើការស្រាវជ្រាវនិងតាមដានការវិវត្តនៃវីរុសផ្តាសាយធំវីរុសណាផានិងវីរុសផ្តាសាយជ្រូកអាហ្វ្រិក។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រថាតំបន់នេះផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងដោយការរានដីព្រៃដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអភិវឌ្ឍទីក្រុងនិងពង្រីកកសិកម្មដែលអាចបង្កើនការប៉ះពាល់គ្នារវាងសត្វប្រជៀវនិងសត្វព្រៃដទៃទៀតសត្វក្នុងភូមិនិងមនុស្ស។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Lucy Keatts បានថ្លែងបន្ថែមថា៖
«ការបន្តនិងពង្រីកការតាមដានសត្វប្រជៀវនិងសត្វព្រៃដទៃទៀតនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍គឺជាធាតុដ៏សំខាន់មួយក្នុងការត្រៀមខ្លួននិងបង្កាជំងឺរាតត្បាតក្នុងពេលអនាគត»៕
