កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែឧសភាកន្លងទៅ ជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ានៅបង់ក្លាដែសបានថ្លែងថា ពួកគេនឹងមិនត្រឡប់ទៅមីយ៉ាន់ម៉ា «ដើម្បីជាប់ឃុំក្នុងជំរំ» វិញនោះទេ បន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចត្រឡប់ទៅវិញជាលើកទី១របស់ពួកគេ ដែលនេះជាផ្នែកនៃកិច្ចខិតខំប្រឹង ប្រែងដើម្បីជំរុញឱ្យមានការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ដោយស្ម័គ្រចិត្ត។
ជនមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជិតមួយលាននាក់រស់នៅក្នុងជំរំដ៏កខ្វក់នៅស្រុក Cox's Bazar នៅព្រំ ដែនប្រទេសបង់ក្លាដែស។
មនុស្សភាគច្រើនមកដល់ទីនេះចាប់តាំងពីរត់ភៀសខ្លួនពីការបង្ក្រាបដឹកនាំដោយយោធានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដែលភាគច្រើនកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ និងមិនបានវិលត្រឡប់ទៅវិញរហូតមកដល់ពេលនេះ ទោះបីជាមន្ត្រីបង់ក្លាដែសបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅមីយ៉ាន់ម៉ាជាច្រើនដងក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងជំរុញឱ្យជនភៀសខ្លួនទាំងនោះធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ក៏ដោយ។
ជនភៀសខ្លួនមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា២០នាក់និងមន្ត្រីបង់ក្លាដែស៧នាក់បានធ្វើទស្សនកិច្ចកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភាទៅទីក្រុង Maungdaw និងភូមិនៅក្បែរនោះក្នុងរដ្ឋ Rakhine ដើម្បីមើលការរៀបចំសម្រាប់ការតាំងទីលំនៅឡើងវិញជាសក្តានុពល។
ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបានចោទសួរពីការរៀបចំសម្រាប់ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ និងបាននិយាយថា ពួក គេនឹងត្រឡប់ទៅវិញជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ លុះត្រាតែសន្តិសុខត្រូវបានធានានិងមានការផ្តល់សញ្ជាតិដល់ពួកគេ។
លោក Oli Hossain ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមជនភៀសខ្លួនដែលបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅរដ្ឋ Rakhine បានប្រាប់សារព័ត៌មាន Reuters តាមទូរស័ព្ទថា «យើងមិនចង់ជាប់ឃុំនៅក្នុងជំរំទាំងនោះទេ។ យើងចង់ត្រឡប់ទៅដីរបស់យើងវិញ និងសាងសង់ផ្ទះរបស់យើងនៅទីនោះ»។
លោក Hossain វ័យ ៣៦ ឆ្នាំដែលមានកូន ៦ នាក់បានថ្លែងថា «យើងនឹងត្រឡប់ទៅលុះត្រាតែយើងទទួលបានសញ្ជាតិ និងសិទ្ធិរបស់យើង»។
មីយ៉ាន់ម៉ាកំពុងចេញប័ណ្ណបញ្ជាក់ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាថ្នាក់ជាតិ (NVC) ដែលជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ានិយាយថា មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់។
លោក Abu Sufian វ័យ ៣៥ ឆ្នាំដែលមានកូន ៣ នាក់បានថ្លែងក្នុងសម្តីដើមថា «ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាដីកំណើតរបស់យើង ហើយយើងជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយយើងនឹងត្រឡប់ទៅវិញ លុះត្រាតែយើងទទួលបានសញ្ជាតិ»។
លោកបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Reuters ថា «យើងនឹងមិនទទួលយកប័ណ្ណ NVC នោះទេ។ ប័ណ្ណនេះបញ្ជាក់ថា ជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាជាជនបរទេស»។ លោកបានបន្ថែមថា អាជ្ញាធរ «បានផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះភូមិរបស់ខ្ញុំនៅរដ្ឋ Rakhine»។
លោក Mohammed Mizanur Rahman ស្នងការទទួលបន្ទុកការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ និងជំនួយជនភៀសខ្លួនរបស់បង់ក្លាដែសនៅស្រុក Cox's Bazar បានថ្លែងថា ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ជាដំណោះស្រាយតែមួយគត់។
លោកបានប្រាប់សារព័ត៌មាន Reuters ថា «យើងមិនចង់បានអ្វីក្រៅពីការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ប្រកបដោយចិរភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ដោយស្ម័គ្រចិត្ត និងសុវត្ថិភាព»។
លោក Rahman ក៏បានថ្លែងផងដែរថា ក្រុមការងារមកពីមីយ៉ាន់ម៉ានឹងមកបង់ក្លាដែសក្នុងសប្តាហ៍នេះដើម្បីតាមដាន ដើម្បីប្រមូលយកព័ត៌មានបន្ថែម និងកសាងទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាមិនឆ្លើយទូរស័ព្ទដែលព្យាយាមសុំអត្ថាធិប្បាយនោះទេ។
រហូតមកដល់ពេលថ្មីៗនេះ យោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានបង្ហាញទំនោរតិចតួចក្នុងការទទួលយកជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាវិញ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាជនបរទេសអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនៅមីយ៉ាន់ម៉ា និងត្រូវបានបដិសេធមិនផ្តល់សញ្ជាតិ និងជាកម្មវត្ថុនៃការរំលោភបំពាន។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រតិភូមីយ៉ាន់ម៉ាបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅជំរំទាំងនោះក្នុងខែមីនាដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណអ្នកត្រឡប់ទៅវិញប៉ុន្មានរយនាក់សម្រាប់គម្រោងមាតុភូមិនិវត្តន៍សាកល្បងមួយ។
មន្ត្រីបង់ក្លាដែសបាននិយាយថា គម្រោងនេះអាចមានជនភៀសខ្លួនប្រមាណ ១.១០០ នាក់ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការកំណត់កាលបរិច្ឆេទនោះទេ។ ការប៉ុនប៉ងដើម្បីចាប់ផ្តើមការធ្វើមាតុភូមិ និវត្តន៍នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និង២០១៩ បានទទួលបរាជ័យ ដោយសារជនភៀសខ្លួនដែលភ័យខ្លាចអំពើហិង្សាបដិសេធមិនត្រឡប់ទៅវិញ។
ទីភ្នាក់ងារជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានថ្លែងថាជនភៀសខ្លួនគ្រប់រូបមាន «សិទ្ធិដែលមិនអាចដកហូតបាន» ក្នុងការត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតវិញ ប៉ុន្តែការវិលត្រឡប់ទៅវិញក៏ត្រូវធ្វើឡើងដោយស្ម័គ្រចិត្តផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ជឹង ប៉ូជីន
