ជនមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ដែលបានស្វែងរកការជ្រកកោននៅប្រទេសបង់ក្លាដែសបាននិយាយថា ពួកគេប្រាថ្នាចង់ឈប់រស់នៅជាជនភៀសខ្លួនទៀតហើយ និងចង់ត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតមីយ៉ាន់ម៉ាវិញ។
លោក Mohammad Shaker មេដឹកនាំក្រុមជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ានៅស្រុក Cox's Bazar នៃប្រទេសបង់ក្លាដែស បាននិយាយថា៖ «ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាបានស្វែងរកទីជម្រកបណ្តោះអាសន្ននៅប្រទេសបង់ក្លាដែស ដើម្បីរួចជីវិតពីស្ថានភាពប្រៀបបីដូចជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ សម្រាប់ពួកយើងភាគច្រើន ជីវិតជាជនភៀសខ្លួននៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសមានការលំបាកខ្លាំងណាស់។ រដ្ឋRakhine ដែលសហគមន៍ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាយើងរស់នៅអស់រយៈពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ គឺជាស្រុកកំណើតដូនតារបស់យើង។ ពួកយើងចង់ត្រឡប់ទៅរដ្ឋ Arakan ឬហៅថារដ្ឋRakhine វិញ»។
លោក Nurul Islam សកម្មជនសិទ្ធិក្រុមជនរ៉ូហ៊ីងយ៉ានិងជាមេដឹកនាំសហគមន៍ដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសអង់គ្លេសបានឱ្យដឹងថា នៅពេលណាដែលអំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាផ្ទុះឡើងនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា សហគមន៍អន្តរជាតិបានចាប់អារម្មណ៍ចង់ឃើញថា តើពួកគេបានធ្វើដំណើរប្រកបដោយសុវត្ថិភាពទៅកាន់ប្រទេសដទៃទៀតដែរឬទេ។ ប៉ុន្តែលោកបានចោទប្រទេសមានអំណាចអន្តរជាតិថា មិនបានបន្តជួយជនភៀសខ្លួនឲ្យត្រឡប់ទៅដល់ប្រទេសកំណើតរបស់ពួកគេវិញទេ។
លោក Islamប្រធានអង្គការជាតិសម្រាប់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាក្នុងរដ្ឋArakanបាននិយាយថា៖ «មនុស្សជាច្រើននៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិទំនងជាគិតថា ប្រសិនបើជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាទាំងអស់ត្រូវបានជម្លៀសចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បញ្ហាក្នុងសហគមន៍របស់យើងនឹងត្រូវបានដោះស្រាយ។ ពួកគេគិតខុសហើយ។ វិបត្តិជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ានឹងមិនត្រូវបានដោះស្រាយទេ ដរាបណាសមាជិកសហគមន៍របស់យើងមិនអាចត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតរបស់ពួកគេនៅរដ្ឋ Arakanនោះ»។
បញ្ហាអូសបន្លាយយូរមកហើយ
ចាប់តាំងពីជនមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា បានក្លាយជាគោលដៅនៃអំពើហិង្សាទ្រង់ទ្រាយធំដំបូងបង្អស់ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ សហគមន៍សាសនាជនជាតិភាគតិច បានរត់គេចខ្លួនពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងបញ្ហាលំបាកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា តាមរយៈការចាកចេញទៅប្រទេសបង់ក្លាដែស និងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត។
ថ្មីៗនេះ មានជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ារហូតដល់ទៅ៥សែននាក់រស់នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ក្នុងនោះ៩០ភាគរយរស់នៅក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនខុសច្បាប់ ហើយ ភាគច្រើនរស់នៅក្នុងតំបន់អនាធិបតេយ្យដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោមនៅទូទាំងភាគអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសបង់ក្លាដេស។
បើសិនជាគ្មានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែស ឬទីភ្នាក់ងារជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNHCR) ទេនោះ ជនភៀសខ្លួនភាគច្រើនធ្វើការងារតូចតាច គ្មានលទ្ធភាពទទួលបានសេវាជាមូលដ្ឋាន និងរស់នៅដើម្បីតែចិញ្ចឹមក្រពះតែប៉ុណ្ណោះ។
ពួកគេភាគច្រើនត្អូញត្អែរថា ជីវិតរបស់គេនៅប្រទេសបង់ក្លាដែសពោរពេញទៅដោយការលំបាក ហើយជីវិតនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាគឺសុខស្រួលជាង។
លោក Mohammad Ismail ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាអាយុ៣៨ឆ្នាំបាននិយាយថា៖ «បន្ទាប់ពីពុទ្ធសាសនិកក្នុងរដ្ឋ Rakhine បានដុតបំផ្លាញផ្ទះរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំ ប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំ និងកូនទាំងពីរនាក់របស់យើងបានភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែសកាលពីបួនឆ្នាំមុន។ ខ្ញុំធ្វើការងារមួយថ្ងៃកាត់មួយថ្ងៃកោរដើម្បីបានប្រាក់ឈ្នួលផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ។ ជារឿយៗ ខ្ញុំគ្មានការងារធ្វើទេ។ ខ្ញុំរស់នៅក្នុងខ្ទមធ្លុះធ្លាយ ហើយខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំមិនអាចគេចផុតពីភាពក្រីក្រនៅទីនេះទេ។ ខ្ញុំធ្លាប់មានដីស្រែចម្ការផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំក៏ជាម្ចាស់ហាងមួយ ហើយខ្ញុំរកចំណូលបានច្រើនគួរសម។ ប្រសិនបើស្ថានភាពនៅទីនោះមានការផ្លាស់ប្តូរ ខ្ញុំចង់ត្រឡប់ទៅរដ្ឋ Arakan វិញ»។
វិបត្តិបច្ចុប្បន្ន
ការបង្ក្រាបរបស់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine កាលពីដើមខែតុលាមក ក្រោយពេលដែលមានការសម្លាប់ប៉ូលិស៩នាក់នៅក្នុងការវាយប្រហារប្រដាប់អាវុធមួយ ដែលគេបានបន្ទោសទៅលើក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធរ៉ូហ៊ីងយ៉ា។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក បុរស ស្ត្រី និងកុមារហ៊ីងយ៉ាជាច្រើនពាន់នាក់បានរត់ទៅរស់នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស។
លោក Asaduzzaman Khan Kamal រដ្ឋមន្ត្រីលំនៅដ្ឋានបង់ក្លាដែសមានប្រសាសន៍ថា ផ្អែកលើហេតុផលមនុស្សធម៌ ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាមួយចំនួនដែលកំពុងភៀសខ្លួនចេញពីតំបន់ដែលកំពុងកើតមានអំពើហិង្សា ត្រូវបានផ្តល់ទីជម្រកថ្មីសម្រាប់ស្នាក់នៅ។
លោក Kamal មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងនឹងព្យាយាមផ្តល់ទីជម្រកដល់ពួកគេឲ្យបានកាន់តែយូរតាមដែលអាចធ្វើបាន។ បន្ទាប់មកយើងនឹងចាប់ផ្តើមការសន្ទនាជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីឲ្យពួកគេអាចត្រឡប់ទៅផ្ទះរបស់ពួកគេវិញ។ យើងសង្ឃឹមថា នៅទីបំផុតប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានឹងនាំយកពួកគេត្រឡប់ទៅវិញ»។
ប៉ុន្តែលោកNurul Islam មេដឹកនាំសហគមន៍រ៉ូហ៊ីងយ៉ា បានចោទប្រកាន់ថា អំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងក្រុមរ៉ូហ៊ីងយ៉ាដែលកំពុងបន្តនៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine គឺជាហិង្សា «ដែលមានការគាំទ្រពីរដ្ឋ»។
លោក Nurul Islam បានថ្លែងប្រាប់ VOAថា៖ «កងកម្លាំងសន្តិសុខមីយ៉ាន់ម៉ាកំពុងចូលទៅតាមភូមិរបស់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ហើយធ្វើការសម្លាប់ រំលោភសេពសន្ថវៈ និងដុតផ្ទះសម្បែងយ៉ាងព្រៃផ្សៃ ដូចដែលយើងបានឃើញកាលពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍កន្លងទៅនេះ។ កម្រិតនៃការធ្វើទារុណកម្មដ៏ឃោរឃៅមិនអាចរៀបរាប់បាននេះ គឺធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងបំភ័យសហគមន៍ទាំងមូលឲ្យដល់កម្រិតធ្ងន់ធ្ងរមួយ ដើម្បីឲ្យជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសផ្សេង។ គ្មានជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាណាហ៊ានវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាវិញក្នុងស្ថានភាពបែបនេះទេ។ ប៉ុន្តែការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយរបស់យើងគឺថាពួកយើងចង់វិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតរបស់យើងនៅរដ្ឋArakan វិញ»។
ការស៊ើបអង្កេត និងសម្ពាធ
រដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាបាននិយាយថា ខ្លួនកំពុងបង្កើត«គណៈកម្មាធិការថ្នាក់ជាតិមួយ» ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតលើស្ថានភាព និងការចោទប្រកាន់ពីការរំលោភបំពាននានា ស្របពេលដែលមានសម្ពាធពីអន្តរជាតិអំពីការកើនឡើងអំពើហិង្សា និងវិបត្តិមនុស្សធម៌នៅក្នុងរដ្ឋ Rakhine ភាគខាងជើង។
ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន បាននិយាយតិចតួចអំពីស្ថានភាពនាពេលបច្ចុប្បន្នក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បានបដិសេធជាយូរមកហើយលើការចោទប្រកាន់អំពីការរំលោភបំពាននិងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។ អស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ក្រុមមន្រ្តីមីយ៉ាន់ម៉ាបាននិយាយថា ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាភាគច្រើនគឺជាជនចំណាកស្រុកមកពីបង់ក្លាដែស ហើយជាទូទៅរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកពួកគេថាជាជនជាតិBengali។
លោកស្រី អង់សាន ស៊ូជី ទីប្រឹក្សារដ្ឋនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានិងជានិមិត្តរូបនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ប្រឈមនឹងការរិះគន់កាន់តែច្រើនឡើងចំពោះការបរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិហិង្សានេះ ស្របពេលដែលយុទ្ធនាការយោធាបានបង្កឱ្យមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរលំនៅដ្ឋាន។
គណៈកម្មាធិការរបស់រដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាថ្មីនេះ នឹងត្រូវបង្កើតឡើងបន្ថែមពីលើគណៈកម្មការប្រឹក្សារដ្ឋ Rakhineដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីខែសីហា ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក កូហ្វី អាណាន់។ លោក កូហ្វី អាណាន់ កាលពីពេលថ្មីៗនេះបានបង្ហាញ«ក្តីបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង» ទៅលើវិបត្តិហិង្សានៅក្នុងតំបន់នេះ។
លោកស្រី Penny Green សាស្រ្តាចារ្យច្បាប់និងសកលភាវូបនីយកម្មនៅសាកលវិទ្យាល័យ Queen Mary នៅទីក្រុងឡុងដ៍ បាននិយាយថា ដរាបណានៅតែមានការរើសអើងជាលក្ខណៈស្ថាប័ន និងការរីករាលដាលការបែងចែកជនជាតិដោយស្ថាប័នរដ្ឋនៅតែដើរតួជាអ្នកកំណត់ជីវិតរបស់ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានោះពួកគេនឹងនៅតែបន្តភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
លោកស្រី Green ក៏ជានាយិកានៃគំនិតផ្ដួចផ្ដើមអន្តរជាតិលើឧក្រិដ្ឋកម្មដោយរដ្ឋនៅសាកលវិទ្យាល័យ Queen Mary ផងដែរ។ លោកស្រីនិយាយថា៖ «ការត្រឡប់មកវិញដោយស្ម័គ្រចិត្តនៃជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ាទៅកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាអាចកើតឡើងបាន លុះត្រាតែប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាហ៊ានប្រឈមមុខនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍របស់ខ្លួន ដាក់ទោសជនដៃដល់ និងស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស សេដ្ឋកិច្ច សង្គមនិងសិទ្ធិនយោបាយទៅឲ្យជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាវិញ»។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា ត្រូវតែមានការដាក់សម្ពាធទៅលើរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អ៊ង់សាន ស៊ូជី។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ទៀតថា «ការដាក់ទណ្ឌកម្ម ការធ្វើពហិការនិងការលក់ភាគហ៊ុនចេញ ធ្លាប់ជាមេរៀនជោគជ័យក្នុងការប្រឈមជាមួយនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មអាក្រក់បំផុតរបស់ពិភពលោក។ យើងទាំងអស់គ្នាគួរតែជំរុញរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងកុំឲ្យចូលរួមជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា លុះត្រាតែប្រទេសនេះបញ្ឈប់ការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍របស់ខ្លួន»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឆាយ គីមហ៊ង
