ការិយាល័យប្រៃសណីយ៍ក្នុងក្រុងTimbuktu ខ្វះនូវបរិក្ខារសូម្បីតែបង្អួច និងទ្វារ។ គ្រឿងសង្ហារឹមតែមួយគត់ដែលមាននៅក្នុងអាគារថ្មទាបមួយនោះគឺ តុមួយសម្រាប់អ្នករត់សំបុត្រតែម្នាក់គត់នៅក្នុងក្រុងនោះ ដែលមានឈ្មោះថា Ousmane Aliou Maiga។
សំបុត្រគរនៅក្នុងបន្ទប់ជិតនោះ ដែលមានដាក់ លិខិត វិក័យបត្រ ក្រដាសទាមទារបំណុលនានា ។ អ្នករស់នៅទីនោះជាច្រើនបានរត់ភៀសខ្លួននៅពេលដែលជម្លោះបានផ្ទុះនៅឆ្នាំ២០១២។
លោក Maiga ដែលជានាយកការិយាល័យប្រៃសណីយ៍នោះនិយាយថា «ពួកយើងត្រូវបានរដ្ឋបោះបង់ចោល។ អស់រយៈពេលយ៉ាងយូរខ្ញុំមិនរវល់ទាំងបើកការិយាល័យនោះផង។ គ្មាននរណាផ្ញើលិខិតមកទៀតទេ។ ប៉ុន្តែប្រហែលជាប៉ុន្មានខែក្រោយមកនេះ លោក Ali បានទៅយកកាតប្រៃសីណីយ៍របស់គាត់។ តាំងពីពេលនោះមក អ្វីៗក៏បានល្អប្រសើរឡើងវិញ»។
លោក Ali Nialy គឺជាអតីតមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ម្នាក់។ លោក និងមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ឯទៀតមិនអាចនាំភ្ញៀវទេសចរណ៍ដើរតាមដងវិថីពោរពេញដោយខ្សាច់នៅក្នុងទីក្រុងនេះទៀតទេ។ ពួកជ្រុលនិយមឥស្លាមបានកាន់កាប់ភាគខាងជើងនៃប្រទេសម៉ាលីនៅឆ្នាំ២០១២ និងការគំរាមកំហែងចេះតែបន្តកាត់ផ្តាច់ទេសចរណ៍នៅតំបន់នេះ។
ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំមុន លោក Nialy បានសហការជាមួយម្ចាស់សណ្ឋាគារអាមេរិកមួយនៅបាម៉ាកូ (Bamako) គឺលោក Phil Paoletta ដើម្បីផ្តួចផ្តើមនូវគេហទំព័រ ដែលមានឈ្មោះថា «កាតប្រៃសណីយ៍ដែលផ្ញើពី Timbuktu» (Postcards from Timbuktu)។
«សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន ជាពិសេសនៅសហរដ្ឋអាមេរិក វាគឺជាកន្លែងដែលមានតែនៅក្នុងការស្រមើរស្រមៃតែប៉ុណ្ណោះ។ វាដូចជាទីក្រុងស្រមើលស្រមៃមួយ ដែលស្ថិតនៅតាមព្រំប្រទល់នៃវាលខ្សាច់ដែលសល់ពីបុរាណកាល។ ពួកគេមិនដឹងថា វាជាទីក្រុងពិតប្រាកដនោះឡើយ ហើយក៏មិនដឹងថាមានមនុស្សរស់នៅដែរ»។
ក្រុង Timbuktu ត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី៥ និងធ្លាប់ជាមជ្ឈមណ្ឌលប្រៃសណីយ៍នៅតាមវាលខ្សាច់ដ៏សំខាន់មួយអស់រយៈពេលរាប់សតវត្សរ៍។
តាមរយៈអ៊ីនធឺណិត ភ្ញៀវឥឡូវបានប្រាប់លោក Nialy និងអតីតមគ្គុទេសក៍ទេសចរណ៍ដទៃទៀតអំពីសារអ្វីដែលពួកគេចង់ឲ្យគេសសេរនៅក្នុងកាតប្រៃសណីយ៍នោះ។
លោក Nialy និយាយថា «កាតខ្លះគឺជាសំបុត្រស្នេហាពីបុគ្គលដែលមានអារម្មណ៍ដោយសារតែកាតទាំងនេះត្រូវបានផ្ញើមកពីទីឆ្ងាយដូចជាទីក្រុង Timbuktu។ វាបង្ហាញអំពីជម្រៅស្នេហារបស់ពួកគេ។ អ្នកខ្លះនិយាយអំពីប្រវត្តិ និងវប្បធម៌។ ខ្លះទៀតគឺ មកពីមនុស្សដែលបានសិក្សាពីប្រវត្តិនៃទីក្រុងបុរាណ ហើយសង្ឃឹមថា បានទៅលេងទីនោះ ប៉ុន្តែមិនអាចទៅបានដោយសារអសន្តិសុខ»។
ដើម្បីផ្ញើកាតមួយយើងត្រូវចំណាយ១០ដុល្លារ។ ពាក់កណ្តាលនៃប្រាក់ចំណេញបានទៅលោក Nialy និងពាក់កណ្តាលទៀតបានទៅក្រុមការងាររបស់លោក។
ហើយនៅឯការិយាល័យប្រៃសណីយ៍វិញ អ្នករត់សំបុត្រតែមួយគត់របស់ក្រុង Timbuktu មានភាពមមាញឹកជាងពេលណាៗទាំងអស់។
គាត់និយាយថា «ខែមុន ខ្ញុំបានផ្ញើកាតលើសពី២០០។ លោក Ali គឺជាភ្ញៀវសំខាន់ជាងគេរបស់ខ្ញុំ។ ទោះបីជាគាត់មកនៅថ្ងៃសៅរ៍ដូចថ្ងៃនេះក្តី ខ្ញុំនឹងបើកការិយាល័យសម្រាប់គាត់»។
កាតទាំងនេះជួយបង្ហាញថា ក្រុង Timbuktu មិនមែនមានតែនៅក្នុងរឿងព្រេងនោះទេ ប៉ុន្តែក៏កំពុងតែបើកដំណើរការជាធម្មតាផងដែរ។
ប្រែសម្រួលដោយ រីទ្ធី ឧត្តម
