កាលពីពេលថ្មីៗនេះប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសហ្វីលីពីន បានសម្រេចចិត្តធ្វើការរួមគ្នាបន្ថែមទៀតលើវិស័យការពារប្រទេស និងសន្តិសុខ ដោយសារតែអ្វីដែលការិយាល័យប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនហៅថាជាការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្រ្តនយោបាយយ៉ាងឆាប់រហ័សនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
ប្រធានាធិបតីប្រទេសហ្វីលីពីនលោក Rodrigo Duterte បានស្វាគមន៍តួនាទីរបស់ប្រទេសឥណ្ឌានៅក្នុងកម្មវិធីពង្រឹងវិស័យការពារប្រទេសរបស់ហ្វីលីពីន។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់ការិយាល័យប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនដែលត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែតុលាកន្លងទៅ បន្ទាប់ពីទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌាលោក Ram Nath Kovind។
ទោះបីជាលោក Duterte បានបង្កើនទំនាក់ទំនងយ៉ាងកក់ក្តៅជាមួយនឹងចិន បន្ទាប់ពី លោកឡើងកាន់តំណែងកាលពីឆ្នាំ២០១៦ក៏ដោយ ក៏ឥឡូវនេះលោកកំពុងព្យាយាមពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសនានាបន្ថែមទៀត ដោយសារលោកបារម្ភពីការដាក់សម្ពាធរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការដណ្តើមការគ្រប់គ្រងដែនអធិបតេយ្យនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលមានជម្លោះ។
លោក Alan Chong សាស្រ្តាចារ្យមហាវិទ្យាល័យសិក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិ នៃសាកលវិទ្យាល័យបច្ចេកវិទ្យា S.Rajaratnam នៅប្រទេសសិង្ហបុរី បានថ្លែងថា «លោក Duterte មិនអាចទុកចិត្តលើសុច្ឆន្ទៈល្អដែលចិនធ្វើមកលើហ្វីលីពីនបាននោះទេ។ លោកគិតថាលោកមានប្រទេសចិនជាមិត្តល្អ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាឥឡូវនេះលោក Duterte ដឹងថានៅពីក្រោយស្នាមញញឹម ការស្វាគមន៍ដ៏រាក់ទាក់ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសេដ្ឋកិច្ច ប្រទេសចិនតាមពិតកំពុងបន្តពង្រឹងអំណាចយោធានៅលើកោះតូចៗរបស់ខ្លួននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង»។
ប្រទេសឥណ្ឌាបានខឹងសម្បានឹងប្រទេសចិន និងបានធ្វើការជាមួយប្រទេសផ្សេងៗទៀត រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ ដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលការពង្រីកដែនសមុទ្ររបស់ចិន។
ទំនាក់ទំនងរបស់ចិន
ទោះបីជាលោក Duterte ព្យាយាមរក្សាទំនាក់ទំនងល្អជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងដោយចិនបានសន្យាផ្តល់ជំនួយនិងការវិនិយោគជាប្រាក់ចំនួន២៤ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនកាលពីឆ្នាំ២០១៦ក៏ដោយ ក៏នាវាចិនរាប់រយគ្រឿងបានបង្កើតក្តីកង្វល់ជាច្រើន បន្ទាប់ពីនាវាទាំងនោះបើកកាត់កោះតូចៗដែលគ្រប់គ្រងដោយហ្វីលីពីននៅប្រជុំកោះស្ព្រាតលីដែលមានជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងកាលពីខែមេសាកន្លងទៅ។
កាលពីដើមខែមិថុនា ទូកនេសាទរបស់ចិនបានបុកឲ្យទូកនេសាទរបស់ហ្វីលីពីនលិចនៅជិតកោះ Recto Bank នៃសមុទ្រមានជម្លោះ ដែលបានបង្កើនការចោទសួរជាច្រើនអំពីឧប្បត្តិហេតុដែលអាចកើតឡើងដោយសារការប៉ះទង្គិចគ្នានេះ។
លោក Stephen Nagy សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកនយោបាយ និងការសិក្សាកិច្ចការអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យអន្តរជាតិ Christian ក្នុងទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុនបានថ្លែងថា ឥឡូវនេះលោក Duterte កំពុងបង្កើតទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសទីបីណាដែលមានអំណាច ដោយប្រើប្រាស់ប្រទេសចិនធ្វើជាឈ្នាន់។
លោក Nagy បានថ្លែងបន្តទៀតថា «ប្រទេសហ្វីលីពីនពិតជាកំពុងស្វែងរកជំនួយផ្សេងៗពីប្រទេសជាច្រើន និងយកចិនធ្វើជានុយ។ ប៉ុន្តែប្រទេសចិនប្រហែលជានឹងមិនសប្បាយចិត្តទេ ដែលប្រទេសឥណ្ឌាបានបង្កើនទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសហ្វីលីពីននោះ។ ហើយពួកគេប្រហែលជានឹងយល់ថាហ្វីលីពីនទាញប្រយោជន៍ ពីគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ជាជាងពង្រឹងទំនាក់ទំនងខ្លាំងក្លាជាមួយនឹងចិន»។
លោក Duterte បានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសរុស្ស៊ីកាលពីដើមខែតុលា ដើម្បីចូលរួមក្នុងការពិភាក្សានានា ដែលអ្នកវិភាគនិយាយថា អាចជាការចរចាទិញដូរអាវុធ។ លោក Duterte បានព្យាយាមបង្កើនទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននៅឆ្នាំនេះ បន្ទាប់ពីមានទំនាក់ទំនងមិនសូវល្អនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦។ កាលពីខែឧសភា លោកប្រធានាធិបតី Duterte បានធ្វើទស្សនកិច្ចជាលើកទីបីទៅប្រទេសជប៉ុន។
ប្រទេសជប៉ុនដូចទៅនឹងប្រទេសឥណ្ឌាដែរ ដែលកំពុងធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងរដ្ឋាភិបាលប្រទេសលោកខាងលិចផ្សេងទៀត ដើម្បីត្រួតពិនិត្យការពង្រីកដែនសមុទ្ររបស់ចិន។
បន្ទាប់ពីជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធានាធិបតីឥណ្ឌាលោក Kovind មក លោក Duterte បានថ្លែងដូច្នេះថា «ក្នុងនាមជាប្រទេសដែលមានទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្តស្ថិតក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វីក និងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា យើងសូមបញ្ជាក់អះអាងពីចំណាប់អារម្មណ៍រួមរបស់យើងនៅក្នុងការការពារដែនសមុទ្ររបស់យើង និងបង្កើននីតិរដ្ឋនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យសមុទ្ររបស់យើង»។
ប្រទេសប្រ៊ុយណេ ម៉ាឡេស៊ី កោះតៃវ៉ាន់ វៀតណាម និងហ្វីលីពីន សុទ្ធតែទាមទារគ្រប់គ្រងផ្នែកទាំងអស់ឬផ្នែកខ្លះនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ប្រទេសចិនអះអាងថា៩០ភាគរយនៃផ្លូវទឹកនេះគឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ហើយចិនបាននាំមុខគេខាងអំណាចយោធានៅទីនោះអស់ពេលជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយ។
ចំណាប់អារម្មណ៍របស់ឥណ្ឌា
ប្រទេសឥណ្ឌាដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិចនៃឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន មិនបានទាមទារកាន់កាប់ផ្នែកណាមួយនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងទេ ប៉ុន្តែកាលពីខែកញ្ញា ឥណ្ឌាបានធ្វើសមយុទ្ធយោធាជាមួយនឹងជប៉ុន និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Jay Batongbacal សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកកិច្ចការដែនសមុទ្រអន្តរជាតិនៅឯសាកលវិទ្យាល័យហ្វីលីពីនបាននិយាយថា៖ «បើទោះបីជាការធ្វើសមយុទ្ធយោធានោះ បានធ្វើឡើងនៅខាងក្រៅសមុទ្រមានជម្លោះក៏ដោយ ក៏ឥណ្ឌាបានបង្ហាញការគាំទ្រចំពោះរបៀបរបបដែលផ្អែកលើច្បាប់នៅលើសមុទ្រនានានៅទ្វីបអាស៊ី ជាជាងការផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើការទាមទាររបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង។
លោក Nagy បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងញូវដេលីប្រហែលជាយល់ឃើញថាទំនាក់ទំនងយោធាខ្លាំងក្លាជាងមុនជាមួយនឹងហ្វីលីពីននឹងជាការបំពេញបន្ថែមចំពោះចំណងទាក់ទងរបស់ខ្លួនជាមួយជប៉ុននិងសហរដ្ឋអាមេរិក។
គោលនយោបាយតំបន់បូព៌ារបស់ឥណ្ឌាដែលផ្តោតលើទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងក្លាជាងមុនជាមួយបណ្តាប្រទេសដែលលេចឡើងខ្លាំងនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលក្នុងនោះមានទាំងហ្វីលីពីនផងដែរនោះ នឹងជួយគាំទ្របន្ថែមទៀតចំពោះគូប្រជែងរបស់ចិននៅក្នុងជម្លោះដែនសមុទ្រ។ ទិន្នន័យរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងម៉ានីលបានឲ្យដឹងថា ប្រទេសឥណ្ឌាគឺជាដៃគូវិនិយោគធំជាងគេទី១៥របស់ហ្វីលីពីន។ ប៉ុន្តែចំណងទាក់ទងទាំងនេះមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។
លោក Batongbacal បាននិយាយថា «ប្រទេសឥណ្ឌាខ្លួនឯងនៅកំពុងស្វែងយល់ពីអ្វី ដែលខ្លួនអាចធ្វើបានជាទូទៅនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដោយផ្អែកលើគោលនយោបាយ សម្រាប់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ ប៉ុន្តែធាតុពិតឥណ្ឌាមិនបានចាត់វិធានការលឿនដូចចិននោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ូ ពេជ្រចិន្តា
