ប្រជុំកោះហ្វីលីពីន ខ្វះខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងតម្លៃពលកម្មទាបដូចបណ្តាប្រទេសជិតខាងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក៏ប៉ុន្តែកម្លាំងពលកម្មមានជំនាញនៃប្រទេសនេះ អាចទាក់ទាញពួកម្ចាស់រោងចក្រខ្លះឲ្យទៅធ្វើវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសនេះបាន។
វៀតណាមបានទទួលកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាទីកន្លែងរកស៊ីដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ពហុជាតិដែលសង្ឃឹមគេចផុតពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០១៨។ ហ្វីលីពីន ដែលជាប្រទេសមួយទៀតនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលបានខិតខំចាប់យកវិនិយោគទុនបរទេស ដូចប្រទេសវៀតណាមដែរ។
ហ្វីលីពីនអួតអំពីកម្មករក្មេងៗដែលមានជំនាញភាសាអង់គ្លេស ការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងដ៏ឆាប់រហ័សនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធពន្ធដារ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តម្លៃប្រេងឥន្ធនៈថ្លៃនិងភាពចលាចលខាងនយោបាយ អាចធ្វើឲ្យមានឧបសគ្គដល់ការជឿនលឿន នេះតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកដែលបានដឹងពីបញ្ហាប្រទេសនេះ។
ក្រុមប្រឹក្សាវិនិយោគទុនបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំទៅថា រដ្ឋាភិបាលបានអនុម័តការវិនិយោគទុនដែលមានទឹកប្រាក់១៧ពាន់២រយលានដុល្លារ ដែលកើនឡើងចំនួន៤៧ភាគរយបើប្រៀបធៀបកាលពីឆ្នាំ២០១៧។ក្រុមប្រឹក្សានោះបាននិយាយថា «តួលេខទាំងនេះមានភាពប្រសើរជាងការរំពឹងទុក»។
លោកស្រី Maria Ela Atienza ជាសាស្រ្តាចារ្យវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ Philippines Diliman បាននិយាយថា៖ «យើងមានទីផ្សារ មនុស្ស វណ្ណៈកណ្តាលកំពុងរីកកាន់តែធំឡើងនិងកម្មករដែលមានគុណវុឌ្ឍិ ក៏ប៉ុន្តែ មានកត្តាសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយដែលប៉ះពាល់ទំនុកចិត្តក្នុងចំណោមពួកអ្នកវិនិយោគទុន ជាពិសេស អ្នកវិនិយោគទុនបរទេស»។
លោកស្រី Atienza មានប្រសាសន៍ទៀតថា ហ្វីលីពីន នឹងទាក់ទាញការវិនិយោគទុនបរទេស មួយផ្នែក ពីព្រោះតែការធ្វើឲ្យមានឡើងវិញនូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលមានទឹកប្រាក់១៦៩ពាន់លានដុល្លារ។ការស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញមានគម្រោងធ្វើឡើងរហូតដល់ឆ្នាំ២០២២ហើយទទួលបានថវិកាមួយផ្នែកពីប្រទេសចិននិងជប៉ុន។
លោក Rajiv Biswas ជាប្រធានសេដ្ឋវិទូនៅឯក្រុមហ៊ុនIHS Markit នៅតំបន់អាស៊ីនិងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងប្រាកដថា ថវិកាបន្ថែមដែលប្រទេសទាំងនោះផ្តល់ឲ្យហ្វិលីពីននឹងជួយយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចរបស់ហ្វីលី ពីន ហើយហ្វីលីពីន ដឹងថា ខ្លួនត្រូវការយ៉ាងខ្លាំងនូវការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដើម្បីឲ្យមានការប្រកួតប្រជែងកាន់តែខ្លាំងឡើង»។
លោកស្រីសាស្រ្តាចារ្យបាននិយាយទៀតថា ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ វានៅឆាប់ពេកដើម្បីនិយាយថា ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មី អាចជួយអភិវឌ្ឍប្រភពថាមពលហើយនឹងបញ្ចុះតម្លៃភ្លើងអគ្គីសនីដែលធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគទុនញញើតនោះ។
លោកស្រីសាស្រ្តាចារ្យនិយាយទៀតថា «ប្រទេសនានាក៏ពិចារណាសមត្ថភាពភាសាអង់គ្លេសនិងជំនាញផ្សេងទៀតក្នុងចំណោមពួកកម្មករ»។
ជំនាញសំខាន់ផ្សេងទៀតគឺ ការបណ្តុះបណ្តាលការថែទាំសុខភាព។ប្រាក់ឈ្នួលអប្បរ មាសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនផលិតភាគច្រើននិងក្នុងផ្នែកសេវាកម្ម នឹងឡើងដល់៩ដុល្លារ៥០សេនក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយស្មើប្រាក់ឈ្នួលទាបរបស់ចិន។
លោក Jonathan Ravelas ប្រធានយុទ្ធសាស្រ្តទីផ្សារនៅក្រុមហ៊ុន Banco de Oro UniBankក្នុងទីក្រុងMetro និយាយថា៖ «កម្លាំងការងារនៅក្មេងខ្ចីនៅឡើយ ដូច្នេះ នេះជាតម្រូវការនៃសេដ្ឋកិច្ចថ្មី។ហ្វីលីពីន អាចផ្តល់កម្លាំងការងារក្មេងៗរបស់ខ្លួន»។
លោកនិយាយទៀតថា ប្រសិនបើ ទទួលបានការអនុម័ត សេចក្តីព្រាងច្បាប់កំណែទម្រង់ពន្ធដា នឹងនាំឲ្យមានការហូរចូលការវិនិយោគទុនក្នុងផ្នែកផលិតកម្ម។លោកនិយាយយោងដល់ផ្នែកទី២នៃការបង្កើនល្បឿននិងការរាប់បញ្ចូលកំណែទម្រង់ពន្ធដារដែលនឹងកាត់ពន្ធប្រាក់ចំណូលរបស់ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្ម។
លោក Carl Bakerនាយកកម្មវិធីជាមួយអង្គការPacific Forum CSIS ក្នុងទីក្រុង Honolulu នៃកោះហាវ៉ៃបាននិយាយថា អាជ្ញាធរតំបន់សេដ្ឋកិច្ចហ្វីលីពីន បន្តជួយការពារការវិនិយោគទុនដោយការផ្តល់ការសម្របសម្រួល។
ក្រុមប្រឹក្សាគ្រប់គ្រងនិយាយថា ចិននៅពីលើគេក្នុងបញ្ជីអ្នកវិនិយោគទុនបរទេសនៅហ្វីលីពីននៅឆ្នាំ២០១៨ ដោយមានទឹកប្រាក់ចំនួន៩២៧លានដុល្លារដោយកើនឡើងពីតម្លៃ១០លានដុល្លារកាលពីមួយឆ្នាំមុន។ដូចជាក្រុមហ៊ុនពហុជាតិដែរ ក្រុមហ៊ុនក្នុងប្រទេសចិន កំពុងក្រឡេកមើលប្រទេសផ្សេងទៀតជាទីកន្លែងនាំចេញដែលនឹងមិនធ្វើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកយកពន្ធ។
លោក Ravelas និយាយទៀតថា ក្រុមហ៊ុនជប៉ុនក៏បានសម្តែងនូវការយកចិត្តទុកដាក់កាលពីឆ្នាំទៅដែរ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧ក្រុមហ៊ុន Seiko Epso បានបើករោងចក្រដែលមានតម្លៃ១៤៣លានដុល្លារនៅភាគខាងត្បូងទីក្រុងម៉ានីល។រោងចក្រនោះ នឹងផលិតម៉ាស៊ីនបញ្ចាំង (Projectors)និងម៉ាស៊ីនថតចំឡង។នៅពេលប្រហាក់ប្រហែលគ្នានោះដែរ ក្រុមហ៊ុន Shin –Etsu Magnetics Philippines ដែលផលិតដែកឆក់សម្រាប់ឧបករណ៍អេឡិកត្រូនិក បានបើករោងចក្រទី៨របស់ខ្លួននៅក្នុងហ្វីលីពីន។
ពួកអ្នកវិនិយោគទុនបរទេសដែលផលិតទំនិញសម្រាប់នាំចេញនៅក្នុងប្រទេសចិនប្រឈមការយកពន្ធគយនាំចូលទំនិញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើទំនិញដែលមានតម្លៃទឹកប្រាក់២៥០ពាន់លានដុល្លារ ការណ៍នេះដោយសារជម្លោះពាណិជ្ជកម្មដែលមានកាលពីឆ្នាំទៅ។ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ បានចាត់ទុកចិនជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មមិនយុត្តិធម៌។
ក្រុមមន្រ្តីហ្វីលីពីន បានបង្កើនការគាំទ្រការវិនិយោគទុនបរទេសអស់រយៈពេលជាង៥ឆ្នាំមកនេះនៅពេលដែលតម្លៃផលិតទំនិញឡើងថ្លៃនៅក្នុងប្រទេសចិន។
ពួកអ្នកវិនិយោគទុន មិនទៅរកស៊ីនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ពីព្រោះតែប្រជុំកោះ មានការលំបាកសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូន និងមានការដាក់កម្រិតលើការកាន់កាប់ទ្រព្យសម្បត្តិលើជនបរទេស។ហើយ ទឹក ភ្លើងនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន ក៏ឡើងថ្លៃដែរ។
លោក Ravelas បាននិយាយទៀតថា តម្លៃភ្លើងអគ្គីសនី ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីសោហ៊ុយថាមពល ធ្វើឲ្យពួកអ្នកវិនិយោគទុនខ្លះរួញរានៅពេលដែលវាថ្លៃជាងប្រទេសដ៏ទៃទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ លើកលែងតែប្រទេសសឹង្ហបូរីដែលមានតម្លៃ១១សេនក្នុងមួយគីឡូវ៉ាត់ម៉ោង។ពួកមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលកំពុងព្យាយាមអភិវឌ្ឍប្រភពឋាមពលថ្មី រួមមានថាមពលដែលអាចផលិតឡើងវិញបាន។ពួកអ្នកវិនិយោគទុនបរទេស អាចកាន់កាប់ដីធ្លីមិនលើសពីចំនួន៤០ភាគរយឬក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មឬក្រុមហ៊ុនទឹកភ្លើងដែលមានទីតាំងក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោកស្រីសាស្ត្រាចារ្យ Atienza បាននិយាយថា «កម្មករហ្វីលីពីនទំនងជាបានរៀបចំបង្កើតជាសហជីពច្រើនជាងប្រទេសនានានៅតំបន់អាស៊ី។លោកស្រីមានប្រសាសន៍ទៀតថា ពួកគេមានទំនោក្នុងការទាមទារតម្រូវការថ្លៃឈ្នួលខ្ពស់ជាងបើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកស្រីនិយាយទៀតថា ហឹង្សាក្នុងស្រុកដែលអាចផ្ទុះឡើងមុនពេលការបោះឆ្នោតពាក់កណ្តាលអាណត្តិខែឧសភានិងការតស៊ូរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីប្រឆាំងពួកឧទ្ទាមកុម្មុយនិស្តនៅក្នុងតំបន់ជនបទអាចធ្វើឲ្យបាត់បង់ពួកអ្នកវិនិយោគទុនសំខាន់ៗ។
ធនាគារវិនិយោគទុន Natixis បានប្រាប់ឲ្យដឹងនៅក្នុងរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំទៅថា ក្នុងចំណោមប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីខាងត្បូងនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហ្វីលីពីន នឹងទទួលប្រយោជន៍តិចជាងគេបំផុតពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិក។ក្រុមហ៊ុននោះនិយាយយោងដល់តម្លៃអគ្គីសនីថ្លៃហើយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធខ្សោយ។
វៀតណាម បានទទួលកេរ្តិ៍ឈ្មោះតាមរយៈដីនិងកម្លាំងពលកម្មថោក ការបើកចំហររបស់រដ្ឋាភិបាលដល់ការវិនិយោគទុនបរទេសហើយនឹងការកើនឡើងនូវកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី។លោក Baker បានមានប្រសាសន៍ថា «មានការប្រកួតប្រជែងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងមកពីប្រទេសនានាក្នុងសមាគមអាស៊ានដើម្បីទាក់ទាញពួកវិនិយោគទុនដែលស្វែងរកជម្រើសផ្សេងទៀត ក្រៅពីការផលិតនៅក្នុងប្រទេសចិន។
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
