នៅថ្ងៃសុក្រនេះ តំណាងគណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសឃុំ-សង្កាត់ក្នុងឆ្នាំ២០១៧នេះ បានបង្ហាញពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍឃុំ-សង្កាត់ប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ ហើយបម្រើរាស្ត្រឲ្យបានច្រើនជាងការបម្រើបក្ស។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់តំណាងគណបក្សនានាក្នុងវេទិកាសាធារណៈមួយដែលរៀបចំឡើងកាលព្រឹកថ្ងៃសុក្រ។
ថ្លែងក្នុងវេទិកាពិភាក្សាស្តីពី ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់គណបក្សនយោបាយ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាអភិវឌ្ឍន៍មូលដ្ឋាន រៀបចំឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញនាថ្ងៃសុក្រនេះ លោក សាម អ៊ីន អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានថា មេឃុំ និងចៅសង្កាត់របស់គណបក្សដែលទើបតែបង្កើតថ្មោងថ្មីនេះ នឹងដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋដោយគ្មានការរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ និងធ្វើឲ្យជាតិមានសាមគ្គីភាព និងរួបរួមគ្នា។
«គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន នឹងធានាឲ្យមានមេឃុំ មេភូមិល្អ ជាមេឃុំ មេភូមិ ដែលដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យរើសអើងគ្នា ដែលដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យរើសអើងគ្នា មិនឲ្យឈ្លោះគ្នារឿងនយោបាយ។ ជាមេឃុំមេភូមិ ដែលអាចដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចេះធ្វើការ សហការគ្នា ក្នុងការអភិវឌ្ឍភូមិឃុំគាត់ កុំចាំរឿងអាទិទេពទម្លាក់អីពីលើទៅ គឺគាត់ត្រូវប្រឹងប្រែង កសាងកិច្ចសហការរវាងប្រជាពលរដ្ឋរបស់គាត់នៅមូលដ្ឋានផ្ទាល់ ហើយធ្វើការអភិវឌ្ឍភូមិឃុំគាត់ ដែលមានមេដឹកនាំល្អ ជាអ្នកដឹកនាំ»។
លោកបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានព្យាយាមបង្កើតឲ្យប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុងបក្សដើម្បីជាគំរូដល់គណបក្សដទៃទៀត។ លោក សាម អ៊ីន បន្តថា គណបក្សលោកនឹងបង្កើនកិច្ចខិតខំជួយកសិករ តាមការធានាឲ្យបាននូវប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រសម្រាប់ការធ្វើកសិកម្ម ការផ្តល់ទុនដល់កសិករ និងការស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់លក់ផលិតផលកសិកម្មទាំងនោះ។ លោកឲ្យដឹងទៀតថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ក៏នឹងពង្រឹងសេវាសុខាភិបាល ដោយដាក់ឲ្យមានគ្រូពេទ្យដែលយកចិត្តទុកដាក់មើលថែអ្នកជំងឺក្នុងឥរិយាបថរៀបសារ និងការបង្កើតសាលាមត្តេយ្យនៅតាមឃុំដែលគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យគ្រប់គ្រង។
លោក សុន ឆ័យ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មការធនាគារ សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុនៅរដ្ឋសភាជាតិថ្លែងថា គណបក្សជំទាស់នឹងជំរុញឲ្យមេឃុំខ្លួនអនុវត្តន៍ឲ្យបានពិតប្រាកដនៃគោលនយោបាយវិមជ្ឈការ ដើម្បីពន្លឿនកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍នៅតាមភូមិឃុំនីមួយៗ។
«យើងនឹងធ្វើនយោបាយវិមជ្ឈការជាក់ស្តែង។ ដូចខ្ញុំបានបញ្ជាក់អញ្ចឹង ការកសាងប្រទេសដូចជាប្រទេសក្រីក្រដូចយើងនេះ យើងត្រូវតែកសាងសេដ្ឋកិច្ច ពីក្រោមទៅលើ។ មិនអាចយកតែឡង់គ្រូស័រ នៅតែក្រសួង ចំណាយថវិកានៅតែក្រសួងទេ ហើយអត់ធ្លាក់ទៅខេត្តទេ វាត្រូវធ្លាក់ទៅដល់ មូលដ្ឋាន។ ហើយយើងឲ្យធ្វើ ថវិកាជាតិធ្វើពីឃុំទៅ ត្រូវការអីនៅក្នុងឃុំហ្នឹង ត្រូវការស្ពាន ត្រូវការប្រឡាយ ត្រូវការជួសជុលផ្លូវលំ ត្រូវការអីៗសាលារៀនថ្នាំពេទ្យអីចេញពីហ្នុងមក ព្រោះប្រជាជន ៨០ភាគរយ របស់យើងនៅមូលដ្ឋាន។ អ្នកទីក្រុងគេសំបូរហូរហៀរហើយ ច្រើនហើយ មានជំងឺអីគេទៅបរទេស ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានគ្នារំពឹងទៅលើការ ការដែលព្យាបាលនៅមូលដ្ឋាន»។
លោក សុន ឆ័យ បានបន្ថែមថា គណបក្សជំទាស់នឹងដកមេឃុំណាដែលមិនបម្រើប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានដិតដល់ នៅក្នុងការងារគ្រប់គ្រងភូមិឃុំរបស់ខ្លួន។
សម្រាប់លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ប្រធានគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ បានមើលឃើញពីបញ្ហាអសន្តិសុខតាមភូមិឃុំ ថាជាក្តីកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលទាមទារឲ្យគណបក្សលោក ត្រូវដាក់ចេញគោលនយោបាយសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
«ដោយសង្កេតឃើញតាមបណ្តាឃុំហ្នឹងមានបញ្ហាអសន្តិសុខ ការលួចឆក់ប្លន់ បញ្ហាបងតូចបងធំ បញ្ហាគ្រឿងញៀន មានច្រើននៅតាមបណ្តាមូលដ្ឋានភូមិឃុំរបស់យើង។ អញ្ចឹងហើយ បញ្ហានេះគឺជាការចាប់អារម្មណ៍របស់គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ ដែលយើងខ្ញុំមានគោលនយោបាយ ដើម្បីលុបបំបាត់អំពីបញ្ហាទាំងអស់នេះ ឲ្យបានជ្រះស្រឡះ ពីមូលដ្ឋានភូមិឃុំ ដែលនេះជាក្តីកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
វេទិកាពិភាក្សាស្តីពី ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់គណបក្សនយោបាយ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាអភិវឌ្ឍន៍មូលដ្ឋាន រៀបចំឡើងដោយអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ឬ NGO Forum។ យ៉ាងហោចណាស់ មានគណបក្សនយោបាយចំនួន៨ បានចូលរួមបង្ហាញគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ក្នុងវេទិកាសាធារណៈ នាថ្ងៃសុក្រនេះ។ ដោយឡែកតំណាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អវត្តមាន មិនចូលរួមវេទិកានោះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ប្រាប់ VOA ក្នុងបទសម្ភាសន៍តាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា គណបក្សកាន់អំណាចមានគោលនយោបាយជួយប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងវិស័យជាច្រើន ក្នុងនោះមានវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ សង្គមកិច្ច សុខាភិបាល ការអភិវឌ្ឍផ្លូវថ្នល់ ការលើកកម្ពស់តម្លៃផលិតផលកសិកម្ម និងការពារបូរណភាពទឹកដី។ លោកថា គណបក្សអំណាចមានគោលនយោបាយបែងចែកដីធ្លី ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖
«ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលខ្វះខាតលទ្ធភាពដីក៏ដូចជា ខ្វះដីពិតប្រាដក គឺថា រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណបក្សប្រជាជន មានគោលនយោបាយដើម្បីបែងចែក ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច ដើម្បីឲ្យបងប្អូន មានលទ្ធភាព មានដីសាងសង់លំនៅដ្ឋាន ក៏ដូចជា ប្រកបរបរសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ»។
គណបក្សដទៃទៀត រួមមានគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច គណបក្សជនជាតិដើមភាគតិចដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ និងគណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ ក៏បានលើកឡើងពីគោលនយោបាយក្នុងដោះសា្រយប្រឈមនានាក្នុងឃុំ-សង្កាត់ផងដែរ។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល (NGO Forum) ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងម៉ោងសម្រាកពីវេទិកាកិច្ចពិភាក្សាគោលនយោបាយ ថា តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល នៅមានក្តីបារម្ភចំពោះ សេវារដ្ឋបាលនៅតាមឃុំ សង្កាត់ ដូច្នេះតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងរាល់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ឲ្យផ្តោតលើកំណែទម្រង់សេវានេះ។ បញ្ហាគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ ក៏ជាអ្វីដែលមេឃុំ និងចៅសង្កាត់ជាប់ឆ្នោត ត្រូវគិតគូផងដែរ។
«យើងនឹងស្នើឲ្យគ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ គាត់យកចិត្តទុកដាក់ឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរ ក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ ដល់ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងមូលដ្ឋានភូមិ ឃុំសង្កាត់របស់ខ្លួន។ ហើយចំណុចទីពីរ ទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ មានដូចជាបទល្មើសព្រៃឈើ បទល្មើសជលផល នេសាទ ជម្លោះទាក់ទងដីធ្លី ហើយនិងរឿងបញ្ហាការគ្រប់គ្រងធនធានជនជាតិដើមភាគតិចជាដើម»។
ទោះជាតំណាងគណបក្សនយោបាយនីមួយៗ បានបង្ហាញការប្តេជ្ញារបស់ខ្លួន ដើម្បីរាស្ត្រនៅតាមភូមិឃុំ អ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា ឃុំ-សង្កាត់ជាច្រើន នៅប្រឈមនឹងបញ្ហាការទទួលបានថវិកាយឺតយ៉ាវពីរដ្ឋាភិបាល សម្រាប់ការអនុវត្តផែនការអភិវឌ្ឍភូមិឃុំរបស់ខ្លួន។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវកិច្ចអភិវឌ្ឍសង្គម ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា កន្លងមកមេឃុំ និងចៅសង្កាត់ មានការលំបាកក្នុងការទទួលបានថវិកាពីរដ្ឋាភិបាល ដោយហេតុសមត្ថភាពរបស់ពួកគាត់មួយចំនួននៅមានកម្រិត សម្រាប់ការទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ថវិកាឲ្យបានលឿនមកដល់ភូមិឃុំ។
ក្រៅពីបញ្ហាថវិកានេះ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវកិច្ចអភិវឌ្ឍសង្គមរូបនេះ មានប្រសាសន៍ថា ត្រូវមានការបែងចែកកិច្ចការជំនាញ និងរដ្ឋបាល នៅតាមឃុំ-សង្កាត់ ព្រោះមេឃុំ និងចៅសង្កាត់ មិនអាចចាត់ចែងការងារគ្រប់វិស័យបានទេ។
«ខ្ញុំគិតថា នៅក្នុងថ្ងៃអនាគតនេះ ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ដើម្បីឲ្យធ្វើការ កាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពថែមទៀតហ្នឹង ប្រហែលជាគាត់ត្រូវការជួល បុគ្គលិកកិច្ចសន្យាដែលមានជំនាញជាក់លាក់នីមួយៗមកឲ្យជួយធ្វើការគាត់ ដើម្បីគាត់អាច ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់វិមជ្ឈការរបស់អ្នកស្រុក»។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ក្នុងឆ្នាំ២០១៧នេះ មានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងគ្នាជាងរាល់ដង ដោយសារតែគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំងមានកម្លាំងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នេះ មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ក៏បានព្រមានជាបន្តបន្ទាប់អំពីការផ្ទុះឡើងនៃសង្គ្រាម ប្រសិនបើបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យដឹកនាំប្រទេសបន្តទៀត។ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ក៏បានព្រមានវាយបំបែកធ្មេញក្រុមណា ដែលចេញមកតវ៉ាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ផងដែរ៕
