នៅក្នុងថ្ងៃរំឭកខួបលើកទី១៨នៃការវាយប្រយុទ្ធដណ្តើមអំណាចគ្នារវាងកម្លាំងទ័ពគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច និងកម្លាំងទ័ពគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អ្នកនយោបាយខ្មែរពីររូបស្នើឲ្យអ្នកនយោបាយឯទៀតឲ្យឈប់ចងអឃាតគ្នាដោយការប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដើម្បីការពារអំណាច ហើយថា អ្នកនយោបាយត្រូវរួបរួមគ្នាដោះស្រាយរាល់បញ្ហាតាមរយៈការសន្ទនាគ្នា។
លោកលឺ ឡាយស្រេង អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច និងលោកសម រង្ស៊ីប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ បានអំពាវនាវឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែររួបរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ជាតិ ដោយបំភ្លេចចោលនូវទំនាស់យោធាកាលពី១៨ឆ្នាំមុន។
ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងនៅឯទីស្នាក់កណ្តាលនៃគណបក្សសង្រ្គោះជាតិក្នុងពិធីរំឭកដល់អ្នកដែលបានបាត់បង់ជីវិតក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារបង្ហូរឈាមរវាងកម្លាំងទ័ពស្មោះនឹងសម្តេចក្រុមព្រះនរោត្តមរណឫទិ្ធ សហនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយ និងកម្លាំងទ័ពស្មោះនឹងលោកហ៊ុន សែនសហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីពីរកាលណោះ ដែលបានកើតឡើងនៅកណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃទី៥ ទី៦កក្កដាឆ្នាំ១៩៩៧។
ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានក្រោយពីពិធីរំឭកខួបលើកទី១៨នៃអ្នកបាត់បង់ជីវិតនៅក្នុងរដ្ឋប្រហារយោធានេះ លោកលឺ ឡាយស្រេង អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាសមាជិកស្ថាបនិកម្នាក់នៃស្ថាបនិកគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចក្នុងទសវត្សរ៍១៩៨០ បានដាស់តឿនឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរមានស្មារតីរួបរួមដើម្បីដោះស្រាយទំនាស់នានាជាមួយនឹងប្រទេសក្បែរខាង ដោយលោកសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើប្រទេសវៀតណាម។
«ខ្ញុំនិយាយហើយអម្បាញ់មិញហ្នឹងរឿងចាស់ធីបចោល។ រួបរួមគ្នា ព្រោះស្រុកនេះយួននឹងយក ដូចលាវអញ្ចឹង។ ទាំងអស់គ្នាហ្នឹង ហើយពីណារងគ្រោះជាងគេគឺគណបក្សកាន់អំណាចរងគ្រោះធំជាងគេ»។
លោកលឺ ឡាយស្រេង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ពុំបានទម្លាក់កំហុសទៅលើភាគីណាមួយនៅក្នុងជម្លោះដែលលោកហៅថា«ភ្នំមួយមិនអាចមានខ្លាពីរ» ដែលបង្កឲ្យមានការស្លាប់មន្ត្រីយោធាថ្នាក់ឧត្តមសេនីយ៍ជាច្រើននិងទាហានឯទៀតរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចនៅក្នុងការវាយប្រហារបង្ហូរឈាមគ្នានោះ។
«ទេ! មកសួរម៉េច? បើខ្ញុំនៅហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចឲ្យខ្ញុំទៅថា ឲ្យគណបក្សប្រជាជនត្រូវ។ វាមិនត្រូវ។ ខ្ញុំ នែ! និយាយទៅ ហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចត្រូវហើយ ពីព្រោះត្រូវគេវ៉ៃគេសម្លាប់។ ត្រូវមែនត្រូវ គេសម្លាប់នោះ។ យល់ឬនៅ?»
អ្នកនយោបាយវ័យជរាអាយុ៨០ឆ្នាំនេះ ដែលមិនចូលរួមធ្វើនយោបាយជាមួយគណបក្សជំទាស់ បានឲ្យដឹងទៀតថា ការណ៍ដែលលោកមកចូលរួមពិធីរំឭកខួបជាមួយគណបក្សជំទាស់នេះ គឺដោយសារការព្រងើយកន្តើយរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិចចំពោះអ្នកដែលបានស្លាប់ក្នុងការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នាកាលពី១៨ឆ្នាំមុន។
«មកនេះ មកគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ ពីព្រោះគណបក្សហ៊្វុនស៊ីនប៉ិច វាចោលម្សៀត អត់មាននរណាធ្វើ។ យូរៗទៅខ្លាចហ៊ុន សែនទាំងអស់»។
នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍វាយប្រហារគ្នានាពេលនោះ មានកងទ័ពដែលស្មោះត្រង់នឹងព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណឫទ្ធិ ទាំងនាយឧត្តមសេនីយ៍ និងពលទាហានប្រមាណជាង២០០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ក្រៅច្បាប់។
បណ្តាសហគមន៍អន្តរជាតិ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុក ពេលនោះបានហៅព្រឹត្តិការណ៍នោះថា ជារដ្ឋប្រហារដែលធ្វើឡើងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដើម្បីបណ្តេញព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណឫទ្ធិចេញពីអំណាច ហើយគណបក្សនេះបានបន្តគ្រប់គ្រងប្រទេសរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីរំឭកខួបដដែលនេះ លោកសម រង្ស៊ីបានស្នើឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរយកព្រឹត្តិការណ៍វាយបង្ហូរឈាមគ្នានេះជាមេរៀនដើម្បីបញ្ចៀសការសងសឹកគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយលោកក៏សុំឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរឈប់ពឹងពាក់បរទេសដើម្បីការពារអំណាចខ្លួនឯង ដែលជាដើមចមនៃការរួញតូចនៃទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា។
«អញ្ចឹងហើយ យើងត្រូវដកមេរៀនថ្ងៃនេះ។ សូមឲ្យគិតទាំងអស់គ្នា ពិចារណាឡើងវិញទាំងអស់។ កុំឲ្យមានព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះទៀត។ កុំឲ្យខ្មែរឈ្លោះគ្នា។ កុំឲ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នា។ កុំឲ្យខ្មែរសម្លាប់គ្នា។ កុំឲ្យខ្មែរចេះតែហៅបរទេស។ ខ្លាចក្រុមមួយទៀត ខ្មែរគ្នាឯងសោះ តែខ្លាច។ ខ្លាចមានការសងសឹក។ ខ្លាចគេមកកាន់អំណាចម្តង គេមកធ្វើបាបយើងវិញ។ ខាងណាក៏ដូចខាងណាដែរ។ អញ្ចឹងហើយបើយើងរួបរួមគ្នាពីដើមទី យើងមានគំនិតសន្តិភាព។ យើងមានវប្បធម៌សន្ទនា គឺយើងធានាឲ្យប្រទេសយើងមានសុខសន្តិភាព ឲ្យខ្មែរយើងចេះនិយាយគ្នា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាទាំងអស់ដោយសន្តិវិធី»។
លោកសុខ ឦសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានច្រានចោលនូវការហៅជម្លោះប្រដាប់អាវុធនេះជារដ្ឋប្រហារ ដោយការបកស្រាយផ្សេងៗគ្នាដើម្បីកេងចំណេញនយោបាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការប៉ះទង្គិចគ្នានៅពេលនោះ គឺជាការប៉ះប្រយុទ្ធគ្នាមួយចម្អិនកំពឹសដើម្បីគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ ដោយលោកបានរំឭកដល់ភាគីទំនាស់ដឹកនាំដោយព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តមរណឫទ្ធិយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«យើងដឹងហើយថា មុនមានកើតព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃប្រាំ ថ្ងៃប្រាំមួយហ្នឹង តើ មេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលពេលនោះនាំកាំភ្លើងប៉ុន្មានតោនតាមរយៈក្រុងកំពង់សោម? អាហ្នឹងយើងគិតមើល ដោយសារនាំកម្លាំងខ្មែរក្រហមចូល ហើយនាំអាវុធចូលដើម្បីចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋអំណាចរបស់គណបក្សប្រជាជនមួយចំណែកនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលហ្នឹងហើយបានវាកើតរឿងហ្នឹង។ នេះមិនមែនជារឿងរដ្ឋប្រហារអីទេ។ អាហ្នឹងជារឿងផ្ទុះមួយចម្អិនកំពឹសដើម្បីធានារ៉ាប់រងស្ថិរភាព សភាពការណ៍នៅក្នុងប្រទេស»។
១៨ឆ្នាំកន្លងទៅ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅបន្តកាន់កាប់អំណាច ដោយគិតមកទល់នឹងពេលនេះគឺបានរយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំហើយ ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងការឡើងកាន់អំណាចដោយការប្រជែងយកអំណាចគ្នាដោយកម្លាំងយោធារវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទីមួយ និងនាយករដ្ឋមន្រ្តីទីពីរកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំ១៩៩៧៕
