វ៉ាស៊ីនតោន —
គណបក្សជំទាស់ប្តឹងជំទាស់នឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែលបានប្រកាសថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនឈ្នះនោះ។ ពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន លោកសុខ ខេមរានៃវីអូអេបានរាយការណ៍ថា ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា គ.ជ.ប.ត្រូវតែដោះស្រាយបណ្តឹងដោយយុត្តិធម៌និងតម្លាភាពហើយនឹងបើកកញ្ចប់ឆ្នោតនិងរបាយការណ៍បោះឆ្នោតផ្ទៀងផ្ទាត់ដោយមានការចូលរួមសង្កេតការណ៍ពីអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យរួមទាំងអ.ស.ប.ផងដែរ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានសម្រេចដាក់ពាក្យប្តឹងជាផ្លូវការទៅកាន់គណៈ កម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប.)កាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីជំទាស់នឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតដំបូងដែលចង្អុលបង្ហាញឲ្យឃើញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនឈ្នះឆ្នោតនោះ។
ពាក្យបណ្តឹងទាំងនោះមានពីរប្រភេទគឺទីមួយជាពាក្យបណ្តឹងដែលគណបក្សជំទាស់ទៅនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ ហើយទី២គឺជាពាក្យបណ្តឹងមកពីខេត្តចំនួន១៥ដែលប្តឹងពីភាពមិនប្រក្រតីដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ បណ្តឹងទាំងនេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីគ.ជ.ប.បានប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការដំបូងកាលពីថ្ងៃទី១២ខែសីហា ហើយត្រូវគណបក្សជំទាស់ច្រានចោល។ គណបក្សជំទាស់អះអាងថា លទ្ធផលចេញពីការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដែលខ្លួនបានទទួលបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាអ្នកឈ្នះ៦៣អាសនៈ ហើយដែលអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯងបាន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺលោកកួយ ប៊ុនរឿន និងលោក យ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិបានថ្លែងថា លទ្ធផលដែលគ.ជ.ប.បានប្រកាសមិនត្រូវគ្នានឹងលទ្ធផលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានទេ។
លោកកួយ ប៊ុនរឿន ដែលជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតក្នុងខេត្តកំពង់ចាម បានថ្លែងប្រាប់ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មាននៅថ្ងៃពុធនេះថា៖លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ដែលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរកឃើញបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួល៦៣អាសនៈ តែលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នរបស់គ.ជ.ប.មានការប្រែប្រួលច្រើន មិនស៊ីគ្នាទៅនឹងសន្លឹកឆ្នោត ដែលគណបក្សលោកបានទទួលទេ។
លោកនិយាយថា៖ «ដូច្នេះដើម្បីបង្ហាញថា តើលទ្ធផលណាមួយត្រូវនោះ លុះត្រាតែគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបង្ហាញសុឆន្ទៈទៅមើលក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព «ក» ដែលមានទាំងសន្លឹកឆ្នោត មានទាំងរបាយការណ៍អំពីការបោះ ការរាប់ហើយនឹងរបាយការណ៍នៃការគូសសន្លឹកឆ្នោតទាំងអស់នោះ»។
លោកកួយ ប៊ុនរឿនបានបន្ថែមថា បើគ.ជ.ប.នៅតែបិទបាំង ហើយមិនបង្ហាញការណ៍ពិត នោះមិនត្រឹមតែពលរដ្ឋកម្ពុជាទេ សូម្បីតែសហគមន៍អន្តរជាតិក៏មិនមានជំនឿដែរ ហើយគ.ជ.ប.នៅតែមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះមិនល្អថា រៀបចំការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្តថា៖ «ទី១ យើងត្រូវតែទាមទារឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតពិចារណាឡើងវិញ ថាអ្វីដែលជាបញ្ហាដែលកើតមានឡើងក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលពលរដ្ឋអ្នកបោះឆ្នោតលោកមិនសុខចិត្តហ្នឹងគឺដោយសារទង្វើរបស់ខ្លួននិងសកម្មភាពរបស់ខ្លួនហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយទី២ យើងនៅតែទាមទារសុំឲ្យមានគណៈកម្មាធិការឯករាជ្យមួយដែលជាការទទូចស្នើសុំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា អនុញ្ញាតឲ្យអ្នក ដែលមានជំនាញខាងកិច្ចការបោះឆ្នោតបានចូលរួមត្រួតពិនិត្យអំពីភាពមិនប្រក្រតី ដែលមានអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ក៏ដូចជាអ.ស.ប. មកសង្កេតការណ៍រឿងភាពមិនប្រក្រតី ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងបង្ហាញជូននោះ។ ហើយចំណុចទី៣បើយើងបង្ហាញសុឆន្ទៈរបៀបហ្នឹងហើយនៅតែមិនមានលទ្ធផល ហើយគ.ជ.ប.នៅតែមានៈ ប្រឆាំងនឹងឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋមិនសុខចិត្តទេ ព្រោះមានការលួចបន្លំឆន្ទៈរបស់គាត់ ដូច្នេះគាត់នឹងប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់គាត់តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីទាមទារនូវអ្វីដែលគេបានរំលោភនោះ»។
លោកយ៉ែម បុញ្ញរិទ្ធ បេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រឈ្នះឆ្នោតខេត្តព្រៃវែង និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថា គណបក្សលោកបានដាក់ពាក្យប្តឹងកាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីឲ្យមានការដោះស្រាយពីគ.ជ.ប.។
លោកនិយាយថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា បើគ.ជ.ប.ឯករាជ្យ អព្យាក្រិត្យ គាត់ប្រាកដជាបើកការស៊ើបអង្កេត ហើយនឹងផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅតាមអ្វីដែលយើងប្តឹងដើម្បីឲ្យមានតម្លាភាពហើយនឹងមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្មែរដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតទាំងអស់គ្នា បាទ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានអះអាងថា មានបណ្តឹងជាង១០ដែលគ.ជ.ប.បានទទួលកាលពីថ្ងៃពុធ ហើយបណ្តឹងមួយចំនួនមន្ត្រីជំនាញបានទទួលព័ត៌មានបន្ថែមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយ ហើយមួយចំនួនទៀតកំពុងសាកសួរបន្ថែមដើម្បីដាក់ជូនគ.ជ.ប.ពិនិត្យសម្រេចមុនពេលបញ្ចប់ការដោះស្រាយបណ្តឹងនៅម៉ោង៩ព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
លោកអះអាងថា គ.ជ.ប.នឹងពិនិត្យបណ្តើរៗលើបណ្តឹងទាំងអស់នេះ ថាតើបណ្តឹងនីមួយៗចាត់ទុកជាបានការ ឬយ៉ាងណា។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «ព្រោះថា បើតាមច្បាប់គេឲ្យប្តឹងលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតមួយផ្នែក ឬទាំងអស់ ហើយត្រូវមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់។ គណៈកម្មាធិការណាធ្វើខុសនៅពេលណា កន្លែងណា ហើយអញ្ចឹងទេ កាលណាករណីប្តឹងរឿងផ្សេងៗ អាហ្នឹងគ.ជ.ប.នឹងពិនិត្យមើលថា ត្រូវដោះស្រាយរបៀបម៉េច? ព្រោះតាមច្បាប់គឺសម្រួចទៅលើតែលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ»។
គណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានអះអាងថាការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣មានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនដោយទាមទារឲ្យមានការបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយ ដែលមានការចូលរួមពីក្រុមអ្នកជំនាញបោះឆ្នោតឯករាជ្យ និងការចូលរួមឃ្លាំមើលនិងសង្កេតការណ៍ដោយអ.ស.ប.ដើម្បីស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតីនោះ។ តែគណៈកម្មាការនោះមិនត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឬយល់ព្រមឲ្យបង្កើតទេ។
ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអះអាងថា ភាពមិនប្រក្រតីទាំងនោះរាប់បញ្ចូលទាំងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតប៉ោង ការបោះឆ្នោតបានច្រើនដង ទឹកថ្នាំជ្រលក់ម្រាមដៃបោះឆ្នោតអាចលាងជ្រះ ការបំបាត់ឈ្មោះពលរដ្ឋជាង១លាន២សែននាក់មិនឲ្យបោះឆ្នោតបានជាដើម។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់នៅមានពេល៧២ម៉ោងទៀតចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ ដើម្បីដាក់ពាក្យប្តឹងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បើមិនពេញចិត្តនឹងការដោះស្រាយរបស់គ.ជ.ប.លើពាក្យបណ្តឹង។ តែគ.ជ.ប.នឹងប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការចុងក្រោយនៅថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញាខាងមុខ៕
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានសម្រេចដាក់ពាក្យប្តឹងជាផ្លូវការទៅកាន់គណៈ កម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប.)កាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីជំទាស់នឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោតដំបូងដែលចង្អុលបង្ហាញឲ្យឃើញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនឈ្នះឆ្នោតនោះ។
ពាក្យបណ្តឹងទាំងនោះមានពីរប្រភេទគឺទីមួយជាពាក្យបណ្តឹងដែលគណបក្សជំទាស់ទៅនឹងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ ហើយទី២គឺជាពាក្យបណ្តឹងមកពីខេត្តចំនួន១៥ដែលប្តឹងពីភាពមិនប្រក្រតីដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត។ បណ្តឹងទាំងនេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីគ.ជ.ប.បានប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការដំបូងកាលពីថ្ងៃទី១២ខែសីហា ហើយត្រូវគណបក្សជំទាស់ច្រានចោល។ គណបក្សជំទាស់អះអាងថា លទ្ធផលចេញពីការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ដែលខ្លួនបានទទួលបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាអ្នកឈ្នះ៦៣អាសនៈ ហើយដែលអាចបង្កើតរដ្ឋាភិបាលតែម្នាក់ឯងបាន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគឺលោកកួយ ប៊ុនរឿន និងលោក យ៉ែម ប៉ុញ្ញឫទ្ធិបានថ្លែងថា លទ្ធផលដែលគ.ជ.ប.បានប្រកាសមិនត្រូវគ្នានឹងលទ្ធផលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានទេ។
លោកកួយ ប៊ុនរឿន ដែលជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតក្នុងខេត្តកំពង់ចាម បានថ្លែងប្រាប់ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មាននៅថ្ងៃពុធនេះថា៖លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ដែលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិរកឃើញបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទទួល៦៣អាសនៈ តែលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នរបស់គ.ជ.ប.មានការប្រែប្រួលច្រើន មិនស៊ីគ្នាទៅនឹងសន្លឹកឆ្នោត ដែលគណបក្សលោកបានទទួលទេ។
លោកនិយាយថា៖ «ដូច្នេះដើម្បីបង្ហាញថា តើលទ្ធផលណាមួយត្រូវនោះ លុះត្រាតែគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតបង្ហាញសុឆន្ទៈទៅមើលក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព «ក» ដែលមានទាំងសន្លឹកឆ្នោត មានទាំងរបាយការណ៍អំពីការបោះ ការរាប់ហើយនឹងរបាយការណ៍នៃការគូសសន្លឹកឆ្នោតទាំងអស់នោះ»។
លោកកួយ ប៊ុនរឿនបានបន្ថែមថា បើគ.ជ.ប.នៅតែបិទបាំង ហើយមិនបង្ហាញការណ៍ពិត នោះមិនត្រឹមតែពលរដ្ឋកម្ពុជាទេ សូម្បីតែសហគមន៍អន្តរជាតិក៏មិនមានជំនឿដែរ ហើយគ.ជ.ប.នៅតែមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះមិនល្អថា រៀបចំការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ។
លោកបន្តថា៖ «ទី១ យើងត្រូវតែទាមទារឲ្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតពិចារណាឡើងវិញ ថាអ្វីដែលជាបញ្ហាដែលកើតមានឡើងក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលពលរដ្ឋអ្នកបោះឆ្នោតលោកមិនសុខចិត្តហ្នឹងគឺដោយសារទង្វើរបស់ខ្លួននិងសកម្មភាពរបស់ខ្លួនហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយទី២ យើងនៅតែទាមទារសុំឲ្យមានគណៈកម្មាធិការឯករាជ្យមួយដែលជាការទទូចស្នើសុំរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិថា អនុញ្ញាតឲ្យអ្នក ដែលមានជំនាញខាងកិច្ចការបោះឆ្នោតបានចូលរួមត្រួតពិនិត្យអំពីភាពមិនប្រក្រតី ដែលមានអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ក៏ដូចជាអ.ស.ប. មកសង្កេតការណ៍រឿងភាពមិនប្រក្រតី ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងបង្ហាញជូននោះ។ ហើយចំណុចទី៣បើយើងបង្ហាញសុឆន្ទៈរបៀបហ្នឹងហើយនៅតែមិនមានលទ្ធផល ហើយគ.ជ.ប.នៅតែមានៈ ប្រឆាំងនឹងឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋមិនសុខចិត្តទេ ព្រោះមានការលួចបន្លំឆន្ទៈរបស់គាត់ ដូច្នេះគាត់នឹងប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់គាត់តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីទាមទារនូវអ្វីដែលគេបានរំលោភនោះ»។
លោកយ៉ែម បុញ្ញរិទ្ធ បេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រឈ្នះឆ្នោតខេត្តព្រៃវែង និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថា គណបក្សលោកបានដាក់ពាក្យប្តឹងកាលពីថ្ងៃពុធដើម្បីឲ្យមានការដោះស្រាយពីគ.ជ.ប.។
លោកនិយាយថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា បើគ.ជ.ប.ឯករាជ្យ អព្យាក្រិត្យ គាត់ប្រាកដជាបើកការស៊ើបអង្កេត ហើយនឹងផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅតាមអ្វីដែលយើងប្តឹងដើម្បីឲ្យមានតម្លាភាពហើយនឹងមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្មែរដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតទាំងអស់គ្នា បាទ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានអះអាងថា មានបណ្តឹងជាង១០ដែលគ.ជ.ប.បានទទួលកាលពីថ្ងៃពុធ ហើយបណ្តឹងមួយចំនួនមន្ត្រីជំនាញបានទទួលព័ត៌មានបន្ថែមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយ ហើយមួយចំនួនទៀតកំពុងសាកសួរបន្ថែមដើម្បីដាក់ជូនគ.ជ.ប.ពិនិត្យសម្រេចមុនពេលបញ្ចប់ការដោះស្រាយបណ្តឹងនៅម៉ោង៩ព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
លោកអះអាងថា គ.ជ.ប.នឹងពិនិត្យបណ្តើរៗលើបណ្តឹងទាំងអស់នេះ ថាតើបណ្តឹងនីមួយៗចាត់ទុកជាបានការ ឬយ៉ាងណា។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «ព្រោះថា បើតាមច្បាប់គេឲ្យប្តឹងលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតមួយផ្នែក ឬទាំងអស់ ហើយត្រូវមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់។ គណៈកម្មាធិការណាធ្វើខុសនៅពេលណា កន្លែងណា ហើយអញ្ចឹងទេ កាលណាករណីប្តឹងរឿងផ្សេងៗ អាហ្នឹងគ.ជ.ប.នឹងពិនិត្យមើលថា ត្រូវដោះស្រាយរបៀបម៉េច? ព្រោះតាមច្បាប់គឺសម្រួចទៅលើតែលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ»។
គណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខាបានអះអាងថាការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣មានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនដោយទាមទារឲ្យមានការបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយ ដែលមានការចូលរួមពីក្រុមអ្នកជំនាញបោះឆ្នោតឯករាជ្យ និងការចូលរួមឃ្លាំមើលនិងសង្កេតការណ៍ដោយអ.ស.ប.ដើម្បីស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតីនោះ។ តែគណៈកម្មាការនោះមិនត្រូវបានគេអនុញ្ញាតឬយល់ព្រមឲ្យបង្កើតទេ។
ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអះអាងថា ភាពមិនប្រក្រតីទាំងនោះរាប់បញ្ចូលទាំងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតប៉ោង ការបោះឆ្នោតបានច្រើនដង ទឹកថ្នាំជ្រលក់ម្រាមដៃបោះឆ្នោតអាចលាងជ្រះ ការបំបាត់ឈ្មោះពលរដ្ឋជាង១លាន២សែននាក់មិនឲ្យបោះឆ្នោតបានជាដើម។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់នៅមានពេល៧២ម៉ោងទៀតចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ ដើម្បីដាក់ពាក្យប្តឹងទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បើមិនពេញចិត្តនឹងការដោះស្រាយរបស់គ.ជ.ប.លើពាក្យបណ្តឹង។ តែគ.ជ.ប.នឹងប្រកាសលទ្ធផលជាផ្លូវការចុងក្រោយនៅថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញាខាងមុខ៕
