ប្រទេសថៃបានក្លាយជាប្រទេសដំបូងបង្អស់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រើប្រាស់កញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រដោយស្របច្បាប់។ ប៉ុន្តែចំណុចមិនច្បាស់នៃច្បាប់នេះ បានធ្វើឲ្យអ្នកតស៊ូមតិអំពីសក្ដានុពលនៃកញ្ឆាដែលអាចប្រើក្នុងការព្យាបាលជំងឺ មានការយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នា។
ចាប់តាំងពីសំណើច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័តដោយរដ្ឋសភាថៃកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៨ មក អ្នកតស៊ូមតិអំពីការប្រើកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រមួយចំនួន បានបង្ហាញការខកចិត្តថា ច្បាប់នេះមិនបានដាក់បញ្ចូលផ្នែកឯកជនទៅក្នុងឧស្សាហកម្មដែលរកបានប្រាក់កម្រៃច្រើននេះទេ ដោយសារតែវាផ្ដោតលើតែទីភ្នាក់ងារផ្សេងៗរបស់រដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ។ ឧស្សាហកម្មកញ្ឆានេះជាឧស្សាហកម្មដែលមានទឹកប្រាក់រាប់រយពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅលើពិភពលោក។
VOA បានជួបសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ជាមួយនឹងលោក Niyom Termsrisuk អគ្គលេខាធិការការិយាល័យគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនរបស់ប្រទេសថៃ ដើម្បីស្វែងយល់ថាតើអ្នកណានឹងអាចមានលទ្ធភាពដាំដុះ លក់ ទិញ និងចាត់ចែងកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ ដោយសារតែកញ្ឆានេះចំនួន ២ ភាគ ៣ គឺគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិថៃ។
លោក Termsrisuk និយាយដូច្នេះថា៖ «តាំងពីការដាំដុះរហូតដល់ការចែកចាយកញ្ឆានេះដល់អ្នកជំងឺ គឺវានឹងត្រូវធ្វើឡើងតាមច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិ ដែលគ្រប់គ្រងដោយនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនរបស់ប្រទេសថៃ។ ប្រសិនបើវាស្របតាមបទបញ្ញត្តិ និងលក្ខខណ្ឌកំណត់ នោះគេអាចធ្វើវាបាន»។
ទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលនានាដែលទទួលបានសិទ្ធិអនុញ្ញាត ដែលរួមមានទាំងទីភ្នាក់ងារដែលមើលការខុសត្រូវលើថ្នាំបុរាណថៃ ក៏ដូចជាគ្រូពេទ្យនីមួយៗ ស្ថាប័នអប់រំ និងសហករណ៍កសិកររបស់សហគមន៍ផងដែរ នឹងមានសិទ្ធិដាំដុះដំណាំកញ្ឆានេះ។
លោក Termsrisuk បាននិយាយថា៖ «យើងនឹងចាត់ចែងដំណើរការ និងនីតិវិធីនេះស្របទៅតាមស្តង់ដារ ដូច្នេះប្រសិនបើអង្គភាពណាមួយធ្វើស្របទៅតាមស្តង់ដារដែលយើងបានកំណត់នោះ ពួកគេនឹងមានសិទ្ធិដាំដុះកញ្ឆានេះបាន»។
លោកបានបន្ថែមដូច្នេះថា៖ «ប៉ុន្តែ អង្គភាពនោះត្រូវទទួលបានសិទ្ធិអនុញ្ញាត និងត្រូវចុះឈ្មោះតាមផ្លូវច្បាប់។ ក្រៅពីនេះ វាអាស្រ័យលើការពិចារណារបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខភាពសាធារណៈ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវមានការអនុញ្ញាតពីនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនផងដែរ»។
គេនឹងឃើញមានការត្រួតពិនិត្យតឹងតែងលើការដាំដុះកញ្ឆានេះ ដែលក្នុងនោះមានទាំងការដាក់កំហិតដែលថា កញ្ឆាសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រទាំងអស់គឺត្រូវដាំនៅខាងក្នុង មិនមែនដាំកណ្ដាលវាលនោះទេ។ ចំណុចនេះគឺដើម្បីជួយរារាំងការអនុវត្តខុសច្បាប់ និងធានានូវគុណភាព ប៉ុន្តែការធ្វើដូច្នេះនឹងរួមចំណែកដល់ការកើនឡើងនូវថ្លៃដាំដុះ។
អ្នកស្រី Chokwan Kitty Chopaka ដែលជាសកម្មជនម្នាក់នៃបណ្ដាញ Highlands Network បានស្វាគមន៍ដោយពេញចិត្តចំពោះការអនុញ្ញាតដោយស្របច្បាប់ឲ្យមានការដាំដុះកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនេះ ប៉ុន្តែ បាននិយាយថាមានចំណុចព្រមព្រៀងមួយចំនួនដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់កញ្ឆានេះ ដែលរារាំងដល់ការដាំដុះកញ្ឆាសម្រាប់ធ្វើអាជីវកម្ម។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ក្រុមទាំងអស់នោះទទួលបានការអនុញ្ញាត ប៉ុន្តែក្នុងករណីណាដែលពួកគេធ្វើការនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណ» ដែលអាជ្ញាប័ណ្ណទាំងនេះគឺកំណត់សម្រាប់តែស្ថាប័នស្រាវជ្រាវរបស់រដ្ឋាភិបាល និងសាកលវិទ្យាល័យតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «ប៉ុន្តែ អាជ្ញាប័ណ្ណទាំងនេះមិនមែនសម្រាប់គោលបំណងអាជីវកម្មនោះទេ ដោយសារតែវាបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ និងសម្រាប់ការបង្រៀន»។
អ្នកស្រី Chopaka ក៏បានរិះគន់ផងដែរលើការដាក់កំហិតរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ដែលច្បាប់នេះដាក់លើការពន្យារអាជ្ញាប័ណ្ណទាំងនេះ និងការត្រួតពិនិត្យរយៈពេល ២ ឆ្នាំ ដែលអ្នកស្រីនិយាយថា តាមទ្រឹស្ដីអាចបណ្ដាលឲ្យកែប្រែច្បាប់នេះឲ្យដូចដើមវិញ ប្រសិនបើការប៉ះពាល់ទាំងនេះត្រូវបានគេវាយតម្លៃថាមានលក្ខណៈវិជ្ជមាន។
ប៉ុន្តែច្បាប់នេះតំណាងឲ្យការផ្លាស់ប្ដូរដ៏ខ្លាំងក្លានៅក្នុងប្រទេសមួយ ដែលនយោបាយថ្នាំញៀនដ៏តឹងតែងខ្លាំងបំផុតត្រូវបានបញ្ជាក់ដោយគោលនយោបាយគ្មានការលើកលែង ច្បាប់ដាក់ទោសដ៏តឹងតែង និងសង្គ្រាមឃោរឃៅប្រឆាំងនឹងថ្នាំញៀន។
គោលគំនិតដែលថា គ្រប់ការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀនទាំងអស់គឺជាអំពើអាក្រក់ ត្រូវបានពង្រឹងឡើងតាមរយៈស្ថាប័នអប់រំរបស់ប្រទេសថៃ និងសារនយោបាយ ទោះបីជាកញ្ឆាត្រូវបានប្រើជាប្រពៃណីអស់រយៈពេលរាប់សតវត្សមកហើយក៏ដោយ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី Chopaka។
ប៉ុន្តែស្របពេលដែលបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនដូចជាប្រទេសកាណាដា ដែលជាសមាជិកនៃក្រុមប្រទេស G7 ជាដើម បានអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រើប្រាស់កញ្ឆាដោយស្របច្បាប់នៅទូទាំងប្រទេស គេឃើញថា ឥរិយាបថរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសថៃក៏បានចាប់ផ្ដើមប្រែប្រួលបន្តិចម្ដងៗផងដែរ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់អ្នកស្រី Chopaka។
អ្នកស្រីបាននិយាយបន្តដូច្នេះថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វិធីដែលគេកំពុងធ្វើវា គឺជាជំហានដំបូងតូចតាចតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពួកគេដូចជាគ្រាន់តែចង់ស្វែងយល់ជាមុនសិនថាតើវាអាចទទួលបានជោគជ័យឬក៏អត់ មុននឹងគេចាប់ផ្ដើមធ្វើវា»។
ការរក្សាការគ្រប់គ្រងតឹងតែង
ថ្នាំពេទ្យដែលធ្វើពីកញ្ឆានឹងត្រូវអនុញ្ញាតសម្រាប់ព្យាបាលអ្នកជំងឺណាដែលរងគ្រោះដោយសារប្រតិកម្មដែលបណ្ដាលមកពីការព្យាបាលជំងឺមហារីក និងរងគ្រោះដោយសារជំងឺញ័រសរសៃសាច់ដុំ ជំងឺឆ្កួតជ្រូក និងជំងឺដែលប៉ះពាល់ដល់កោសិកាស្រោមខួរក្បាល និងឆ្អឹងខ្នង ក៏ដូចជាត្រូវបានអនុញ្ញាតសម្រាប់ការព្យាបាលបែបបុរាណរបស់ថៃសម្រាប់ការឈឺចាប់ដែលបណ្ដាលមកពីជំងឺមហារីកផងដែរ។ នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់របស់នាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន។
ស្ថាប័នឱសថសាស្ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាលថៃបានចាប់ផ្ដើមធ្វើការរួចមកហើយលើការជ្រើសរើសយ៉ាងហ្មត់ចត់ ការពង្រឹងការបណ្ដុះពូជ ការដាំដុះ និងការច្រូតកាត់ដំណាំកញ្ឆា ដើម្បីផលិតថ្នាំពេទ្យក្នុងគោលបំណងព្យាបាលអាការៈជំងឺដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ។
ទាំងគ្រូពេទ្យវេជ្ជសាស្ត្រ និងទាំងគ្រូថ្នាំបុរាណ នឹងអាចចេញវេជ្ជបញ្ជាថ្នាំពេទ្យទាំងនេះ នៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់នាយកដ្ឋានម្ហូបអាហារ និងថ្នាំពេទ្យ និងក្រសួងសុខាភិបាលនៃប្រទេសថៃ។
ប៉ុន្តែបុគ្គលនីមួយៗ ដែលក្នុងនោះមានទាំងអ្នកជំងឺផងដែរ នឹងមិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យដាំដុះដំណាំកញ្ឆាផ្ទាល់ខ្លួនតាមផ្ទះនោះទេ ហើយការប្រើប្រាស់កញ្ឆាដោយស្របច្បាប់សម្រាប់គោលបំណងកម្សាន្តគឺមិនទាន់ត្រូវបានលើកយកមកពិភាក្សានៅឡើយទេ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់នាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន។
អ្នកស្រី Chopaka បាននិយាយអំពីគំរូរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃនៅក្នុងការធ្វើអ្វីមួយឲ្យស្របច្បាប់ យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «វាស្ទើរតែតឹងតែងដូចប្រទេសអូស្ត្រាលីដូច្នេះដែរ ប៉ុន្តែប្រហែលជាមិនតឹងតែងខ្លាំងដូចអូស្ត្រាលីនោះទេ ដោយសារតែនៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ច្បាប់ចម្បងដែលតម្រូវឲ្យប្រើប្រាស់កញ្ឆាជាថ្នាំពេទ្យ គឺថាក្នុងករណីណាដែលវាជាជម្រើសចុងក្រោយ ដែលគ្មានជម្រើសអ្វីផ្សេងក្រៅពីនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកត្រូវសាកល្បងប្រើការព្យាបាលផ្សេងៗជាមុនសិន មុនពេលអ្នកប្រើកញ្ឆា»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Somyot Kittimunkong ដែលចេញមុខតស៊ូមតិឲ្យមានភាពស្របច្បាប់ចំពោះការប្រើប្រាស់កញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសថៃនេះ មានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងការដាក់កំហិតនៅក្នុងច្បាប់ ដែលលោកជឿថានឹងមិនដាក់បញ្ចូលកសិករតាមមូលដ្ឋានទៅក្នុងទីផ្សារកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនេះទេ។
លោកបាននិយាយដូច្នេះថា៖ «នេះជាបញ្ហាចម្បង ដោយសារតែប្រសិនបើពួកគេចង់ជួយប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន ដូចជាកសិករជាដើម ខ្ញុំគិតថា ពួកគេគួរតែអនុញ្ញាតឲ្យកសិករថៃដាំកញ្ឆាដើម្បីនាំចេញទៅធ្វើថ្នាំពេទ្យព្យាបាលអ្នកជំងឺ»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Somyot ក៏បានបកស្រាយថា ច្បាប់បានដាក់កំហិតឲ្យអង្គភាពអាជីវកម្មនានាធ្វើការដាំដុះកញ្ឆាសម្រាប់តែការស្រាវជ្រាវតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំណុចនេះ លោកបានបញ្ជាក់ថា គឺមិនចាំបាច់នោះទេ ដោយសារតែការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាច្រើនអំពីកញ្ឆានេះបានធ្វើឡើងរួចមកហើយនៅលើពិភពលោក។
លោកបាននិយាយថា ការតម្រូវឲ្យដាំដុះកញ្ឆានៅខាងក្នុង នឹងជួយបង្កើនថ្លៃផលិតកម្មប្រហែលជា ៥ ដង នៅក្នុងប្រទេសមួយដែលមានលក្ខខណ្ឌល្អបំផុតនៅក្នុងការដាំកញ្ឆានៅខាងក្រៅ។
លោក Mana Siriphittayawat ប្រធានផ្នែកច្បាប់នៃនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ថ្នាំញៀន បាននិយាយថា លោកយល់ថា ច្បាប់ប្រហែលជាមិនដូចការរំពឹងទុករបស់មនុស្សមួយចំនួននោះទេ ប៉ុន្តែច្បាប់បានការពារការគ្រប់គ្រងតឹងតែងលើកញ្ឆា ដើម្បីធានាគុណភាព និងការពារមិនឲ្យមានការប្រើប្រាស់ខុសច្បាប់។
លោកបាននិយាយដូច្នេះថា៖ «យើងនឹងតាមដាន និងគ្រប់គ្រងលើផលិតកម្ម និងការដាំដុះកញ្ឆា នៅក្រោមភាពចាំបាច់នៅក្នុងការប្រើប្រាស់កញ្ឆាសម្រាប់តែផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសថៃតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកបានបន្ថែមថា ទោះបីជានៅមិនទាន់ធ្វើបានពេញលេញនៅឡើយក៏ដោយ ក៏នៅរយៈពេលវែងខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលថៃមានបំណងអភិវឌ្ឍអាជីវកម្មកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្ររបស់ប្រទេសសម្រាប់ការនាំចេញ។
លោកបញ្ជាក់ក្នុងសម្ដីដើមដូច្នេះថា៖ «រដ្ឋាភិបាលថៃមានចក្ខុវិស័យនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍអាជីវកម្មកញ្ឆាសម្រាប់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា
