លោក Dereje Hirpha ប្រធានផ្នែកគ្រប់គ្រងសត្វកណ្ដូបប្រចាំតំបន់ Oromia បានប្រាប់ VOA ថា ហ្វូងកណ្ដូបថ្មីទាំងនេះត្រូវបានគេរាយការណ៍ដំបូងជាច្រើនសប្ដាហ៍កន្លងមកហើយនៅក្នុងស្រុក Raya ហើយតាំងពីពេលនោះមក វាបានរាតត្បាតដល់កសិដ្ឋានរាប់ពាន់ហិកតារនៅក្នុងស្រុកចំនួន ៤០ នៅក្នុងតំបន់។
ហ្វូងកណ្ដូបដែលហោះលឿននេះកំពុងគំរាមកំហែងដល់កសិផលនៅក្នុងប្រទេសអេត្យូពី ដែលជាប្រទេសដែលប្រជាជនជាង ៨០ ភាគរយ ពឹងផ្អែកលើវិស័យកសិកម្មសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។
ហ្វូងកណ្ដូបស្រដៀងគ្នានេះដែរធ្លាប់បានបង្កការប៉ះពាល់នៅក្នុងប្រទេសអេត្យូពីកាលពីមួយឆ្នាំមុន។ ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ USAID បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនជឿថា ការធ្លាក់ភ្លៀងខ្លាំងនៅទ្វីបអាហ្វ្រិកខាងកើតជាមូលហេតុដែលបណ្ដាលឲ្យមានការកើនឡើងនូវហ្វូងកណ្ដូបនៅក្នុងតំបន់។
ហ្វូងកណ្ដូបថ្មីនេះធ្វើដំណើរមកពីដែនដី Somaliland នៅពេលដែលការបង្កកំណើតនៃសត្វកណ្ដូបនេះមានជាបន្តនៅក្នុងតំបន់ទាំងសងខាងនៃសមុទ្រក្រហម និងនៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់ និងប្រទេសអេរីត្រេ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកជំនាញនានា។
ទីភ្នាក់ងារ USAID មានគម្រោងធ្វើការជាមួយនឹងអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងគ្រប់គ្រងការរីកសាយភាយនៃហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ការិយាល័យផ្នែកទំនាក់ទំនងនៃទីភ្នាក់ងារ USAID។ ទីភ្នាក់ងារនេះកំពុងបណ្ដុះបណ្ដាលអ្នកជំនាញសត្វល្អិតជាង ៣ រយនាក់ និងផ្ដល់ឧបករណ៍ការពារ ៥ ពាន់ឈុត សម្រាប់ក្រុមអ្នកកម្ចាត់សត្វកណ្ដូប។
អង្គការ Hirpha បានបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរប្រើយន្តហោះ និងរថយន្តដើម្បីបាញ់ថ្នាំដាក់តំបន់ដែលរងគ្រោះ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីកម្ចាត់សត្វកណ្ដូបទាំងនេះ។
ចំណែកឯអ្នកស្រុកវិញ ក៏កំពុងចូលរួមនៅក្នុងការកម្ចាត់សត្វល្អិតទាំងនេះតាមវិធីរបស់ពួកគេផងដែរ។ នៅពេលដែលហ្វូងកណ្ដូបហោះជិតមកទល់ អ្នកស្រុកព្យាយាមបន្លាចហ្វូងកណ្ដូបទាំងនោះដោយការផ្លុំកញ្ចែ វាយប៉ោត ដុតភ្លើង និងបាញ់ទៅលើអាកាស។
ក្រុមអ្នកដេញហ្វូងកណ្ដូបបានតាំងទីនៅតំបន់កសិដ្ឋានដើម្បីបំបែកហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះមុនពេលហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះហោះចុះមកដល់។
អ្នកស្រី Sora Kura ដែលជាអ្នកដេញបំបែកហ្វូងកណ្ដូបម្នាក់នៅតំបន់ Borana បាននិយាយថា៖ «បើមើលពីចម្ងាយ ហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះមើលទៅដូចជាពពកពណ៌ត្នោត ឬក៏ព្យុះខ្សាច់អញ្ចឹង»។
ហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះហោះតាមទិសខ្យល់បក់ និងហោះតាមការបង្ហាញផ្លូវរបស់ប្រមោយនៅលើក្បាលរបស់ពួកវា ដែលប្រមោយនេះអាចចាប់ក្លិន និងសញ្ញាផ្សេងទៀតនៃចំណីអាហារបាន។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អង្គការ Hirpha។ បើយោងតាមអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះអាចហោះបានចម្ងាយរហូតដល់ ១៥០ គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយថ្ងៃ។
អង្គការ USAID បានបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីនេះ ហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះអាចហោះទៅកាន់តំបន់ភាគនិរតីនៃប្រទេសអេត្យូពី និងតំបន់ភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកេនយ៉ា ហើយអាចហោះទៅកាន់ប្រទេសអ៊ូហ្គាន់ដា និងប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូងផងដែរ។
អង្គការ Hirpha បានឲ្យដឹងថា សត្វកណ្ដូបនៅតំបន់វាលរហោឋានអាចរស់នៅបានយ៉ាងស្រួលនៅក្នុងបរិយាកាសដែលមានខ្សាច់ និងសីតុណ្ហភាពក្ដៅល្មមដូចជានៅភាគខាងកើតប្រទេសអេត្យូពី និងដែនដី Somaliland ជាដើម។
ប្រទេសអេត្យូពីមិនទាន់បានរាយការណ៍អំពីការវាយតម្លៃណាមួយលើការខាតបង់កសិផលដោយសារសត្វកណ្ដូបនេះនៅឡើយទេ។ កាលពីឆ្នាំ ២០០៣ និងឆ្នាំ ២០០៥ ការផ្ទុះឡើងនូវហ្វូងកណ្ដូបទាំងនេះនៅក្នុងប្រទេសជាង ២០ ដែលភាគច្រើននៅទ្វីបអាហ្វ្រិកខាងជើង បានធ្វើឲ្យកសិករខាតបង់ថវិកាអស់ ៣ ពាន់ ៦ រយលានដុល្លារ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ភី សុភាដា
