សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់បានបញ្ជូនយានិកអវកាសទៅចុះចតលើភពព្រះច័ន្ទកាលពីអំឡុងទសវត្សរ៍១៩៦០ និង ១៩៧០។ ការចុះចតលើកចុងក្រោយ បានធ្វើឡើងកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧២។ ឥឡូវនេះ ទីភ្នាក់ងារអវកាស NASA របស់សហរដ្ឋអាមេរិក មាន គម្រោងថ្មីមួយ ដើម្បីបញ្ជូនស្ត្រីម្នាក់ទៅកាន់ភពព្រះច័ន្ទ ជាលើកទីមួយ នៅឆ្នាំ២០២៤។
លោក Jim Bridenstine អភិបាលទីភ្នាក់ងារ NASA បានថ្លែងថា ផែនការមានទឹកប្រាក់២៨ពាន់លានដុល្លារនេះ មានគោលដៅបញ្ជូនមនុស្សទៅកាន់ភពព្រះច័ន្ទជាលើកដំបូងចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧២មក។
លោក Jim Bridenstine បាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទទី២១កញ្ញាថា «យើងនឹងទៅកាន់ភពព្រះច័ន្ទវិញដើម្បីធ្វើការរុករកខាងវិទ្យាសាស្ត្រ រកអត្ថប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច និងដើម្បីលើកទឹកចិត្តអ្នករុករកជំនាន់ថ្មីមួយ»។ លោកបានថ្លែងបន្ថែមទៀតថា«នៅពេលយើងកសាងវត្តមានប្រកបដោយចីរភាពមួយយើងក៏កសាងសម្ទុះឆ្ពោះទៅកាន់ជំហានមនុស្សទីមួយនៅលើភពក្រហម»ដោយលោកនិយាយយោងដល់ភពព្រះអង្គារ។
បេសកកម្មទៅភពព្រះច័ន្ទរបស់ទីភ្នាក់ងារ NASA ជាផ្នែកមួយនៃផែនការ Artemis របស់ផងខ្លួន។ ពួកអ្នកអវកាសនឹងត្រូវបង្ហោះទៅកាន់ភពព្រះច័ន្ទដោយរ៉ុកកែតថ្មីរបស់ NASA ដែលមានឈ្មោះថា «ប្រព័ន្ធបង្ហោះទៅអវកាស» Space Launch System និងយានអវកាស Orion។
លោក Jim Bridenstine បាននិយាយប្រាប់ក្រុមអ្នកកាសែតថា «ការប្រថុយប្រថានខាងនយោបាយ» បានគំរាមកំហែងការងាររបស់ NASA ជាញឹកញយ ជាពិសេសនៅមុនការបោះឆ្នោតសំខាន់មួយបែបនេះ។ លោកបានពោលថា ប្រសិនបើសភាអនុម័តប្រាក់៣ពាន់២រយលានដុល្លារ ក្នុងការផ្តល់ប្រាក់ដំបូងមុនថ្ងៃបុណ្យ Christmas «យើងអាចចាត់ចែងការបញ្ជូនមនុស្សទៅភពព្រះច័ន្ទនៅឆ្នាំ២០២៤បាន»។
សេចក្តីប្រកាសរបស់ NASA ក្នុងការបញ្ជូនស្ត្រីម្នាក់ទៅភពព្រះច័ន្ធ មានឡើងនៅពេលលោកប្រធានាធិបតី Donald Trump កំពុងយកចិត្តក្រុមស្ត្រីអ្នកបោះឆ្នោតនៅមុនការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោកឱ្យបានកាន់តំណែងក្នុងអាណត្តិទីពីរនៅក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី៣វិច្ឆិកា។ លោក Trump បានសន្យាថា នឹងស្នើឈ្មោះស្ត្រីម្នាក់ នៅចុងខែកញ្ញាដើម្បីជំនួសលោកស្រី Ruth Bader Ginsberg ជាចៅក្រមតុលាការកំពូលសហរដ្ឋអាមេរិក។
ការស្ទង់មតិបង្ហាញថា លោក Trump នៅពីក្រោយលោក Joe Biden បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ជាពិសេសក្នុងចំណោមក្រុមស្ត្រីស្បែកសរស់ក្នុងតំបន់ជាយក្រុង។
គម្រោងការបីកំពុងប្រកួតប្រជែងគ្នាក្នុងការស្ថាបនាយានអវកាសមួយទៅចុះចតលើភពព្រះច័ន្ទ ដែលនឹងដឹកអ្នកអវកាសពីរនាក់ទៅកាន់ភពព្រះច័ន្ទពីយានអវកាស Orion។
គម្រោងការមួយ កំពុងត្រូវអភិវឌ្ឍដោយក្រុមហ៊ុន Blue Origin ដែលបង្កើតឡើងដោយលោក Jeff Bezos ប្រធានក្រុមហ៊ុន Amazon ក្នុងភាពដៃគូជាមួយក្រុមហ៊ុន Draper, Lockheed Martin និង Northrup Grumman។ គម្រោងការឯទៀតៗ កំពុងត្រូវអភិវឌ្ឍដោយក្រុមហ៊ុន SpaceX របស់លោក Elon Musk និងក្រុមហ៊ុន Dynetics។
ក្រោយពីការបង្ហោះយាន Artemis I ដែលគ្មានមនុស្សជិះ នៅជុំវិញព្រះច័ន្ទនៅឆ្នាំ២០២១ និងការបង្ហោះយាន Artemis II ដែលមានមនុស្សជិះនៅជុំវិញព្រះច័ន្ទ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ យាន Artemis III នឹងហោះទៅចុះលើភពព្រះច័ន្ទ នៅឆ្នាំ២០២៤ ហើយស្ថិតនៅទីនោះមួយអាទិត្យ។ ពួកអវកាសយានិក នឹងចំណាយពេលវេលាប្រមូលសំណាកដីនិងថ្ម ស្វែងរកទឹកនិងប្រភពធម្មជាតិឯទៀតៗ ព្រមទាំងធ្វើការពិសោធន៍វិទ្យាសាស្ត្រថែមទៀតផងដែរ៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
