ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល រិះគន់វិធានការអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ ដោយពួកគេបានលើកឡើងពីការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា និងបៀតបៀនផ្លូវភេទពីសំណាក់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច មកលើកូដករណាហ្គាវើលដ៍ និងស្នើសុំឲ្យបញ្ចប់នូវទង្វើបែបនេះ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍ចំនួន ៥១ កន្លែង និងស្ថាប័ន បានចោទប្រកាន់អាជ្ញាធររាជធានីក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយចុះថ្ងៃទី២៤ កុម្ភៈ ថា បានប្រើប្រាស់កម្លាំងរុញច្រានកូដករជាស្ត្រីជាបន្តបន្ទាប់ នៅពេលពួកគេចេញតវ៉ាជាថ្មីក្នុងសប្តាហ៍នេះ ដើម្បីទាមទារឲ្យក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ដោះស្រាយជម្លោះការងារ ដែលផ្តើមចេញពីការបណ្តេញបុគ្គលិកដោយបង្ខំ កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត ចាត់ទុកការប្រើប្រាស់ហិង្សាចាប់បញ្ជូនខ្លួនដាក់រថយន្តក្រុង និងការបៀតបៀនផ្លូវភេទមកលើកូដករណាហ្គាវើលដ៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ថាជា«រឿងមិនអាចទទួលយកបាន» និងបង្កការប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាដែលកំពុងអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃសុក្រថា៖ «រូបភាពទាំងឡាយថ្មីៗនេះ យើងឃើញថា វាប្រែក្លាយជារឿងមួយ ដែលមានការរិះគន់ និងការថ្កោលទោសជាច្រើនទាំងសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលជាទង្វើមួយដែលវាមិនល្អទេ សម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងនាមជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សហ្នឹង»។
ដំណាលគ្នានេះដែរ លោក អំ សំអាត ស្នើសុំឲ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធព្យាយាមដោះស្រាយជម្លោះការងារនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដូចនេះរវាងក្រុមអាជ្ញាធរ និងកូដករ។ លោកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរថា ដរាបណា ឫសគល់នៃជម្លោះការងារនេះ មិនត្រូវបានដោះស្រាយបញ្ចប់នោះទេ ជម្លោះនេះនឹងនៅតែបន្តជាប់គាំង ហើយកូដករ នឹងមិនបោះបង់ចោលការតវ៉ាទាមទារនោះទេ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញផ្សាយជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហគមន៍ដីធ្លី បានសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះហេតុការណ៍កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដែលពួកគេលើកឡើងថា មានអំពើហិង្សាដែលបង្កឡើងដោយអាជ្ញាធររដ្ឋ ដែលរួមមាន ការបៀតប្រៀនផ្លូវភេទលើស្ត្រីជាកូដករណាហ្គាវើលដ៍មួយចំនួន ដែលបានចូលរួមក្នុងការជួបជុំ និងធ្វើកូដកម្មដោយសន្តិវិធី។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានឲ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរបានចាប់រុញ ទាញ និងសែង កូដករអហិង្សាទាំងនោះ ដោយបង្ខំឲ្យចូលទៅក្នុងរថយន្តក្រុង មុនពេលបញ្ជូនពួកគេទៅមណ្ឌលធ្វើចត្តាឡីស័កជំងឺកូវីដ១៩។ ហើយសមត្ថកិច្ចជាបុរសម្នាក់ «បានចាប់និងច្របាច់ដោះស្រ្តីម្នាក់» ខណៈពេលដែលនាងត្រូវបានបង្ខំឲ្យចូលទៅក្នុងរថយន្តក្រុង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបន្តថា ស្រដៀងគ្នានេះដែរ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ អាជ្ញាធររដ្ឋ បានប្រើភាសាអាសគ្រាមបំពារបំពានផ្លូវភេទមិនសមរម្យទៅលើកូដករផងដែរ។
អតីតបុគ្គលិកមើលការខុសត្រូវផ្នែកអាហារ និងភេសជ្ជៈនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ អ្នកស្រី ណុប ទិត្យបូរ៉ាវី អាយុ៣៩ឆ្នាំ បានបញ្ជាក់ពីការបៀតបៀនផ្លូវភេទពីសំណាក់អាជ្ញាធរមកលើស្រ្តីជាកូដករណាហ្គាវើលដ៍កាលពេលថ្មីៗនេះក្នុងសម្តីដើមថា៖
«រូបភាពដែលបៀតបៀនហ្នឹងគឺដោយសារខាងពួកគាត់ហ្នឹងចាប់សែង ហើយមានអាជ្ញាធរមួយទៀតស្លៀកឯកសណ្ឋានជាគ្រូពេទ្យ។ ចេតនារបស់គាត់មិនមែនចាប់តែលើកក្រៀកត្រឹមកន្លែងគន្លាក់ស្មារបស់គេប៉ុណ្ណោះទេ ចេតនាគាត់ គឺដៃទាំងពីររបស់គាត់ គឺចាប់លើដោះរបស់គេតែម្តង»។
អ្នកស្រីបានបន្តថា ក្រុមកូដករគ្រោងនឹងផ្អាកការប្រមូលផ្តុំធ្វើកូដកម្មពីរទៅបីថ្ងៃសិន ដោយសារកូដករមួយចំនួនមានកូនតូចក្នុងបន្ទុក ហើយកូដករមួយចំនួនទៀតបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺនៅពេលត្រូវសម្រាកទទួលដំណេកនៅទីវាលយប់អធ្រាត្រ បន្ទាប់ពីត្រូវបានបញ្ជូនទៅមណ្ឌលចត្តាឡីស័ក។
ដោយឡែក នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch លោក Phil Robertson បានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញនៅថ្ងៃសុក្រនេះ ក្នុងន័យដើមថា៖
«ជារឿងគួរឲ្យខឹងសម្បា និងមិនទទួលយកបានដែលអាជ្ញាធរកម្ពុជា បានរំលោភបំពានដោយប្រើប្រាស់វិធានការសុខាភិបាលដើម្បីរឹតត្បិតកូដកម្មដោយសន្តិវិធីរបស់ក្រុមសហជីព។ ការបន្តបៀតបៀនប្រឆាំងនឹងកូដករ ដែលគ្រាន់តែបញ្ចេញសិទ្ធិរបស់ខ្លួន គឺជាការប៉ុនប៉ងយ៉ាងច្បាស់ក្រឡែតមួយ ដើម្បីបំបិទសំឡេងកូដករដ៏ក្លាហានទាំងនោះ និងធ្វើឲ្យចលនាសហជីពនៅកម្ពុជាចុះខ្សោយ»។
លោកបានបន្តថា៖ «ក្រុមការងារអ.ស.ប. ប្រចាំនៅកម្ពុជា អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ និងរដ្ឋាភិបាលបរទេសនានា គួរតែថ្កោលទោសជាសាធារណៈមកលើទង្វើទាំងនេះ និងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ចប់នូវការរំលោភបំពានសិទ្ធិកម្មករ ដោយចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការដោះលែងជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌចំពោះសហជីពជាកូដករដែលកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួននៅមណ្ឌលចត្តាឡីស័ក»។
វីអូអេមិនអាចសុំការអធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញលោក សាន សុខសីហាបានទេនៅថ្ងៃសុក្រនេះ។
អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញលោក ម៉េត មាសភក្តី មិនផ្តល់ការអធិប្បាយទៅនឹងសំណួររបស់សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានផ្ញើតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡក្រាមនៅថ្ងៃសុក្រនេះ តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សាលារាជធានីរូបនេះ បានផ្តល់ឲ្យនូវសេចក្តីប្រកាសមួយចុះថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ច្រានចោលការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានាដែលចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ឬសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានដែលខ្វះតុល្យភាព ពណ៌នាអំពីការប្រើប្រាស់ហិង្សាពីសំណាក់អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញមកលើក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍។
សេចក្តីប្រកាសបានផ្តល់សេចក្តីពន្យល់ថា អាជ្ញាធរខិតខំអប់រំ ណែនាំកូដករឲ្យបញ្ឈប់ការធ្វើកូដកម្មខុសច្បាប់ ប៉ុន្តែពួកគេនៅតែមិនស្តាប់តាម ហើយពួកគេចំនួនថែមទាំងត្រូវបានរកឃើញវិជ្ជមានជំងឺកូវីដ១៩។
សេចក្តីប្រកាសរបស់សាលារាជធានីដដែលបានផ្តល់ការអត្ថាធិប្បាយតាមន័យដើមថា៖ «រឿងដែលគួរឲ្យហួសចិត្តបំផុតនោះ គឺការខិតខំបញ្ចេញព័ត៌មាន និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នានាចោទប្រកាន់មកលើអាជ្ញាធរថាបានប្រើអំពើហិង្សារួមនឹងការបៀតបៀនផ្លូវភេទទៅលើស្រ្តីជាក្រុមបាតុករ»។
សាលារាជធានីបានចោទសួរថា៖ «តើវាអាចទៅរួចដែរឬទេដែលថាអាជ្ញាធរអាចប្រព្រឹត្តនូវទង្វើអសីលធម៌ដូចការចោទប្រកាន់ នៅចំពោះមនុស្សម្នា អាជីវករ អ្នកធ្វើដំណើរ នៅទីប្រជុំជនជាច្រើននាក់ដែលមានកាមេរ៉ាទូរសព្ទគ្រប់ ក៏ដូចជាសមត្ថកិច្ចដទៃទៀត ដែលកំពុងភារកិច្ចនៅតាមទីសាធារណៈនោះ?»។
សាលារាជធានីភ្នំពេញបានលើកឡើងថា ករណីនេះ ត្រូវតែមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ ដើម្បីមានមូលដ្ឋានចាត់វិធានការចំពោះបុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្តខុសឲ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
បន្ថែមលើនោះ អាជ្ញាធរបានបន្តអត់ធ្មត់គ្រប់បែបយ៉ាង ដោយគ្មានការតបត ទោះបីក្រុមបាតុករបានប្រើប្រាស់ពាក្យសម្តីមិនគួរគប្បី អកប្បកិរិយាមិនសមរម្យ ថតរូបភាពខុសពីការពិតបង្ហោះចោទប្រកាន់មកលើអាជ្ញាធរក៏ដោយ។ នេះ បើតាមការអះអាងរបស់សាលារាជធានីភ្នំពេញ។
គួររំឭកផងដែរថា កម្មករនិយោជិត ឬអតីតបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍រាប់រយនាក់ បានចេញធ្វើកូដកម្មនៅមុខទីតាំងប្រតិបត្តិការល្បែងស៊ីសង ឬកាស៊ីណូរបស់ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ចំនួនពីរក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនដែលជាសាខារបស់ក្រុមហ៊ុន NagaCorp នៅទីក្រុងហុងកុង ត្រូវបានអ្នកសហជីពចោទថា បានបណ្តេញបុគ្គលិកជាង ១.៣០០ នាក់ទាំងបង្ខំចេញពីការងារក្រោមហេតុផលខាតបង់ចំណូលដោយសារវិបត្តិជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩។
ក្រោយការចេញធ្វើកូដកម្មរបស់កម្មករនិយោជិត ឬអតីតបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍តាំងពីពាក់កណ្តាលខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ មកនោះ មានថ្នាក់ដឹកនាំសកម្មជន និងសមាជិករបស់សហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍យ៉ាងហោចណាស់១១នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួនក្រោមបទញុះញង់ និងបំពានវិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាតត្បាតជំងឺកូវីដ១៩៕
