ក្រសួងយុត្តិធម៌ចោទក្រុមប្រឆាំងដែលរស់នៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួនថា ញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុកធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម (CLV) ក្នុងបំណងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល ហើយត្រូវប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោសយ៉ាងតិច៥ឆ្នាំ ពីបទ «ឧបឃាត»និង «រួមគំនិតក្បត់»។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ចេញកាលពីថ្ងៃអង្គារ។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លើកឡើងថា ក្រុមប្រឆាំងនៅក្រៅប្រទេសមួយចំនួនកំពុងបំភ្លៃការណ៍ពិតពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណCLV ដោយថា រដ្ឋាភិបាលកាត់ដីចំនួន៤ខេត្តទៅឱ្យបរទេស ព្រមទាំងបំផុសបំផុល និងញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងនេះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្ថែមថា៖ «ផែនការអូសទាញប្រមូលប្រជាជនក្នុងស្រុកដើម្បីធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងគម្រោងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ពុំមែនធ្វើឡើងដើម្បីជាការសម្តែងមតិតាមច្បាប់នោះទេ ប៉ុន្តែគឺជាផែនការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ដើម្បីផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការប្រើប្រាស់នូវវិធីញុះញង់ អុជអាល បំផុសបំផុល និងការប្រើឧបាយកលនយោបាយបោកបញ្ឆោតអូសទាញប្រមូលកម្លាំងប្រជាជនស្លូតត្រង់ឱ្យធ្វើបាតុកម្មបះបោរផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់របស់កម្ពុជា។ សកម្មភាពជុំវិញផែនការនេះគឺជាអំពើវិទ្ធង្សនា ដែលជាឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរបំផុតប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខនៃរដ្ឋ»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ថែមថា ផែនការប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលដើម្បីដណ្តើមអំណាចតាមមធ្យោបាយក្រៅពីការបោះឆ្នោតតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស គឺជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសពីបទឧបឃាត និងរួមគំនិតក្បត់។
លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ ប្រាប់វីអូអេនៅថ្ងៃពុធនេះថា ក្រសួងយុត្តិធម៌មានភាពចាំបាច់ក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយនេះដើម្បីពន្យល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីទិដ្ឋភាពច្បាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើល្មើសដែលជាឧក្រិដ្ឋកម្មធ្ងន់ធ្ងរប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខរដ្ឋ។
បើតាមអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះ ការអប់រំ និងការផ្សព្វផ្សាយអំពីទិដ្ឋភាពច្បាប់នេះគឺដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានបទល្មើសកើតឡើង និងដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹង និងចៀសវាងការធ្វើសកម្មភាពបំពានច្បាប់ដែលអាចប្រឈមនឹងការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ។
លោកប្រាប់វីអូអេថា៖ «ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក៏បានពន្យល់ទៅដល់សាធារណជន បកស្រាយអំពីទិដ្ឋភាពច្បាប់ដែរថា តើសកម្មភាពដែលជាបទឧបឃាតនេះមានការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់របៀបម៉េច? ហើយចំណែកអ្នកដែលចូលរួមក្នុងផែនការនេះ ត្រូវទទួលខុសត្រូវតាមរបៀបម៉េច ដែលច្បាប់បញ្ញត្តិថា រួមគំនិតក្បត់នោះ។ ហើយក្នុងនេះក៏បានបញ្ជាក់ និងពន្យល់ដែរថា អ្នកដែលចូលរួម ក៏ប៉ុន្តែដឹងកំហុស ហើយសារភាព និងសហការជាមួយនឹងសមត្ថកិច្ចក៏ទទួលបានការលើកលែង និងអនុគ្រោះផងដែរ»។
បទល្មើស«ឧបឃាត»មានការផ្តន្ទាទោសតាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៥១ និងមាត្រា៤៥២នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនិងត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១៥ឆ្នាំ ទៅ៣០ឆ្នាំ ចំណែកបទល្មើស«រួមគំនិតក្បត់»ចែងផ្តន្ទាទោសតាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៥៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៥ឆ្នាំ ទៅ១០ឆ្នាំ។ ប្រសិនបើជនល្មើស គឺជាអ្នករាជការសាធារណៈ ទោសសម្រាប់បទល្មើសឧបឃាតត្រូវដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។ នេះបើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះបន្ថែមថា អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចកំពុងស្រាវជ្រាវដើម្បីកំណត់មុខសញ្ញាលើជន ឬក្រុមណាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបទ «ឧបឃាត និង រួមគំនិតក្បត់»។
លោក ស ថេត អគ្គស្នងការនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដោយបានព្រមានចាត់វិធានការច្បាប់លើក្រុមណាដែលហ៊ានប្រមូលផ្តុំគ្នាធ្វើ«កុបកម្ម» ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ CLV នេះ។
គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់ត្រីកោណCLV នៅតែជាប្រធានបទក្តៅដែលកំពុងមានការជជែកលើបណ្តាញសង្គម និងខាងក្រៅ ដោយប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនសម្តែងការគាំទ្រ ហើយមួយចំនួនមិនគាំទ្រគម្រោងនេះ។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅ និងធ្វើការនៅប្រទេសមួយចំនួនដូចជាជប៉ុន កូរ៉េ និងអូស្ត្រាលី បានប្រមូលផ្តុំគ្នាជាច្រើនពាន់នាក់ ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកខ្លួនចេញពីគម្រោងនេះ ដោយពួកគេលើកឡើងពីការបារម្ភថា កម្ពុជាអាចបាត់ខេត្តចំនួនបួនក្នុងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នោះទៅប្រទេសវៀតណាម។
អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា បានប្រកាសលើកលែងទោសចំពោះពលរដ្ឋដែលបានដកខ្លួនចេញពីក្រុមតេឡេក្រាមមួយ ដែលមានឈ្មោះ «រួបរួមដើម្បីជាតិ» ដែលលោកថា ជាក្រុមរៀបចំផែនការធ្វើបាតុកម្ម និងអំពាវនាវឱ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបែរកាណុងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ លោក ហ៊ុន សែនក៏ស្នើឱ្យពលរដ្ឋនៅក្នុងក្រុមតេឡេក្រាម«រួបរួមដើម្បីជាតិ»នោះ បញ្ឈប់ផែនការធ្វើបាតុកម្មដើម្បីកុំឱ្យប្រឈមទៅនឹងវិធានការនានារបស់រដ្ឋាភិបាល។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភារូបនេះថ្លែងសារជាសំឡេងដែលត្រូវបានបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖ «ពាក្យដែលថា ការផ្តួលរំលំក្រៅប្រព័ន្ធដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ វាស្មើនឹងការធ្វើរដ្ឋប្រហារមួយ ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមិនអាចយោគយល់បានទេ។ យើងត្រូវតែធ្វើសកម្មភាពដើម្បីការពារនូវរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដែលប្រសូតិចេញពីការបោះឆ្នោត»។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍សង្គមយល់ថា ការផ្សព្វផ្សាយកិច្ចព្រមព្រៀង ឬឯកសារផ្លូវច្បាប់រវាងប្រទេសទាំង៣ បន្ថែមពីការផ្សព្វផ្សាយឯកសារមួយចំនួនដែលចេញដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម គឺវានឹងអាចកាត់បន្ថយក្តីកង្វល់ និងការយល់ច្រឡំរបស់ពលរដ្ឋបានបន្ថែមទៀត។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន ប្រាប់វីអូអេថា៖«ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល អាចផ្សព្វផ្សាយកិច្ចព្រមព្រៀងហ្នឹង ឬឯកសារផ្លូវច្បាប់រវាងប្រទេសទាំង៣ឱ្យបានទូលំទូលាយ ឱ្យសាធារណជនបានដឹង ខ្ញុំជឿថា វាលែងជាកង្វល់ហើយ បើសិនការធ្វើនោះគឺដើម្បីប្រយោជន៍រួម។ ហើយវាក៏អាចជួយកាត់បន្ថយនូវការយល់ច្រឡំ និងសកម្មភាពមួយចំនួនដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្លះ លោកអាចនឹងធ្វើជ្រុល ឬក៏បារម្ភជ្រុលនៅក្នុងសង្គម»។
លោក ប៉ា ច័ន្ទរឿនថា ការឈឺឆ្អាលកិច្ចការងារសង្គមគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែលោកជំរុញឱ្យពលរដ្ឋស្វែងយល់ និងថ្លឹងថ្លែងនូវការបារម្ភ ឬការទាមទារអ្វីមួយប្រកបដោយហេតុផល និងមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ ហើយត្រូវក្តាប់ព័ត៌មានឱ្យជុំ ឬប្រមូលព័ត៌មានឱ្យបានច្រើន ដើម្បីគិត និងវិភាគ មុននឹងសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីមួយ។
គិតចាប់តាំងពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤មក សកម្មជនសង្គមយ៉ាងហោចណាស់៥នាក់ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ«ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ពាក់ព័ន្ធនឹងការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍CLVនេះ។ ពួកគេទាំងនោះរួមមាន សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស លោក ស៊្រុន ស្រ៊ន កញ្ញា ភឹង សោភា លោក ចក់ ប៊ានមុន្នី លោក សាន សិទ្ធ និងលោក ធែល ធីលែន។
តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ត្រូវបានផ្តួចផ្តើមឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ ដោយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសបី គឺកម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ដែលបានឯកភាពគ្នាក្នុងការដាក់ខេត្តចំនួន ១៣ រួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍។ កម្ពុជាមានខេត្តចំនួនបួន គឺរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង ដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍នេះ។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអះអាងថា តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ជាប្រភពនៃសក្តានុពលសេដ្ឋកិច្ច ទេសចរណ៍ និងវប្បធម៌។
ប្រធានបទស្តីពី «តំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍»នេះបានក្លាយជាចំណុចចម្រូងចម្រាសចុងក្រោយនេះ ខណៈពលរដ្ឋមួយចំនួនសម្តែងការព្រួយបារម្ភថា វៀតណាមនឹងគ្រប់គ្រងតំបន់នោះ ហើយកម្ពុជាអាចបាត់បង់ទឹកដីនោះ ដូចកម្ពុជាក្រោម៕
វេទិកាបញ្ចេញមតិ