អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) នៅសប្ដាហ៍នេះ បានចាប់ផ្ដើមចេញរបាយការណ៍សង្ខេបពីព្រឹត្តិការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សសំខាន់ៗនានា ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំ ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ធ្នូ និងរំឭករដ្ឋាភិបាល ឲ្យយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះ។
ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩មក អង្គការលីកាដូបានបង្ហោះរបាយការណ៍អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សសំខាន់ៗដែលប្រមូលក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំ លើទំព័រហ្វេសប៊ុក និងគេហទំព័ររបស់ខ្លួនជារៀងរាល់ថ្ងៃ រហូតដល់ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ដែលជាថ្ងៃទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនោះ ផ្ដោតសំខាន់លើសិទ្ធិដីធ្លី សិទ្ធិនយោបាយ និងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ដោយមានការកត់សម្គាល់បន្ថែម អំពីការបាញ់ប្រហារដោយកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធលើប្រជាពលរដ្ឋ ការប្រើហិង្សា ការរំលោភដីធ្លី និងការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារជាដើម។
លោក អំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើល និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា របាយការណ៍នេះត្រូវបានសម្រិតសម្រាំងយកតែព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ ឬសំខាន់ៗមួយចំនួនតាមឆ្នាំនីមួយៗប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា ព្រឹត្តិការណ៍សង្ខេបចម្បងៗនេះ ត្រូវបានចងក្រងចាប់ពីឆ្នាំ២០១០ ដល់ឆ្នាំ២០១៩។ បើពិនិត្យចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧មក ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស កាន់តែមានសភាពអាក្រក់ទៅៗ។
«ស្ថានភាពការរឹតត្បិតសេរីភាពមួយចំនួនរបស់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសគឺសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ សិទ្ធិសេរីភាពនៃការជួបជុំ ការប្រមូលផ្ដុំ ការបញ្ចេញមតិ ការទទួលព័ត៌មាន ឬក៏សេរីភាពខាងព័ត៌មានអីជាដើមហ្នឹង ត្រូវបានរឹតត្បិត ឬក៏មានការបិទវិទ្យុ ឬក៏ការចាប់អ្នកសារព័ត៌មានអីជាដើម ហើយសកម្មជនគណបក្សនយោបាយហ្នឹងត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាច្រើនដោយពាក់ព័ន្ធសកម្មភាពចូលរួមសិទ្ធិនយោបាយអីជាដើម»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សជាន់ខ្ពស់រូបនេះបន្ថែមថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះជាទូទៅកើតឡើងដោយសារការជាប់គាំងនយោបាយ ក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលលោកថា អ្នកនយោបាយ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាល គួរស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។
«បញ្ហានយោបាយ បើយើងមិនបានដោះស្រាយគ្នាដោយសន្តិវិធីទេ គឺធ្វើឲ្យកម្ពុជាយើងប្រឈមភាពបាត់បង់ ខាតបង់ច្រើន ដូចជាបញ្ហាឥលូវហ្នឹង គឺយើងបារម្ភទាក់ទងនឹង EBA និង GSP អីហ្នឹង»។
បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងរងសម្ពាធពីសហភាពអឺរ៉ុប ដែលបានទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកែទម្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ បើមិនដូច្នោះទេ កម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងការខាតបង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដែលផ្ដល់ប្រាក់ចំណេញជាង៦០០លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។ ការណ៍នេះកើតឡើងបន្ទាប់ពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សបាន និងកំពុងធ្លាក់ចុះ ដោយមានការគាបសង្កត់ និងការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ការបង្ក្រាបទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមិនមាននិន្នាការស្របតាមរដ្ឋាភិបាល។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លើកឡើងថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានកើតឡើងស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេស ដែលតម្រូវឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលសហការជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីរកដំណោះស្រាយរួមគ្នា។
លោកអះអាងថា ការចេញតែរបាយការណ៍មួយមុខ គឺមិនគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។
«ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបាន ទាល់តែសង្គមស៊ីវិលហ្នឹងយកបញ្ហាព្រឹត្តិការណ៍ហ្នឹងមកដាក់លើតុជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាល ហើយវិភាគទៅលើព្រឹត្តិការណ៍ហ្នឹង ស្វែងរកដោះស្រាយទាំងអស់គ្នា។ មិនមែនគ្រាន់តែចងក្រងយកមក ហើយផ្សាយហើយឲ្យខាងរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយ មិនមានការវិភាគពីឫសគល់ព្រឹត្តិការណ៍មួយៗនោះ ហើយយកមកវាយតម្លៃពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ការលើកបែបហ្នឹងមិនមានលក្ខណៈគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយភាសាអង់គ្លេសគេហៅថា Bias [លម្អៀង]»។
សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតដុនដាបមួយ ដោយនៅឆ្នាំ២០១៩នេះ កម្ពុជាទទួលបានត្រឹមតែ២៦ពិន្ទុ ក្នុងការវាយតម្លៃរបស់អង្គការ Freedom House ដែលជាអង្គការឃ្លាំមើលស្ថានភាពសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិជនស៊ីវិលជាលក្ខណៈសកល។ ប្រទេសដែលទទួលបានពិន្ទុ១០០ពីអង្គការ Freedom House ត្រូវចាត់ទុកថាជាប្រទេសដែលមានសេរីភាពខ្លាំងបំផុត ហើយសូន្យគឺជាប្រទេសគ្មានសេរីភាព៕
