ពីរឆ្នាំបន្ទាប់ពីការដួលរលំអាគារ Rana Plaza ដែលបានបណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់នៅក្នុងប្រទេស បង់ក្លាដែស រោងចក្រកាត់ដេរចំនួនរាប់ពាន់កំពុងព្យាយាមធ្វើឲ្យបានសម្រេចនូវស្តង់ដារសុវត្ថិភាពអន្តរជាតិ។ ការផ្តល់ឲ្យកម្មករមានសម្លេងបញ្ចេញមតិ និងការការពារសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ត្រូវបានចាត់ទុកជាផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៃការធានាឲ្យមានលក្ខខណ្ឌសុវត្ថិភាពការងារ។ មានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីអប់រំនិងរៀបចំកម្មករដែលជាកម្លាំងពលករដ៏សំខាន់នៃម៉ាស៊ីនសេដ្ឋកិច្ចរបស់បង់ក្លាដែស។
ថ្ងៃសុក្រទី ១ ខែ ឧសភា ជាថ្ងៃដែលមនុស្សធ្វើការបួងសួង និងសម្រាកនៅប្រទេស បង់ក្លាដែស ហើយកម្មកររោងចក្រជាច្រើនក្នុងចំនួន ៤លាននាក់នៅទូទាំងប្រទេស បានទទួលថ្ងៃឈប់សម្រាក។
ប៉ុន្តែនេះមានន័យថា ថ្ងៃសុក្រនោះគឺជាថ្ងៃដែលរវល់បំផុតសម្រាប់សហព័ន្ធសហជីពកម្មកររោងចក្រឯករាជ្យបង់ក្លាដែស (Bangladesh Independent Garment Workers Union Federation) នៅក្នុងក្រុងដាក្កា។
នៅថ្ងៃឈប់សម្រាករបស់ពួកគេ កម្មកររាប់ពាន់នាក់បានមកចូលរួមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាល និងទទួលព័ត៌មាននៅការិយាល័យរបស់សហជីពនៅតំបន់ Gazipur ដែលជាតំបន់មមាញឹកមួយនៅជាយក្រុងដាក្កា ដែលពោរពេញទៅដោយរោងចក្រ។
មនុស្សប្រុសនិងស្រីវ័យក្មេងមួយក្រុមដែលមានចំនួន ២៥នាក់ អង្គុយនៅលើកម្រាលឥដ្ឋដើម្បីស្តាប់អ្នករៀបចំការងារនិយាយអំពីសិទ្ធិរបស់កម្មករ។
អ្នកស្រី Rosina បានធ្វើជាមេដឹកនាំសហជីពនៅរោងចក្រកាត់ដេរនៅក្បែរផ្ទះរបស់អ្នកស្រីអស់រយៈពេល ៣ឆ្នាំ។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា សហជីពកម្មករ គឺជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អមួយសម្រាប់រោងចក្ររបស់អ្នកស្រី។ បើគ្មានសហជីពទេ កម្មករមិនអាចតវ៉ាដើម្បីសិទ្ធិរបស់ពួកគេបានទេ។
មេដឹកនាំសហជីពនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំបានប្រាប់ពីបញ្ហា ដូចជា ការមិនទទួលប្រាក់ខែទាន់ពេល ការមិនផ្តល់ប្រាក់ខែនៅពេលឈប់សម្រាកធម្មតាឬការឈប់សម្រាកមាតុភាព ការខ្វះទឹកស្អាតសម្រាប់ទទួលទាន និងបង្គន់គ្មានអនាម័យ។ នៅរោងចក្រខ្លះ ការចរចាជាមួយនឹងថ្នាក់ដឹកនាំបានធ្វើឲ្យលក្ខខណ្ឌការងារមានភាពល្អប្រសើរ។
លោក Asan Ali ដែលជាមេដឹកនាំសហជីព និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងម៉ាស៊ីនដេរនៅរោងចក្រ Aliza Fashion និយាយថា បន្ទាប់ពីមានកិច្ចចរចារវាងថ្នាក់ដឹកនាំនិងកម្មករ រោងចក្របានដំឡើងកង្ហារជាប់នឹងពិតាន។ រោងចក្រក៏ចាប់ផ្តើមផ្តល់ថ្ងៃឈប់សម្រាកដែលទទួលបានប្រាក់ខែចំនួន ២០ថ្ងៃដល់កម្មករ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកទេ។
ការចូលជាសមាជិកក្នុងសហជីពនៅក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌមានការកើនឡើងនៅក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ ហើយនិន្នាការនេះមានកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត បន្ទាប់ពីមានការដួលរលំអាគារ Rana Plaza ដែលបានសម្លាប់កម្មករកាត់ដេរជាង ១ពាន់ ១រយនាក់ ហើយនេះគឺជាមហន្តរាយរោងចក្រកាត់ដេរដ៏អាក្រក់បំផុតមួយនៅលើពិភពលោក។
អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (ILO) និយាយថា ការផ្តល់ឲ្យកម្មករមានការបញ្ចេញមតិកាន់តែច្រើន គឺមានសារៈសំខាន់ក្នុងការលើកកម្ពស់សុវត្ថិភាពនៅក្នុងរោងចក្រឲ្យកាន់តែប្រសើរ ហើយសហជីពកំពុងតែដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនេះ នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក ចំនួនសហជីពដែលមានភាពសកម្មបានកើនឡើង ពី៧ទៅ២០០។ ពួកគេតំណាងឲ្យកម្មករប្រមាណ ១សែន ៥ម៉ឺននាក់។
នេះគឺជាការកើនឡើងដ៏ខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសមួយដែលសហជីពការងារនៅទន់ខ្សោយ និងនៅតែជួបប្រទះការប្រឆាំង។ តិចជាងប្រាំភាគរយនៃកម្មករទាំងអស់នៅបង់ក្លាដែសត្រូវបានតំណាងដោយសហជីព។
រោងចក្របានរារាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការបង្កើតសហជីព និងបានបណ្តេញ ឬគំរាមកម្មករដែលរៀបចំបង្កើតសហជីព។
នៅក្នុងរឿងក្តីជាន់ខ្ពស់មួយ សកម្មជនការងារឈ្មោះ Aminul Islam មកពីមជ្ឈមណ្ឌល Bangladesh Center for Worker Solidarity ត្រូវបានគេចាប់ពង្រត់ និងធ្វើឃាតនៅក្នុងឆ្នាំ២០១២។
ក្រៅពីនេះ ក៏មានបញ្ហាប្រឈមរាល់ថ្ងៃដទៃទៀតផងដែរ។ មេដឹកនាំថ្មីៗត្រូវការការបណ្តុះបណ្តាល និងការគាំទ្រ ដើម្បីបង្កើតនិងគ្រប់គ្រងសហជីពឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ នៅក្នុងវិស័យវាយនភណ្ឌ មេដឹកនាំសហជីពជាមធ្យមមានអាយុ២៦ឆ្នាំ ដែលមានការអប់រំត្រឹមថ្នាក់ទី៨ ហើយទំនងជាអ្នកចំណាកស្រុកពីជនបទមកទីក្រុង។
Alonzo Suson ប្រធានកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌល Solidarity Center ដែលធ្វើសហការជាមួយនឹងអង្គភាព AFL-CIO ដែលធ្វើការបណ្តុះបណ្តាលមេដឹកនាំសហជីពនៅបង់ក្លាដែស និយាយថា «កម្រិតនៃការអប់រំនៅមានទាបនៅឡើយ»។
ក្រៅពីសហជីព ក្រុមផ្សេងៗទៀតក៏កំពុងតែជួយកម្មករទាំងនោះឲ្យមានសម្លេងផងដែរ។
នាល្ងាចមួយថ្មីៗនេះ ពេលក្រោយចេញពីធ្វើការនៅក្នុងកណ្តាលក្រុងដាក្កា កម្មករមួយចំនួនបានអង្គុយនៅលើកម្រាលឥដ្ឋរបស់ការិយាល័យតូចមួយនៃអង្គការមូលនិធិ Awaj Foundation ដែលជាអង្គការមិនស្វែងរកប្រាក់ចំណេញក្នុងស្រុកមួយ។ ពួកគេលេងល្បែងដែលងាយស្រួលឆ្លើយមួយ ដើម្បីសាកល្បងចំណេះដឹងរបស់ពួកគេអំពីពីសិទ្ធិកម្មករ។ កាតលឿងមួយចោទជាសំណួរជាភាសា Bangla ថា «ប្រសិនបើកម្មករកាត់ដេរចូលនិវត្តន៍ តើពួកគេគួរទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?»។
នេះជា «ហាងកាហ្វេសម្រាប់ស្រ្តី» ឈ្មោះ Women's Cafe ដែលជាកន្លែងប្រមូលផ្តុំមួយក្នុងចំណោមកន្លែងប្រមូលផ្តុំក្រៅផ្លូវការចំនួន ១៩ ក្នុងក្រុងដាក្កា និងនៅទីក្រុងកំពង់ផែ Chittagong។ នៅទីនេះ កម្មករកាត់ដេររៀនអំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេ និងរៀនពីរបៀបលើកឡើងនូវក្តីកង្វល់ជាមួយនឹងបុគ្គលិកជំនួយផ្នែកច្បាប់។ កម្មករប្រហែលជា៣០០នាក់ចូលរួមនៅក្នុងហាងកាហ្វេក្នុងក្រុងដាក្កានេះ ជារៀងរាល់សប្តាហ៍។ ចាប់តាំងពីហាងកាហ្វេនេះចាប់ផ្តើមបើកនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ ស្ត្រីជាង ២សែននាក់ និងបុរសច្រើននាក់ផ្សេងទៀតបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ។
Manjur Morshed ទីប្រឹក្សាឲ្យទីភ្នាក់ងារជំនួយអាឡឺម៉ង់ ឈ្មោះ GiZ ដែលបានផ្តល់មូលនិធិដល់ហាងកាហ្វេ women's cafe បាននិយាយថា នៅក្រោយពេលបើកហាងកាហ្វេនេះក្នុងឆ្នាំដំបូងៗ ស្រ្តីត្រូវបានពិន័យ ឬត្រូវបានបណ្តេញចេញពីការងារដោយប្រធានរោងចក្រ ប្រសិនបើពួកគេចូលរួមក្នុងការប្រជុំក្រៅផ្លូវការទាំងនេះ។ ឥឡូវនេះកម្មករអាចចូលរួមបានដោយសេរី និងញឹកញាប់។
Lucky Begum ម្តាយឥតស្វាមីដែលមានអាយុ ២៧ឆ្នាំ និងមានពាក់ស្បៃពណ៌លឿង ជាអ្នកធ្វើការនៅរោងចក្រតូចមួយដែលទទួលការងារបន្ត នៅក្បែរនោះ។ រោងចក្រនោះខកខានក្នុងការផ្តល់ប្រាក់ខែឲ្យកម្មករទៀងទាត់ ប៉ុន្តែក្រោយពីមានអន្តរាគមន៍ពីបុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ម្ចាស់រោងចក្រចាប់ផ្តើមផ្តល់ប្រាក់ខែបានទាន់ពេលវេលា។
នាងនិយាយថា កម្មករមកហាងកាហ្វេ ពីព្រោះពួកគេអាចរៀនអំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ មុនពេលដែលពួកគេមកហាងកាហ្វេនេះ ពួកគេមិនដឹងអ្វីទាំងអស់។ ឥឡូវ ប្រសិនបើមានបញ្ហានៅក្នុងរោងចក្រ ពួកគេមកហាងកាហ្វេនេះ និងនិយាយជាមួយបុគ្គលិក ហើយបុគ្គលិកនឹងបង្ហាញពីរបៀបដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះ។
ប៉ុន្តែរោងចក្ររបស់នាង Lucky បានបិទទ្វារនៅក្នុងខែមីនា ប្រហែលដោយសារតែមានការលក់ចេញតិចតួចជាងមុន ខណៈពេលដែលក្រុមហ៊ុនវាយនភណ្ឌអន្តរជាតិបានចាត់វិធានការបង្រ្កាបរោងចក្រដែលប្រើប្រាស់ក្រុមហ៊ុនទទួលការងារបន្តដែលមិនស្របច្បាប់។ នាង Lucky និងកម្មករប្រហែល ៣០០នាក់ទទួលបានប្រាក់បំណាច់បញ្ចប់ការងារសម្រាប់រយៈពេលមួយខែ ដែលពួកគេមិនរំពឹងថាអាចទទួលបានទេ នៅគ្រាមិនយូរប៉ុន្មានមុននេះ។
នេះជាការជឿនលឿនមួយ ប៉ុន្តែពួកគេនៅតែគ្មានការងារធ្វើ និងកំពុងស្វែងរកការងារថ្មី៕
ប្រែសម្រួលដោយ ប៊ុន ប៉េងហ៊ុយ
