ប្រទេសជប៉ុនកំពុងបន្ថែមឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅលើប្រទេសហ្វីលីពីនដើម្បីប្រជែងជាមួយចិនដែលជាគូប្រកួតប្រជែង ហើយឥទ្ធិពលនេះទទួលបានការស្វាគមន៍សម្រាប់ជំរុញដល់កម្មវិធីជួសជុលហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសដែលមិនសូវធូរធានៅតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍នេះ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុនគឺដើម្បីមហិច្ឆតានយោបាយក្នុងតំបន់។
លោក Rodrigo Duterte ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន បានជួបជាមួយលោក Shinzo Abe នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែតុលា ដើម្បីពិភាក្សាមធ្យោបាយជាក់លាក់ តាមពេលវេលា និងច្បាស់លាស់ ដើម្បីបន្ថែមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វភាគីឲ្យកាន់តែខ្លាំង។ នេះបើយោងតាមគេហទំព័ររបស់ប្រធានាធិបតីប្រទេសហ្វីលីពីន។
លោក Duterte កំពុងទទួលយកប្រទេសជប៉ុនហើយទម្លាក់ចិនចោល ដោយកាលពីឆ្នាំមុន ជប៉ុនបានសន្យាផ្ដល់ប្រាក់២៤ពាន់លានដុល្លារ តាមរយៈជំនួយនិងវិនិយោគទុន។ នេះបើតាមក្រុមអ្នកវិភាគ។
ចិននិងជប៉ុន ដែលជាប្រទេសមានកេរតំណែលសង្គ្រាមជាមួយគ្នានោះ កំពុងប្រកួតប្រជែងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាផ្នែកសហប្រតិបត្តិការយោធានៅក្នុងផ្នែកជាច្រើននៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោក Jeff Kingston គឺជាអ្នកនិពន្ធនិងជាគ្រូបង្រៀនប្រវត្តិសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យ Temple នៃប្រទេសជប៉ុន។ លោកនិយាយថា៖ «លោក Duterte កំពុងចាប់យកភាគីមួយ ហើយចោលភាគីមួយ ហើយលោកសន្និដ្ឋានថា ហេតុអ្វីធ្វើមិនបាន? ប្រទេសជប៉ុនកំពុងព្យាយាមទាក់ទាញចំណងមិត្តភាពចាស់របស់ខ្លួន ហើយបានអះអាងថា«យើងជាប្រទេសជិតខាង ដែលអ្នកអាចទុកចិត្តជាងគេ និងអ្នកអាចមានការជឿជាក់លើយើងជាងអ្នកដទៃ»។
ទស្សនកិច្ចរបស់លោក Duterte លើកទី២ទៅកាន់ទីក្រុងតូក្យូ
ចាប់តាំងពីឡើងកាន់តំណែងកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦មក លោក Duterte បានធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវការលើកទី២របស់លោកទៅកាន់ទីក្រុងតូក្យូ កាលពីថ្ងៃទី៣០ដល់៣១ ខែតុលាកន្លងទៅ។ ជំនួបរបស់លោកជាមួយលោក Abe រួមមានកិច្ចពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនានា។ លោក Abe បានប្តេជ្ញាផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច គិតជាទឹកប្រាក់ចំនួនមួយលានលានយេន ឬស្មើនឹង៨,៨ពាន់លានដុល្លារ ហើយចំនួននេះកើនឡើង២ដងនៃចំនួនទឹកប្រាក់ដែលជប៉ុនបានផ្តល់កាលពីខែមករា។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍សារព័ត៌មានពីទីក្រុងតូក្យូ។
ជំនួយនេះត្រូវគេរំពឹងថា នឹងជួយសាងសង់ច្រកសម្រាប់ឆ្លងកាត់ និងស្ពានរបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន ហើយថែមទាំងជួយពង្រឹងដល់កំពង់ផែដែលមានផ្ទុកកុងតឺន័រនៅក្នុងទីក្រុង Cebu ដែលជាទីក្រុងធំទី៣របស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។ នេះបើយោងតាមលោក Jonathan Ravelas ប្រធានផ្នែកកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រទីផ្សាររបស់ធនាគារ Banco de Oro UniBank ដែលមានមូលដ្ឋាននៅកណ្តាលទីក្រុងម៉ានីល។
លោក Duterte បានថ្លែងនៅលើគេហទំព័ររបស់ប្រធានាធិបតីថា៖ «ការគាំទ្រដ៏សំខាន់សម្រាប់គម្រោងសហគ្រាសគឺជារបៀបវារៈកំពូលរបស់យើង»។
លោកថ្លែងដូច្នេះគឺសំដៅដល់ទឹកប្រាក់១៦៧ពាន់លានដុល្លារសម្រាប់រយៈពេល៥ឆ្នាំលើគម្រោងសាងសង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈដែលជាវិធីជំរុញឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចមានកាន់តែខ្លាំងជាងមុននៅប្រទេសហ្វីលីពីន។
ការសាកល្បងលើជំនួយរបស់ចិន
ប្រទេសហ្វីលីពីនចាប់ផ្តើមទទួលជំនួយចិនសម្រាប់វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធកាលពីឆ្នាំមុន បន្ទាប់ពីភាគីទាំងពីរយល់ព្រមទុកជម្លោះអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្រឲ្យនៅដោយឡែក ដែលជម្លោះនោះបានធ្វើឲ្យប្រទេសទាំងពីរឈានដល់ក្តីក្តាំងនៅតុលាការអាជ្ញាកណ្ដាលអន្តរជាតិ នៅក្នុងអាណត្តិនៃប្រធានាធិបតីដែលកាន់តំណែងមុនលោក Duterte។
រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងសង្ឃឹមថា ជំនួយផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសនានានៅភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍នឹងអាចកាត់បន្ថយការប្រឆាំងតវ៉ាលើភាពគ្របដណ្ដប់របស់ចិនក្នុងជម្លោះដែនសមុទ្រ ដែលចិនក្តោបក្រសោបយកភាគច្រើននៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលមានប្រទេស៦ជាប់ពាក់ព័ន្ធ។ ពលរដ្ឋហ្វីលីពីនមួយចំនួនព្រួយបារម្ភថា ការទទួលជំនួយចិននឹងនាំឲ្យមានប៉ះពាល់ការទាមទារអធិបតេយ្យភាពដែនសមុទ្ររបស់ប្រទេសហ្វីលីពីន។
សម្រាប់រយៈពេល៤ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចិនបានពន្លឿនទៅមុខដាច់ដោយឡែកតែឯងលើគោលនយោបាយ«ខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ វិថីមួយ» ដែលបានពង្រីកជំនួយផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទូទាំងទ្វីបអាស៊ី ដើម្បីធ្វើឲ្យរីកចម្រើនទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងបរទេស។
តើជប៉ុននឹងទទួលបានផលអ្វី?
ជប៉ុនត្រូវបានគេមើលឃើញថា កំពុងតែប្រកួតប្រជែងជាមួយចិនដើម្បីដាក់ឥទ្ធិពលលើហ្វីលីពីន ក៏ដូចជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀតនៅអាស៊ី។
នៅទូទាំងពិភពលោក ជំនួយដោយផ្ទាល់បានកើនឡើងដល់១២,៧ភាគរយកាលពីឆ្នាំមុន បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៥គឺឡើងដល់១០,៣៧ពាន់លានដុល្លារ។ ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ក៏ត្រូវបានពង្រីកយ៉ាងទូលំទូលាយផងដែរ រួមមានសន្តិសុខសម្រាប់មនុស្សជាតិ និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ដោយផ្អែកទៅតាមតម្រូវការរបស់ប្រទេសដោយឡែកៗពីគ្នា។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់ក្រសួងការបរទេសជប៉ុនដែលបានថ្លែងនៅលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួន។
ការគាំទ្ររបស់ជប៉ុនសម្រាប់ប្រទេសហ្វីលីពីនហាក់កើតមានក្នុងកម្រិតយឺត បើធៀបទៅនឹងការគាំទ្ររបស់ចិន ហើយជំនួយជប៉ុនតែងកើតមានក្នុងរូបភាពកិច្ចព្រមព្រៀងវិនិយោគទុនឯកជន ដូចជាការចិញ្ចឹមត្រីនៅតំបន់មិនមានការអភិវឌ្ឍដែលនៅដាច់ស្រយាល។ ប្រទេសទាំងពីរនេះផ្តល់ប្រាក់កម្ចីក្នុងរូបភាពសម្បទាន។
លោក Ravelas និយាយថា៖ «នៅប្រទេសហ្វីលីពីន ការនិយោគទុនដោយផ្ទាល់ពីបរទេស មានប្រភពមកពីប្រទេសជប៉ុនបានកើនឡើងក្នុងរយៈពេល៦ឆ្នាំកន្លងទៅ។ ដូច្នេះខ្ញុំគិតថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែជិតស្និទ្ធរវាងប្រទេសទាំងនេះគឺផ្តល់ប្រយោជន៍កាន់តែច្រើន»។
ប្រទេសចិននិងជប៉ុននៅតែប្រឈមមុខដាក់គ្នាលើបញ្ហាដែលមិនទាន់បានដោះស្រាយគឺបញ្ហាបន្សល់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ក៏ដូចជាជម្លោះអំពីកោះតូចៗនៅសមុទ្រចិនខាងកើត។
បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងកើត ក៏ដូចជាការប្រុងប្រៀបរឿងក្តោបក្តាប់តំបន់សមុទ្រខាងត្បូងដោយភាគីចិន ដែលជាជម្លោះដាច់ដោយឡែក មិនពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសជប៉ុននោះ បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្រុងតូក្យូចាត់ទុកថា ជាកត្តាសំខាន់សម្រាប់សេរីភាពនៃការធ្វើនាវាចរ នីតិរដ្ឋ និងសន្តិសុខ នៅពេលជប៉ុនគណនាពីជំនួយរបស់ខ្លួន។ នេះបើតាមការយល់ឃើញរបស់លោក Purnendra Jain សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកការសិក្សាពីតំបន់អាស៊ី នៅសាកលវិទ្យាល័យ Adelaide ដែលលោកបានសរសេរនៅក្នុងបទវិចារណកថាផ្ទាល់ខ្លួនមួយ ដែលបង្ហោះតាមអ៊ីនធឺណិតកាលពីឆ្នាំ២០១៦។
ប្រទេសជប៉ុនដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ស្មោះស្ម័គ្ររបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនក៏តស៊ូមតិឲ្យមានវិធីមួយរួមបញ្ជូលប្រទេសផ្សេងៗក្នុងការផ្តល់ជំនួយស្រាប់អភិវឌ្ឍន៍។ លោក Kingston ថ្លែងថា៖ «លោក Duterte នៅក្នុងទីក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុនពេលនោះ ហើយខ្ញុំគិតថា ពួកគេចង់បញ្ចុះបញ្ចូលគាត់»។
ជំនួយជប៉ុនសម្រាប់ទីក្រុងហ្វីលីពីនដែលខ្ទេចខ្ទាំ
ជាផ្នែកមួយនៃការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់របស់ជប៉ុនផ្នែកសន្តិសុខសម្រាប់មនុស្សជាតិ លោក Abe បានផ្តល់ប្រាក់២លានដុល្លារកាលពីសប្តាហ៍មុនដើម្បីជួយហ្វីលីពីនក្នុងការកសាងឡើងវិញនូវទីក្រុង Marawi។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់បណ្តាញព័ត៌មានហ្វីលីពីន។ ក្រុង Marawi គឺជាក្រុងស្ថិតនៅភាគខាងត្បូង ដែលត្រូវវាយកម្ទេចក្នុងអំឡុងនៃការប្រយុទ្ធគ្នាដែលមានរយៈពេល៥ខែនៅក្នុងឆ្នាំនេះ រវាងទាហានហ្វីលីពីននិងពួកឧទ្ទាមកាន់សាសនាឥស្លាម។
លោកស្រី Maria Ela Atienza សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យហ្វីលីពីន Diliman និយាយថា៖ «កាលពីមុន គោលដៅ(នៃជំនួយ)គឺផ្តោតលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងជំនួយ ប៉ុន្តែពេលនេះមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខមនុស្សជាតិ ដូចជាឫសគល់នៃជម្លោះ និងភេរវកម្ម»៕
ប្រែសម្រួលដោយ នៀម ឆេង
