រថយន្តផលិតនៅប្រទេសកូរ៉េធុនតូចមួយគ្រឿងត្រូវបានចតនៅក្បែរវិហារសាសនាគ្រិស្តមួយ ស្ថិតនៅក្នុងឃុំដីឥដ្ឋស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្តាល។ វាជារថយន្តរបស់អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ជាអ្នកតស៊ូមតិលើវិស័យអប់រំជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ។
អង្គុយនៅផ្ទះក្រោយវិហារយេស៊ូគ្រិស្ត អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី អាយុ៤៦ឆ្នាំ ចាប់ផ្តើមរៀបរាប់ថាអ្នកស្រីទិញរថយន្តតូចនេះមកប្រើប្រាស់ បើទោះត្រូវជំពាក់លុយគេ ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកស្រី។
អ្នកស្រីថ្លែងប្រាប់VOAថា៖ «ពេលផ្ទះនេះខ្ញុំបានរកលុយគេធ្វើមួយហើយ។ ឥឡូវហ្នឹងខ្ញុំនៅរកលុយគេទិញឡានមួយដើម្បីសុវត្ថិភាពដើម្បីខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅភ្នំពេញ។ ឃើញឡានតូចមួយហ្នឹង!»។
អារម្មណ៍ភ័យខ្លាចបានហួងហែងអ្នកស្រីឲ្យរអានឹងការធ្វើដំណើរតាមម៉ូតូ ក្រោយអ្នកស្រីរងការវាយប្រហារពីជនមិនស្គាល់មុខពីរនាក់ ដោយបានជិះម៉ូតូមកទាញដៃម៉ូតូរបស់អ្នកស្រីឲ្យដួលផ្ទប់នឹងថ្នល់ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំនេះ។ ហេតុការណ៍នេះបណ្តាលឲ្យអ្នកស្រីរងរបួសត្រង់មុខ និងម្រាមដៃខាងឆ្វេង។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «សព្វថ្ងៃនេះខ្ញុំលែងចង់ហ៊ានជិះម៉ូតូសូម្បីតែភ្នំពេញអី ខ្ញុំខ្លាចហើយលែងហ៊ានជិះម៉ូតូហើយឥឡូវហ្នឹង។ ដល់ដំណាក់កាលមួយដែលខ្ញុំភ័យខ្លាចមែនទែន»។
អ្នកតស៊ូមតិរូបនេះមិនមែនជាបុគ្គលតែម្នាក់ដែលរងការវាយប្រហារពីជនមិនស្គាល់មុខនោះទេ។អតីតមន្ត្រី សកម្មជន អ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួនទៀត ក៏មានជោគវាសនាស្រដៀងគ្នានេះដែរ។ អ្នកធ្វើការលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សបង្ហាញក្តីបារម្ភចំពោះការប្រើប្រាស់ហិង្សាលើអ្នកតស៊ូមតិឬក៏សកម្មជនបក្សប្រឆាំង នៅក្នុងការបន្តបង្រ្កាបនយោបាយឆ្នាំ២០២០នេះ។
អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ដែលជាម្តាយកូន២នាក់ គឺជាអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលមិនសំចៃមាត់ម្នាក់ ពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យអប់រំក្នុងនោះមានការដំឡើងប្រាក់ខែគ្រូបង្រៀនជាដើម។
អ្នកស្រីបានទទួលតំណែងជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ ក្រោយលោក រ៉ុង ឈុន បានលាលែងហើយចូលទៅធ្វើជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប)កាលពីឆ្នាំ២០១៥។ លោក រ៉ុង ឈុន ដែលជាមេដឹកនាំសហជីពមួយរូប កំពុងជាប់ពន្ធនាគារ ក្រោយរិះគន់ការបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ដោយលោកត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។
របួសរបស់អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ដែលជាគ្រូបង្រៀនផ្នែកអប់រំកាយ និងកីឡាម្នាក់ ជាប់ទាក់ទងនឹងការឃុំខ្លួនលោករ៉ុង ឈុនព្រោះអ្នកស្រីបានចេញមុខតវ៉ាជំទាស់នឹងការចាប់ខ្លួនលោករ៉ុង ឈុន ជាបន្តបន្ទាប់។ អ្នកស្រីបានជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី១០ខែសីហា គឺនៅពេលអ្នកស្រីចេញពីពន្ធនាគារព្រៃស បន្ទាប់ពីសួរសុខទុក្ខលោករ៉ុង ឈុន។
អ្នកស្រីរំឭកឡើងវិញថា៖ «ខ្ញុំមកវិញត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខជនមិនស្គាល់មុខជិះម៉ូតូតាមក្រោយហើយក៏ទាញទាញដៃចង្កូតខ្ញុំផ្តួលប៉ងសម្លាប់ខ្ញុំតែម្តង។ ហើយនៅពេលកើតហេតុហ្នឹង គឺខ្ញុំបានសន្លប់បាត់ហើយ។ ខ្ញុំបានសន្លប់បាត់ទៅ។ អ៊ីចឹងប្តីខ្ញុំប្តីខ្ញុំក៏យកខ្ញុំមកគាត់ធ្វើចលនាឲ្យខ្ញុំដឹងខ្លួន។ ហើយគាត់ក៏យកខ្ញុំទៅពេទ្យ...បើសិនជាខ្ញុំអត់មានប្តីទៅជាមួយខ្ញុំប្រហែលជាគេថាយើងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយអ្វីដែលយើងជិះម៉ូតូគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយចៃដន្យរបស់យើងហើយ។ តាមពិតនេះមិនមែនចៃដន្យទេ»។
នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយចេញផ្សាយក្នុងខែធ្នូនេះស្តីពី«ការតស៊ូដើម្បីសេរីភាព៖ការរំលោភបំពានអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស២០១៨-២០២០» អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូឲ្យដឹងថាគិតចាប់តាំងពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៧មកនោះ អ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្សត្រូវបានគេគំរាមកំហែង ចាប់ឬឃុំខ្លួនដោយសារអ្នកទាំងនោះអនុវត្តនូវសិទិ្ធសេរីភាពរបស់ពួកគេលើការជួបជុំប្រមូលផ្តុំ និងបញ្ចេញមតិដោយអហិង្សា។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា៖ «ការចាប់និងឃុំខ្លួនអ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្សជាច្រើននាក់នៅក្នុងអំឡុងពេល៦ខែចុងក្រោយនៃឆ្នាំនេះ គឺជាការកើនឡើងដ៏ខ្ពស់បំផុតមួយនៃការបង្ក្រាបលើការតស៊ូមតិ និងភាពសកម្មនិយមអហិង្សា ក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំចុងក្រោយ ដែលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយអាជ្ញាធររដ្ឋ»។
លោកអំ សំអាត នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលនិងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើរាងកាយអ្នកមានទស្សនៈផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាលនិងសកម្មជនបក្សជំទាស់បានកើនឡើងខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០២០នេះ ធៀបនឹងមុនពេលរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានតែការបំភិតបំភ័យគំរាមកំហែង ឬការទម្លាក់ស្លាកគណបក្ស។
នៅឯការិយាល័យរបស់លោកក្នុងសង្កាត់បឹងត្របែកខណ្ឌចំការមនអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះដែលធ្លាប់រងការវាយប្រហារក្នុងពេលបំពេញការងារប្រាប់VOAថា៖ «កាលពីមុនមកយើងឃើញថាអំពើហិង្សា ឬការគំរាមកំហែងវាមានរូបភាពខុសពីហ្នឹងដែលវាមិនសូវជារូបភាពមួយមានការព្រួយបារម្ភដូចឥឡូវ ដែលយើងឃើញថាមានជនមិនស្គាល់មុខតាមវាយតាមអីចឹង វាកាន់តែជារូបភាពមួយអាក្រក់ជាងពីមុន ព្រោះពីមុនគ្រាន់តែថាការគំរាមកំហែងទម្លាក់ស្លាកអីហ្នឹងអាហ្នឹងអាចដោះស្រាយគ្នាជជែកគ្នាបាន។ ប៉ុន្តែរឿងដែលថាប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាក្នុងការលបវាយអីនេះជាដើម វាជារឿងមួយធ្ងន់ធ្ងរណាស់»។
បើតាមលោកអំ សំអាត ករណីវាយដំឬបង្កគ្រោះថ្នាក់លើក្រុមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងសកម្មជនឬក៏សាច់ញាតិរបស់អតីតមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ឬអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ មានជាង២០ករណី។ លោកបន្ថែមថាអាជ្ញាធរមិនទាន់ចាប់បានជនសង្ស័យណាម្នាក់ទេ។
លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា៖ «បញ្ហានេះវាហាក់បីដូចជាមិនទាន់បានបញ្ចប់ហើយក៏មិនទាន់ឃើញថាចំណាត់ការហ្នឹង យកជនដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយហ្នឹងទៅផ្តន្ទាទោស ដើម្បីជាគំរូ ដើម្បីទប់ស្កាត់ ឬក៏បញ្ឈប់នូវអំពើហិង្សានេះបន្តទៅទៀតនោះណា៎។ អ៊ីចឹងអាចំណុចនេះ គឺយើងនៅតែមានការព្រួយបារម្ភជាបន្តទៅទៀត»។
ចំណែកលោក គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺជាសកម្មជនម្នាក់ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែលរងអំពើហិង្សាដោយជនមិនស្គាល់មុខដែរ។ មិនខុសពីហេតុការណ៍របស់អ្នកស្រីអ៊ុក ឆាយ៉ាវី លោក រ៉ៃយ៉ាអាយុ២៩ឆ្នាំដែលមានកូនស្រីអាយុ២ឆ្នាំ ត្រូវបានក្រុមជនមិនស្គាល់មុខ២នាក់ជិះម៉ូតូមកធាក់លោកឲ្យដួលទៅនឹងដីក្នុងខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញវេលាម៉ោងប្រមាណ១រសៀល កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ នៅពេលលោកដឹកទឹកឃ្មុំលក់ឲ្យគេ។ លោកបន្តថាជនមិនស្គាល់មុខថែមទាំងវាយលោកយ៉ាងកម្រោលជាមួយដំបងដែកទីប។
លោកថ្លែងប្រាប់VOAថា៖ «ការវាយដំនេះ គឺជាការរៀបចំឡើងដោយប្រព័ន្ធមួយ ដើម្បីកម្ទេចសំឡេងដែលហ៊ានរិះគន់ភាពអសកម្មរបស់មន្ត្រីដែលបំផ្លាញជាតិមួយចំនួនហ្នឹង...ហើយខ្ញុំជឿជាក់ថាអាការបង្រ្កាបដោយហិង្សាហ្នឹងគឺសមត្ថកិច្ចគ្មានសមត្ថភាពរកឃើញទេដោយសារតែវាជារឿងដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងរឿងនយោបាយ»។
ការវាយប្រហារមកលើលោកគង់ រ៉ៃយ៉ា កើតមានឡើងក្រោយលោកទើបតែត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃ កាលពីខែវិច្ឆិកា។ លោកបានភៀសខ្លួនរស់នៅប្រទេសថៃមួយរយៈដើម្បីបញ្ចៀសពីការធ្វើទុក្ខម្នេញខាងនយោបាយ។ ក្រោយការវាយប្រហារកាលពីថ្ងៃសោរ៍នោះលោកត្រូវអាជ្ញាធរនាំខ្លួនទៅធ្វើចត្តាឡីស័ក ក្រោមហេតុផលថាបារម្ភពីមានផ្ទុកជំងឺកូវីដ ខណៈមានករណីផ្ទុះឆ្លងសហគមន៍ក្នុងប្រទេសថៃ។
លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ២ដងមកហើយ និយាយថាការវិលត្រឡប់មកស្រុកកំណើតវិញ ដោយសារលោកត្រូវមើលថែភរិយារបស់លោក និងកូនតូច។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំអត់មានបំណងទៅធ្វើរឿងនយោបាយអីក្នុងខណៈពេលនេះទេ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែមករស់នៅជួបជុំគ្រួសារនិងរកស៊ីចិញ្ចឹមគ្រួសារតែប៉ុណ្ណោះទេ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំក៏មិនយល់ថាហេតុអីបានជាជនលើ្មសហ្នឹងវាសាហាវឃោរឃៅម៉្លេះ។ អាខ្ញុំមិនមាត់ មិនពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយហើយ ក៏មិនលើកលែង។ មានបំណងចង់ផ្តាច់ជីវិតខ្ញុំទៀតវាដូចជាជ្រុលហួសហេតុពេក»។
លោក អ៊ុំ សំអានអតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងរស់នៅឯសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្លែងប្រាប់ VOA ថាការលបវាយដំរបស់ជនមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណមកលើអ្នកគាំទ្រ ឬសកម្មជន និងមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងនេះ គឺដើម្បីបំបាក់ស្មារតីរបស់ពួកគេ។
អតីតតំណាងរាស្ត្រដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ និងហើយធ្លាប់រងការព្រមានចាប់ខ្លួនពីលោក ហ៊ុន សែន អះអាងទៀតថាការវាយដំនេះរមែងកើតឡើងរាល់ពេលដែលថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រកាសពីផែនការវិលចូលប្រទេសវិញ ពោលគឺគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៩មកជាពិសេស គឺនៅមុននិងក្រោយការប្រកាសមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៩។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គេធ្វើហ្នឹងដើម្បីបំភិតបំភ័យដើម្បីធ្វើឲ្យអ្នកដទៃទៀតភិតភ័យខ្លបខ្លាចមិនហ៊ានចូលរួមដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅពេលខាងមុខ ហើយមិនឲ្យចូលរួមតវ៉ា បញ្ហាអយុត្តិធម៌ផ្សេងៗមិនឲ្យចូលរួមសកម្មភាពណាដែលគាំទ្រសកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំយល់ថាការលួចវាយទៅលើសកម្មជន និងក្រុមគ្រួសាររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹងគឺជាការរៀបចំជាប្រព័ន្ធដោយរបបក្រុងភ្នំពេញដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើសកម្មជននិងក្រុមគ្រួសាររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ហើយខ្ញុំយល់ថារឿងនេះនឹងបន្តកើតមានឡើងបន្តទៀតព្រោះកន្លងមកនេះជនល្មើសដែលលួចវាយសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹងមិនត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននោះទេ»។
ចំណែកអ្នកស្រី សេង ចាន់ថន ជាពលរដ្ឋម្នាក់ មកពីខេត្តកំពង់ធំ មានស្វាមីរបស់អ្នកស្រី គឺលោក ស៊ុន ធន់ អតីតក្រុមប្រឹក្សាខេត្តកំពង់ធំរបស់បក្សប្រឆាំង ក៏ធ្លាប់ត្រូវបានវាយប្រហារដែរ។ អ្នកស្រីបានឡើងមកតវ៉ានៅរាជធានីភ្នំពេញជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងស្វាមី ដែលជាមនុស្សសកម្មម្នាក់របស់បក្សប្រឆាំង ហើយត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីដើមខែមិថុនា។
លោក ស៊ុន ធន់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ ក្នុងបទល្មើសមួយចំនួន ក្នុងនោះក៏ទាក់ទងនឹងគម្រោងរបស់លោកសម រង្ស៊ី វិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញកាលពីថ្ងៃទី៩ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។
អ្នកស្រីសេង ចាន់ថន អាយុ៤៩ឆ្នាំ មានប្រសាសន៍ថាលោក ស៊ុន ធន់ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខ៤នាក់វាយដំក្នុងខេត្តកំពង់ធំកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៩ ហើយគំរាមមិនឲ្យលោកធ្វើសកម្មភាពនយោបាយតទៅទៀត។
នៅក្នុងការតវ៉ាជាច្រើនដងនៅរាជធានីភ្នំពេញ យុត្តិធម៌សម្រាប់ស្វាមីក៏មិនបាន ហើយអ្នកស្រី សេង ចាន់ថនក៏រងគ្រោះពីការប្រើអំពើហិង្សាយ៉ាងចាស់ដៃពីកងសន្តិសុខ ហើយមានពេលមួយនោះ អ្នកស្រីត្រូវបានរុញឲ្យផ្ទប់ទៅនឹងថ្នល់ផងដែរ។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដោយសារគាត់មិនមានកំហុសអីសោះហើយគេទៅចាប់ទៅចងគាត់ដាក់ពន្ធនាគារអ៊ីចឹង...ដូច្នេះដូចធ្វើឲ្យខ្ញុំមានទឹកចិត្តមានកម្លាំងតស៊ូ ដើម្បីទាមទារដែលគេចាប់គាត់ទៅដោយគ្មានកំហុស»។
ទាក់ទងនឹងការលបវាយដំលើអ្នកគាំទ្រ ឬក៏សកម្មជនបក្សប្រឆាំងនេះ លោក សាន សុខសីហាអ្នកនាំពាក្យរបស់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញមានប្រសាសន៍ថាក្រុមប្រឆាំងតែងចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរដោយពុំមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ចំពោះខ្ញុំផ្ទាល់ខ្ញុំមិនគិតថាអ៊ីចឹងទេ។ បញ្ហាសំខាន់បើមិនទាន់មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់សមត្ថកិច្ចមិនទាន់ស្រាវជ្រាវឃើញ យើងមិនអាចនិយាយថាអាហ្នឹងជាករណីអីទេ។ ការនិយាយចោទប្រកាន់របស់គាត់មកលើរដ្ឋាភិបាល ឬក៏មកលើថ្នាក់ដឹកនាំ វាជាទម្លាប់របស់គាត់ទៅហើយ។ ទាក់ទងអាបញ្ហាចោទប្រកាន់ទោះបីជាករណីជារឿងគំនុំបុគ្គល ឬក៏ករណីអី ក៏គាត់យកទៅចូលរឿងហ្នឹងដែរ។ អ៊ីចឹងវាជាទម្លាប់របស់ពួកគាត់ទៅហើយ»។
លោកបណ្ឌិតអ៊ា សុផលសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកការទូតនិងកិច្ចការអន្តរជាតិនៅមហាវិទ្យាល័យOccidentalទីក្រុងLos Angeles នៅសហរដ្ឋអាមេរិកលើកឡើងក្នុងសារអ៊ីមែលមួយថាបរិយាកាសនយោបាយនៅកម្ពុជាមានស្ថានភាពអាក្រក់ជាងពេលណាទាំងអស់នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាជាឆ្នាំដែលអាក្រក់មួយទៀតសម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីភាព និងសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រុមអ្នករិះគន់១៣០នាក់កំពុងត្រូវបានដាក់ឲ្យស្ថិតក្នុងការកាត់ទោសដូចឆាកល្ខោនដែលប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ធ្វើ និងសហភាពសូវៀតធ្លាប់បានធ្វើ។ ស្ថានភាពនេះអាក្រក់ជាងពេលណាទាំងអស់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការវាយប្រហារលើរាងកាយលើអតីតអ្នកគាំទ្រ សកម្មជននិងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលមិនត្រូវមានទេនៅកម្ពុជា។ កម្ពុជាបានងាកជាថ្មីទៅរករបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ហេតុអ្វីចាំបាច់ត្រូវត្រឡប់ទៅពិភពនោះវិញ?»
លោក Phil Robertson នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សHuman Rights Watchវាយតម្លៃថាឆ្នាំ២០២០នេះនឹងត្រូវគេចងចាំថាជាឆ្នាំដែលលោកថាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានពូនផ្តុំ«អំណាចផ្តាច់ការពេញទី»ខណៈប្រទេសផ្សេងទៀតនៅលើសាកលលោកត្រូវបានរំខានដោយការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩។
លោកថ្លែងប្រាប់VOAតាមសារអ៊ីមែលមួយថា៖ «បើមើលជុំវិញតំបន់ វាក្រៀមក្រំណាស់ ប៉ុន្តែវាជាការពិតដែលត្រូវនិយាយថាកម្ពុជាជាឧទាហរណ៍ដ៏ច្បាស់មួយ ដែលជំងឺរាតត្បាតត្រូវបានគេយកមកបម្រើដល់ការគ្រប់គ្រងរំលោភបំពានសិទ្ធិបន្ថែមទៀត។ សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលនៅសេសសល់បានរងការវាយប្រហារពីរដ្ឋាភិបាល ដោយពួកគេជាច្រើននាក់ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ និងនាំខ្លួនមកចូលរួមសវនាការដែលនឹងចាប់ផ្តើមឡើងនៅក្នុងខែខាងមុខនេះ ឬក៏ត្រូវបង្ខំឲ្យភៀសខ្លួនទៅប្រទេសថៃ»។
លោកបន្ថែមថា៖«ក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការលើបញ្ហារសើបមួយចំនួនដូចជាសិទ្ធិមនុស្ស និងការដណ្តើមដីធ្លីបានប្រឈមមុខនឹងការឃ្លាំមើលដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ការគំរាមកំហែង និងការជ្រៀតជ្រែកពីរដ្ឋាភិបាល។ រឿងនេះ គឺវាអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ និងមិនអាចទទួលយកបានទេ។ ហើយសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែបង្ហាញការជំទាស់នឹងរឿងនេះ»។
លោកបន្តថាការវាយប្រហាររាងកាយមកលើអតីតសកម្មជននិងក្រុមគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង កំពុងតែកើនឡើងដោយសារជនដែលប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សានេះ មិនត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។
លោក យ៉ង សាំងកុមារប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកប្រតិបត្តិនៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានមានប្រសាសន៍ថាការលបវាយអតីតសកម្មជនឬក៏អ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងបានបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសភ័យខ្លាចដែលបង្កការលំបាកដល់គណបក្សរបស់លោកក្នុងការកៀរគរពលរដ្ឋឲ្យមកចូលរួមជាមួយគណបក្សរបស់លោក។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងក៏ជួបការលំបាកការលំបាក ជាពិសេសក្នុងការចលនាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមក្នុងកិច្ចការនយោបាយជាមួយយើងចូលរួមក្នុងការត្រៀមខ្លួនបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់អីចឹងដោយសារជាទូទៅគាត់នៅមានការភ័យខ្លាច។ គាត់ភ័យខ្លាច គាត់រាងចាល។ ហើយអាហ្នឹងវាយើងជួបនូវការលំបាកច្រើន។ អាហ្នឹងវាជាដូចខ្ញុំបញ្ជាក់ពីដើមទីហ្នឹងវាជាសញ្ញាមិនល្អសម្រាប់ការកសាងសង្គមមួយដែលមានភាពរស់រវើកដែលប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមក្នុងការងារកសាងប្រទេសជាតិហ្នឹង»។
ឆ្នាំ២០២០រៀបតែជិតបញ្ចប់ទៅហើយ ប៉ុន្តែតុលាការកម្ពុជាបានចេញដីកាកោះហៅក្រុមថ្នាក់ដឹកនាំមន្ត្រី និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងប្រមាណ១៤០នាក់គិតចាប់តាំងពីចុងខែតុលាមកដើម្បីចូលរួមការកាត់ទោសក្នុងសំណុំរឿងក្បត់ជាតិដ៏ធំមួយ។
ត្រឡប់ទៅអ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ក្នុងស្រុកកៀនសា្វយខេត្តកណ្តាលវិញ រថយន្តកូរ៉េតូចមួយដែលមានតម្លៃប្រមាណ២.៥០០ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកនោះត្រូវចតចោលក្នុងរោងមួយជាប់នឹងវិហារព្រះយេស៊ូគ្រិស្ត។
ថ្វីដ្បិតថារថយន្តតូចនេះអាចជួយការពារសុវត្ថិភាពពេលធ្វើដំណើរក៏ដោយភាពភ័យខ្លាចពីការលបវាយប្រហារនៅតែស្ថិតក្នុងអារម្មណ៍របស់អ្នកស្រីជានិច្ច។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ប៉ុល ពត គេយកទៅសម្លាប់ក្នុងព្រៃដោយយើងខ្លួនឯងអត់ដឹងផង...យើងអត់ដឹងទេគាត់ស្លាប់បាត់ទៅ។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះសម័យនេះ គឺបាញ់សម្លាប់កណ្តាលក្រុងដូចមើលបណ្ឌិត កែម ឡីនៅក្នុងម៉ាត ឃើញទេ។ វាសាហាវ ដូចមើលលោក ជាវិជ្ជា...កំពុងតែអានកាសែត...សម្លាប់នៅកណ្តាលក្រុងហើយអ្នកច្រើនទៀតហើយវាយព្រុសៗ រាល់ថ្ងៃហ្នឹងវាយតែមុខៗ គ្មានទៅខ្វល់ទេច៎ា! យើងឃើញហើយថាការសម្លាប់ ការគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាពហ្នឹងនៅតែកណ្តាលក្រុងហ្នឹងហើយក្នុងពេលហ្នឹងពេលសម័យហ្វេសប៊ុកទៀតអត់មានខ្លាច អត់មានញញើតផងហ្នឹង»៕
