ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងពីរនេះ ប៉ះពាល់ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានដោយផ្ទាល់ ជាពិសេសនោះគឺ ស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
របបដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមតាលីបង់មានភាពតឹងរឹង ជាពិសេសទៅលើស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ក្រោយពីក្រុមនេះ ត្រូវបានបណ្តេញចេញពីអំណាចនៅឆ្នាំ ២០០១ ស្រ្តីនៅទូទាំងប្រទេសនេះ បានស្រវ៉ាយកសេរីភាពរបស់ពួកគេ។
១៨ឆ្នាំក្រោយមក គឺនៅឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន នៅតែប្រយុទ្ធនៅក្នុងសង្គ្រាមដែលមានជាបន្តជាមួយក្រុមតាលីបង់ ហើយការចរចាសន្តិភាពរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមតាលីបង់ បានចាប់ផ្តើមកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៩។
សមាជិករដ្ឋសភាអាមេរិកអ្នកស្រី Chrissy Houlahan និងលោក Adam Schiff ជឿថា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការដែលការព្រួយបារម្ភរបស់ស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាន ត្រូវបានគេដឹងឮ ក្នុងអំឡុងពេលចរចាសន្តិភាពណាមួយ។
អ្នកស្រី Chrissy Houlahan ថ្លែងថា៖
«ហេតុផលមួយ ដែលនាំឲ្យខ្ញុំគាំទ្រស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាននិងសុខភាពរបស់ពួកគេ ស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាននិងការអប់រំរបស់ពួកគេ ហើយនឹងធ្វើឲ្យប្រាកដផងដែរថា យើងគិតគូរអំពីតួនាទីរបស់ស្រ្តីដែលនៅក្នុងប្រទេសដែលមានជម្លោះនោះ គឺដោយសារតែជាក់ស្តែងមានតម្រូវការឲ្យមានឱកាសសម្រាប់ស្រ្តីដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៅក្នុងសង្គម ហើយនឹងនៅក្នុងការចរចាសន្តិភាពដូចនេះ ជាដើម»។
រីឯលោក Adam Schiff បានថ្លែងថា៖
«នៅតុចរចាគួរតែត្រូវមានវត្តមានរបស់ស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដែលពួកគេជាផ្នែកមួយនៃគណៈប្រតិភូរបស់រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅក្នុងការសម្រេចចិត្តនានា ហើយខ្ញុំមានទំនុកចិត្តថា សិទ្ធិរបស់ស្រ្តី និងក្មេងស្រីនឹងត្រូវបានគោរព»។
នៅក្នុងទីក្រុងកាប៊ុល អ្នកនយោបាយអ្នកស្រី Fawzia Koofi បាននិយាយថា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការចងចាំថា តើក្រុមតាលីបង់ជាអ្នកណា នៅមុនការចរចា។
អ្នកស្រី Fawzia Koofi ថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំជឿថា វាឆាប់ពេកក្នុងការវិនិច្ឆ័យថា ក្រុមតាលីបង់ បានផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុងនោះ។ យើងនៅតែឃើញថា ក្រុមតាលីបង់ នៅតែវាយប្រយុទ្ធនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ យើងបានឃើញថា ពួកគេនៅតែប្រឆាំងជំទាស់នឹងសិទ្ធិនិងការអប់រំរបស់ស្រ្តី»។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្គានីស្ថានលោក Ashraf Ghani បានផ្តួចផ្តើមឲ្យមានការជួបប្រជុំធំដើម្បីពិគ្រោះយោបល់ ដែលមានសមាជិកចូលរួមប្រមាណជា ៣ពាន់នាក់ ដោយមានគោលដៅដាក់កំហិតលើការចរចាជាមួយក្រុមតាលីបង់ក្នុងអំឡុងពេលចរចាសន្តិភាព។ ៣០ភាគរយនៃអ្នកចូលរួមក្នុងការជួបប្រជុំនោះ គឺជាស្រ្តី។
អ្នកស្រី Nazifa Wakily ដែលជាសមាជិកមួយរូបនៅក្នុងការជួបប្រជុំនោះ ថ្លែងថា៖
«បើសិនជាស្រ្តី មិនបញ្ចេញមតិ និងលើកឡើងនូវគោលនយោបាយរបស់ពួកគេ និងផ្តល់យោបល់សម្រាប់សន្តិភាពទេនោះ គ្មាននរណាម្នាក់អាចតំណាងឲ្យពួកគេនោះទេ»។
កិច្ចសន្ទនាជាមួយក្រុមតាលីបង់ ក៏បានធ្វើឲ្យក្រុមស្រ្តីដែលជាសកម្មជនការពារសិទ្ធិស្រ្តីដូចជា អ្នកនាង Farahnaz Forotan ព្រួយបារម្ភផងដែរ ដោយនាំឲ្យអ្នកនាងចាប់ផ្តើមចលនាតាមបណ្តាញសង្គមមួយដែលមានឈ្មោះថា «My Red Line»។
អ្នកនាង Farahnaz Forotan ថ្លែងថា៖
«ចលនា «My Red Line» គឺជាសំឡេងរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថានសម្រាប់សន្តិភាពប្រកបដោយចិរភាពមួយ ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ក្នុងអំឡុងពេលការចរចាសន្តិភាពរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងក្រុមតាលីបង់ ដូច្នេះ យើងអាចលើកឡើងនូវមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលថា «សន្តិភាព» គួរតែសម្រាប់ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានទាំងអស់ហើយមិនមានកម្រិតសម្រាប់អ្នកខ្លះនោះទេ។ សន្តិភាពដែលកើតឡើងនៅ អាហ្វហ្គានីស្ថាន ត្រូវតែជាសន្តិភាពប្រកបដោយចិរភាព»។
ក្នុងគ្រាដែលឆ្នាំ២០១៩ ត្រូវបានគេចងចាំជាសំខាន់ថា ជាឆ្នាំនៃការចាប់ផ្តើមការចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពជាមួយក្រុមតាលីបង់ក៏ដោយ ក៏វាអាចជាឆ្នាំត្រូវបានគេចងចាំផងដែរថា ជាឆ្នាំដែលស្រ្តីចាប់ផ្តើមបញ្ចេញមតិ។ ៣១ភាគរយនៃអ្នកបោះឆ្នោតប្រមាណជា២លាននាក់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន ជាស្រ្តី។
អ្នកស្រី Mariam ជាស្រ្តីជនជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថានម្នាក់ ថ្លែងថា៖
«ស្រ្តីវ័យក្មេង ត្រូវចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ពីព្រោះយើងគួរតែធ្វើការឲ្យខ្លាំងសម្រាប់អនាគតរបស់ពួកយើង»។
យោងតាមស្ថិតិដែលបានធ្វើឡើងដោយមូលនិធិ Asia Foundation រកឃើញថា ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថាន ៨៦,៦ ភាគរយ គាំទ្រការអប់រំរបស់ស្រ្តី ដែលនេះ បានកើនឡើងពីឆ្នាំ ២០១៨។ យោងតាមស្ថិតិដដែលនេះ ក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា ជាលើកទីមួយហើយ ដែលពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថាន៧៦ភាគរយ គាំទ្រឲ្យស្រ្តីចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅផ្ទះ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក្រសួងកិច្ចការនារីនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានបានឲ្យដឹងថា អំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងស្រ្តីក្នុងគ្រួសារបានកើនឡើង១ ភាគរយ។ អនុរដ្ឋមន្រ្តីនៃក្រសួងនេះ អ្នកស្រី Spozhmai Wardak ថ្លែងថា មូលហេតុមួយដែលអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារបានកើនឡើង អាចមកពីថា ក្រសួងផ្តោតលើការអប់រំស្រ្តីនៅទូទាំងប្រទេសជាងសិទ្ធិរបស់ពួកគេ។ ដូច្នេះការនេះ ធ្វើឲ្យស្រ្តីលែងរក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់នៅក្នុងផ្ទះរបស់ពួកគេ ហើយចាប់ផ្តើមស្វែងរកជំនួយផ្លូវច្បាប់។
អ្នកស្រី Spozhmai Wardak ថ្លែងថា៖
«នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ មន្រ្តីនៅក្នុងក្រសួងកិច្ចការនារី បានធ្វើដំណើរទៅស្រុកចំនួន ២២៤។ យើងបានព្យាយាមផ្តោតទៅលើស្រុក ជាងទីក្រុងធំៗ ហើយកម្មវិធីសំខាន់មួយរបស់យើង គឺអប់រំស្រ្តីអំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេ»។
ចំណែកឯនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលវិញ មានសមាជិកជាស្រ្តីចំនួន២៨ភាគរយ។
លោក Ahmed Nader Nadery នៃគណៈកម្មការកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលនិងមុខងារស៊ីវិល ថ្លែងថា៖
«ការចូលរួមចំណែករបស់ស្រ្តីនៅក្នុងសង្គមស៊ីវិល បានកើនឡើងដល់ចំនួនច្រើនជាទីបំផុត។ យើងមានទំនុកចិត្តថា ការចូលរួមចំណែករបស់ពួកគេ នឹងកើនលើសពី២៨ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ នេះ។ កាលពីឆ្នាំមុន យើងមាន ២៧ ភាគរយ»។
គ្រាដែលមានស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថានរាប់លាននាក់ ព្រួយបារម្ភអំពីការវិលត្រឡប់មកវិញរបស់ក្រុមតាលីបាននោះ ពលរដ្ឋអាហ្វហ្គានីស្ថានកាន់តែច្រើនឡើង ហាក់ដូចជា គាំទ្រស្រ្តីអាហ្វហ្គានីស្ថានឲ្យចូលរួមចំណែកនៅក្នុងសង្គម៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី លី ម៉ូរីវ៉ាន់
