លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃពុធនេះ បានប្រកាសថា រដ្ឋសភាអាណត្តិទី៦ នឹងបើកកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ចំណែក រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនឹងត្រូវបង្កើតឡើងមួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីនោះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រកាសបែបនេះ ក្នុងពិធីជួបសំណេះសំណាលជាមួយកម្មករ-កម្មការិនី ក្នុងក្រុងច្បារមនខេត្តកំពង់ស្ពឺ នាព្រឹកថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨។ លោកថ្លែងថា លោកបានចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រកាលពីថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីសុំព្រះរាជទានកែប្រែកាលបរិច្ឆេទនៃការកោះប្រជុំសភា និងការបង្កើតរាជរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងអាណត្តិថ្មី។
លោកបញ្ជាក់ពីការសម្រេច ក្រោយចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រយ៉ាងដូច្នេះ៖
«ព្រឹកថ្ងៃទី៥ ខែកញ្ញា សភានឹងចាប់ផ្ដើមបើកការប្រជុំលើកដំបូងរបស់ខ្លួន។ ល្ងាចថ្ងៃទី០៥ ខែកញ្ញា សភានឹងចូលស្បថកាន់តំណែង។ ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី០៦ ខែកញ្ញា ពេលព្រឹក នឹងបង្កើតឡើងនូវក្បាលម៉ាស៊ីនរបស់រដ្ឋសភា ក៏ដូចជាបង្កើតនូវរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី។ ដល់ល្ងាចថ្ងៃទី៦ ខែកញ្ញា គឺរាជរដ្ឋាភិបាលនឹងស្បថចូលកាន់តំណែង ដល់ទៅព្រឹកថ្ងៃទី៧ គឺត្រូវនឹងថ្ងៃសុក្រ គឺគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នឹងប្រជុំលើកដំបូងរបស់ខ្លួន»។
លោកបន្ថែមថា ការកែប្រែកាលបរិច្ឆេទនេះ មិនខុសច្បាប់នោះទេ ដោយលោកថា ច្បាប់បានកំណត់ថា ការបង្កើតរដ្ឋសភា ត្រូវធ្វើឡើងយ៉ាងយូរ៦០ថ្ងៃ ក្រោយប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោត។ លោកក៏បានថ្លែងថា ថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) នឹងប្រកាសលទ្ធផលផ្លូវការ ហើយទុកពេលឲ្យមានការប្តឹងតវ៉ា និងដោះស្រាយ ដូច្នេះលោកថា គ.ជ.ប អាចប្រកាសលទ្ធផលស្ថាពរនៅដើមខែកញ្ញា។
តាមគម្រោងមុននឹងការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ រដ្ឋសភា គ្រោងនឹងបើកកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងនៅព្រឹកថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ក្រោមព្រះរាជាធិបតីភាពរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ហើយរដ្ឋសភាថ្មីនឹងស្បថនៅល្ងាចថ្ងៃដដែលដើម្បីចូលកាន់តំណែង។ រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មី នឹងត្រូវប្រកាសបង្កើតនៅព្រឹកថ្ងៃបន្ទាប់ គឺនៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ហើយស្បថចូលកាន់តំណែងនៅល្ងាចថ្ងៃដដែល។ ចំណែកកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីលើកដំបូង នឹងធ្វើឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា។
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សត្រូវបានតុលាការរំលាយ ប្រាប់ VOA ថា ការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលមិនមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា រដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតនោះ ក៏ជារដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលក្លែងក្លាយផងដែរ។
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសនៅក្រៅប្រទេសបញ្ជាក់ថា៖
«អ្វីដែលចេញមកពីការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយគឺជាការក្លែងក្លាយ។ រដ្ឋសភាក្លែងក្លាយ រាជរដ្ឋាភិបាលក្លែងក្លាយ នាយករដ្ឋមន្ត្រីក្លែងក្លាយ។ នេះឲ្យច្បាស់។ ហើយដើម្បីដោះបញ្ហានេះបាន លុះត្រាតែលោក ហ៊ុន សែន គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលយកនូវអ្វីដែលជាការទទូចនៃប្រជាពលរដ្ឋ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺរកដំណោះស្រាយក្នុងនាមយើងជាខ្មែរដូចគ្នា»។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក៏បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃពុធនេះ ដោយសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖
«រដ្ឋឯកបក្សដែលលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចង់ពង្រឹងនៅថ្ងៃទី០៥ ខែកញ្ញា ខាងមុខ ដោយការចូលស្បថ ចូលកាន់តំណែងនៃរដ្ឋសភាថ្មី ត្រូវទទួលការបដិសេធយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ និងមិនត្រូវទទួលស្គាល់សោះឡើយ។ ការផ្លាស់ប្ដូរប្រទេសកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់ និងអធម្មានុរូប នឹងនាំឲ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្សេងៗ ហើយបន្តការដឹកនាំតាមរបៀបដូចឃើញជាក់ស្ដែងរបស់លោក ហ៊ុន សែន នឹងបន្តនាំតែការឈឺចាប់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរប៉ុណ្ណោះ»។
បើតាមកាលបរិច្ឆេទរបស់ គ.ជ.ប លទ្ធផលបណ្ដោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត នឹងត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃសៅរ៍ទី១១ ខែសីហា ខាងមុខនេះ ចំណែកលទ្ធផលផ្លូវការ នឹងត្រូវប្រកាសនៅថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ប្រសិនបើគ្មានភាពចាំបាច់ក្នុងការបោះឆ្នោតឡើងវិញ។
លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃចន្ទសប្ដាហ៍នេះ បាននិយាយថា រាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីនិងក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋសភា ព្រមទាំងកម្មវិធីនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី បានធ្វើរួចរាល់អស់ហើយ។
លោកថា ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាល អាចបង្កើតបានក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨នេះ លោកនឹងទៅថ្លែងការណ៍នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានទីតាំងក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីបង្ហាញអ្នកដែលនិយាយថា លោកអាចនឹងត្រូវអន្តរជាតិចាប់ខ្លួន។
លោក មាស នី អ្នកសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យប្រាប់ VOA ថា ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងអាណត្តិនេះ មិនត្រូវការពេលវេលាយូរទេ ដោយលោកថា រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺជារដ្ឋាភិបាលចាស់ ដែលនឹងមិនមានការប្រែប្រួលរចនាសម្ព័ន្ធច្រើននោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«គណបក្សប្រជាជននេះ បានទទួលនូវលទ្ធផលឈ្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីហើយ បើអញ្ចឹងជាការមើលឃើញរបស់ខ្ញុំ ដូចជាមិនត្រូវការការងារអីច្រើនសម្រាប់ធ្វើការរៀបចំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីទេ។ យើងមើលទៅមានការផ្លាស់ប្ដូរក៏មិនច្រើនដែរ អញ្ចឹងយើងមើលទៅ ក៏មិនមានឧបសគ្គអីក្នុងការប្រកាសថាត្រូវរៀបចំផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋាភិបាលថ្មីឲ្យបានឆាប់ដែរ»។
លោក មាស នី បន្ថែមថា ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីដោយឯកបក្ស អាចនឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជាប្រឈមកាន់តែខ្លាំងជាមួយសម្ពាធ និងការរិះគន់ពីអន្តរជាតិ ដែលលោកថា ករណីនេះ អាចឈានទៅដល់ការប្រកាសមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីទៀតផង។
បើតាមលទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសអស់រយៈពេលជិត៤០ឆ្នាំមកហើយនោះ នឹងប្រមូលយកអាសនៈទាំង១២៥ដើម្បីគ្រប់គ្រងរដ្ឋសភាដោយឯកបក្ស។ ការដែលគណបក្សកាន់អំណាច អាចនឹងប្រមូលយកកៅអីរដ្ឋសភាទាំង១២៥ គឺដោយសារការបោះឆ្នោតនោះ មិនមានការចូលរួមពីគណបក្សប្រកួតប្រជែងដ៏ធំ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បន្ទាប់ពីគណបក្សនេះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយទៅតាមបណ្ដឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីពាក់កណ្ដាលខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។
ក្រោយការបោះឆ្នោតដែលមិនមានវត្តមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងស្ថាប័នឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតឯករាជ្យក្នុងប្រទេសផងនោះ សហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួនដែលប្រកាន់យករបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រិះគន់ជាបន្តបន្ទាប់។ សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី កាណាដា និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម បានចោទសួរអំពីភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតដែលបានកើតមាន ជាមួយនឹងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការបង្ក្រាបអង្គការសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំងការបង្ក្រាបប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនានា នៅមុនការបោះឆ្នោត។
ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិង គ.ជ.ប បានច្រានចោលការរិះគន់របស់អន្តរជាតិថា ការរិះគន់ទាំងនោះមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត និងថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង គ.ជ.ប បានអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ ស្របតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ៕
