លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃពុធនេះ បានថ្លែងថាលោកមិនលើកទឹកចិត្តឲ្យផ្តល់អាវុធទៅក្នុងប្រទេសណាមួយក្នុងជម្លោះរវាងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនឡើយ ដោយលោកហៅថាសង្រ្គាមនេះ ឈានទៅដល់«អឺរ៉ុបនីយកម្ម» ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសផ្សេងទៀត។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីសម្ពោធផ្លូវជាតិលេខ៣ ដែលជាជំនួយរបស់ប្រទេសចិន។
នៅចំពោះមុខឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថាគោលជំហរផ្លូវការរបស់កម្ពុជាលើសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន គឺអាស្រ័យទៅលើការវិវត្តនៃសភាពការណ៍។ លោកបន្ថែមថាកម្ពុជាមិនលើកទឹកចិត្តចំពោះការប្រើប្រាស់កម្លាំង ឬការគំរាមកំហែងប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រឆាំងនឹងប្រទេសណាមួយឡើយ ហើយលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការចរចា។
បើតាមលោក ហ៊ុន សែន សង្រ្គាមនេះបានឈានទៅដល់«អន្តរតូបនីយកម្ម»រួចទៅហើយ ដោយសារមានការផ្គត់ផ្គង់អាវុធទៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនពីបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន។
លោកថ្លែងថា៖ «ហើយយើងកំពុងតែមើលឃើញថាសង្រ្គាមរុស្ស៊ី អ៊ុយក្រែនកំពុងតែធ្វើអន្តរជាតិតូបនីយកម្មសង្រ្គាមនេះ តាមរយៈនៃការផ្គត់ផ្គង់អាវុធពីប្រទេសមួយចំនួន តាមរយៈអាវុធ តាមរយៈផ្តល់មនុស្សឲ្យចូលទៅធ្វើទាហាននៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន តាមរយៈការផ្តល់យន្តហោះឲ្យចូលទៅទីនោះ»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ុយក្រែន ដើម្បីប្រឆាំងតបតទៅនឹងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី។
លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យដឹងទៀតថានេះជាទស្សនៈផ្ទាល់របស់លោក មិនមែនជាគោលជំហររបស់អាស៊ាន ដែលកម្ពុជាជាប្រធានប្តូរវេនឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថាកម្ពុជាពិបាកប្រកាន់យកឥរិយាបថណាមួយ ខណៈសមាជិកអាស៊ានមួយចំនួនបានប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មលើប្រទេសរុស្ស៊ី។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងបន្តថា៖ «សង្ឃឹមថាមិត្តភ័ក្តិ ទាំងភាគីទាំងសងខាងនឹងយោគយល់ដល់គោលជំហររបស់កម្ពុជា យោគយល់ដល់គោលជំហររបស់កម្ពុជា ដែលត្រូវប្រកាន់យកនៅតាមវេទិកាអន្តរជាតិនានា ដែលសុំយោគយល់ចំពោះគោលជំហររបស់យើង។ ហើយក៏មិនគួរចាប់បង្ខំយើងឲ្យទៅនៅភាគីនេះ នៅភាគីនោះ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីឲ្យដឹងទៀតថាសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនបានប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាផងដែរ ដូចជាករណីប្រេងសាំងឡើងថ្លៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ប្រទេសសិង្ហបុរីដែលជាសមាជិកអាស៊ានបានប្រកាសថានឹងដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងប្រទេសរុស្ស៊ី ហើយចំណាត់ការនេះ គឺឯករាជ្យពីជំហររបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍(អាស៊ាន) ដែលខ្លួនជាសមាជិក។
មិនមែនប្រទេសទាំងអស់នៅទ្វីបអាស៊ី សុទ្ធតែប្រឆាំងនឹងប្រទេសរុស្ស៊ីនោះទេ។ ចិននិងកូរ៉េខាងជើងបានការពាររុស្ស៊ី ដោយនិយាយថាមូលហេតុនៃជម្លោះនោះ គឺដោយសារសហរដ្ឋអាមេរិក។
កាលពីសប្តាហ៍មុន អាស៊ានបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីអ៊ុយក្រែនដែលបានទប់មិនពណ៌នាអំពីចំណាត់ការរបស់រុស្ស៊ីថាជា«ការឈ្លានពាន»។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលជាការសម្រេចតាមគោលការណ៍កុងសង់ស៊ីសបញ្ជាក់ថាអាស៊ានមានជំនឿថា«មិនទាន់អស់ឱកាសទេសម្រាប់ការសន្ទនាដោយសន្តិវិធី»។
លោកបណ្ឌិត អ៊ា សុផល អ្នកតាមដាននយោបាយកម្ពុជា និងជាព្រឹទ្ធបុរសរងទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍នៅសាកលវិទ្យាល័យ Arizona State សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រាប់វីអូអេតាមសារអ៊ីមែលថា ជំហររបស់កម្ពុជាមិនខុសពីជំហររបស់ចិនឡើយ។ លោកបន្ថែមថាប្រសិនកម្ពុជាត្រូវបានទន្រ្ទានដោយប្រទេសជិតខាងមួយ សួរថាកម្ពុជាគួរទទួលយកអាវុធឬយ៉ាងណា។ លោកបញ្ជាក់ថាដែនដីអធិបតេយ្យរបស់អ៊ុយក្រែនត្រូវបានបំពាន។ លោកបន្ថែមថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងខ្ទប់រាល់សេចក្តីថ្លែងការណ៍ណាដែលគាំទ្រប្រទេសអ៊ុយក្រែន។
លោកបញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖ «យើងបានដឹងរួចទៅហើយថាជាមួយទស្សនៈទាំងនេះ សមាគមអាស៊ាននឹងមិនអាចធ្វើអ្វីទេ ព្រោះកម្ពុជាជាប្រធាននឹងធានាថានឹងជំទាស់ ដូចវាបានកើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០១២ ដែលកាលនោះជំទាស់ទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម[ដែលរិះគន់ប្រទេសចិនក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង]។ កម្ពុជាបានបង្កជាកង្វល់គ្រប់គ្រាន់ហើយទៅលើបញ្ហាក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ដូច្នេះសូមកុំធ្វើដូចគ្នាទៅលើប្រទេសអ៊ុយក្រែន»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក សេង សារី កត់សម្គាល់ថាកម្ពុជាបានបង្ហាញមុំ២ ដែលទី១ កម្ពុជាចង់បង្ហាញពីការព្យាយាមថែរក្សាអព្យាក្រឹត្យរបស់ខ្លួនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងទី២ កម្ពុជាហាក់មានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបង្ហាញជំហររបស់ខ្លួនជុំវិញសង្គ្រាមរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន។
លោក សេង សារី បន្ថែមថាបើកម្ពុជាចង់ចូលរួមរៀបចំសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក កម្ពុជាគួរតែបង្ហាញជំហររបស់ខ្លួនក្នុងការផ្តល់កម្លាំងចិត្តដល់ពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះប្រសិនបើជាយើងចង់ឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកមួយដែល ឈរលើគោលការណ៍ គោរពសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គល និងមនុស្ស ដើរតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ អាហ្នឹងកម្ពុជាគួរតែគាំទ្រ ឬផ្តល់កម្លាំងចិត្តសម្រាប់ពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន ក្នុងការតស៊ូពីការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ី»។
អ្នកវិភាគរូបនេះបន្តថាអាស៊ានមិនមែនជាយន្តការមួយដែលមានឥទ្ធិពល ឬការចាប់អារម្មណ៍ច្រើននោះទេលើបញ្ហាសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន ដោយអាស៊ានត្រូវបានមើលឃើញថាមិនមានទស្សនៈស្របគ្នាលើបញ្ហានេះ។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃពុធ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏បានថ្លែងផងដែរថាការធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន២០២២មិនសាមញ្ញទេ ដោយលើកឡើងថាមានបញ្ហាតំបន់កើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ដែលតម្រូវឲ្យសមាគមអាស៊ានបញ្ចេញមតិយោបល់លើអ្វីដែលកំពុងកើតឡើង រួមមានទាំងសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែន៕
