នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់ក្រុមប្រជារាស្ត្រខ្មែររស់នៅប៉ែកអឺរ៉ុបថាប្រទេសចិនដែលបានកំពុងបណ្ដាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជាក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នោះ គ្មានចេតនាវាតទីប្រទេសណានោះឡើយ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាងបីទសវត្សរ៍ ក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថាលំហូរជនជាតិចិនដែលបន្តហូរចូលកម្ពុជានឹងស្រកចុះទៅវិញពេលដែលគម្រោងសាងសង់សំណង់នានាបានបញ្ចប់។
ការអធិប្បាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផ្ទុយគ្នាទៅនឹងការសង្កេតរបស់ក្រុមសកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលបានយល់ឃើញថា វត្តមានជនជាតិចិនកំពុងបង្កការលំបាកខាងសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចដល់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរជាម្ចាស់ស្រុក ជាពិសេសរាស្ត្រខ្មែររស់នៅខេត្តព្រះសីហនុ។
ថ្លែងក្នុងជំនួបសំណេះសំណាលជាមួយសហគមន៍ខ្មែររស់នៅតំបន់អឺរ៉ុបក្នុងទីក្រុង ហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីសដែលត្រូវបានផ្សាយបន្តផ្ទាល់តាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក និងតាមស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ក្នុងស្រុក កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចរបស់កម្ពុជាផងនោះ មានប្រសាសន៍ពីការបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនអំពីការចូលមករបស់ជនជាតិចិននៅខេត្តព្រះសីហនុ ជាទីដែលលោកអះអាងថា អ្នកវិនិយោគចិន ខ្វះកម្លាំងពលកម្ម ដើម្បីកសាងសំណង់ដែលត្រូវការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាសាងសង់កម្រិតខ្ពស់មួយ។
លោកបញ្ជាក់ទៀតថាប្រជាជនចិន ដែលមកធ្វើការក្នុងប្រទេសកម្ពុជានឹងចាកចេញទៅវិញ ពេលពួកគេបានបញ្ចប់ការងារ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«បងប្អូនខ្លះកង្វល់ពីចិននៅកំពង់សោម។ បងប្អូនអ្ហើយ! សំណង់ច្រើនណាស់ យើងផ្ដល់កម្មករឲ្យគេអត់គ្រប់ ផ្ដល់កម្មករឲ្យគេអត់គ្រប់ ជំនាញអត់គ្រប់ អ៊ីចឹង តើត្រូវធ្វើម៉េច ត្រូវបើកឱកាសដើម្បីឲ្យគេយក កម្មករមកសាងសង់ ទៅលើសំណង់ដូចជាស្ពាន ដូចជាស្អីមួយចំនួន នៃបច្ចេកទេស ដែលយើងមិនទាន់ទៅដល់។ តែគេកសាងហើយ គេមិននៅស្រុកខ្មែរទេ គេទៅស្រុកគេវិញហើយ កុំឆ្ងល់ កុំឆ្ងល់ពេក ហើយយើងក៏គ្មានច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យគេនៅដែរ ឲ្យគេនៅដែរ»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏មានប្រសាសន៍រិះគន់អ្នកនយោបាយដែលមានគំនិតផ្ទុយពីរដ្ឋាភិបាល ថាតែងតែបង្ហាញការមិនពេញចិត្តចំពោះវត្តមានជនជាតិចិន ដែលមិនទាន់បង្កើតបានទីក្រុងចិន ដូចនៅបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗ មានដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងបារាំងនោះឡើយ។
ក្នុងបញ្ហាយោធា និងការឈ្លានពានទឹកដី លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ថា ចិនមិនដែលនាំទ័ពចូលឈ្លានពាន ប្រទេសដទៃ ដូចប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលលើកទ័ពចូលប្រទេសកម្ពុជាកាលពីពេលកន្លងមកនោះទេ។
«ខ្ញុំនិយាយដោយត្រង់ ចិនមិនដែលនាំកងទ័ព ចេញផុតពីទល់ដែនរបស់ខ្លួនទេ។ប្រទេសដទៃ នាំកងទ័ពចូលឈ្លានពានកម្ពុជាប៉ុន្មានហើយ មើលទៅឃើញហើយ។ តែក្របខ័ណ្ឌវិនិយោគ ដែលយើងផ្គត់ផ្គង់ កម្មករ អ៊ីចឹងទេ បានជាបញ្ហាការបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្ស វាជា ក្លាយទៅជាចំណុចសំខាន់»។
ជនជាតិចិន ត្រូវគេសង្កេតឃើញថា បានសម្រុកចូលមកកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ការចូលមករបស់ជនជាតិចិន បានកើនឡើងកាន់តែច្រើន នៅពេលប្រទេសកម្ពុជាបានងាកទៅរឹតចំណងការទូត និងកងទ័ពកាន់តែខ្លាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងដែលបានផ្តល់ជំនួយឥតសំណង និងយោធាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដល់ប្រទេសកម្ពុជា។
វត្តមានជនជាតិចិន កាន់តែច្រើនឡើងៗ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃនេះ បានបង្កទុក្ខលំបាកដល់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ក្នុងការរស់នៅ និងរកចំណូលចិញ្ចឹមជីវិតក្នុងទឹកដីកំណើតខ្លួនផងដែរ។ នេះបើតាមការអះអាង របស់ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនដែលរស់នៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក យូ វាសនា ពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងក្រុងព្រះសីហនុ ខេត្តព្រះសីហនុ និងជាសមាជិករបស់សម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា ហៅកាត់ថា CCFC បានលើកឡើងពីការក្រឡុកហាងឆេងដីធ្លី នៅខេត្តព្រះសីហនុ ពេលដែលជនជាតិចិនបានមកប្រមូលផ្តុំក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក យូ វាសនា បានលើកឡើងយ៉ាងដូច្នេះ នៅពេលលោកចូលរួមសិក្ខាសាលាស្តី ពីបញ្ហាដីធ្លី និងការអភិវឌ្ឍដែលមានរយៈពេលពីរថ្ងៃនៅទីក្រុងភ្នំពេញ គឺគិតចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា។
«កំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ជនជាតិហ្នឹង គឺធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ ដល់ប្រជាជនគឺតម្លៃដីឡើងថ្លៃបាទ។ តម្លៃដីឡើងថ្លៃនេះ ធ្វើឲ្យការវិនិយោគ ក៏ដូចជាការទិញនូវដីធ្លី ក៏ដូចជារបស់អ្នកមានអំណាច គឺគាត់បាន ឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធ គឺគាត់គ្មានដំណោះស្រាយទេ។ គាត់ និយាយរួមទៅ គាត់កាន់តែផែនទី ចង្អុលកន្លែងណា គូសកន្លែងហ្នឹង យកកន្លែងហ្នឹងតែម្តង។ អានេះនៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុផ្ទាល់»។
លោកបានលើកឡើងបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវមានវិធានការតឹងរ៉ឹង ដើម្បីគ្រប់គ្រងសកម្មភាពជនជាតិចិនឲ្យរស់នៅមានរបៀបរបប និងមិនបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ។
លោកបានបញ្ជាក់ថាមានគណៈកម្មការចំនួនពីរត្រូវបានបង្កើតរួចមកហើយ តែជនជាតិចិន នៅតែបង្កសកម្មភាពអនាធិបតេយ្យនៅខេត្តព្រះសីហនុដដែល។
«ឥឡូវបង្កើតគណៈកម្មការពីរ ដើម្បីគ្រប់គ្រងជនជាតិចិន ទីមួយលោក ស ខេង ណា៎!គណៈកម្មការរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ មួយទៀត ខាងឯកឧត្ដម ជា សុផារ៉ា នែ៎! ក្រសួងដែនដីទៀត។ អ៊ីចឹងបង្កើតពីរផ្ទួនគ្នា ដើម្បីអីគេ? គ្រាន់តែយកទៅហ្នឹងមានមុខមានមាត់ គាបចិនតែប៉ុណ្ណោះ មិនមានការផលប្រយោជន៍ ប៉ះពាល់អីណាណីគ្រាន់តែគាបគេយកតែលុយបាទចប់បាត់ហើយមកវិញបាត់ ស្ងាត់ជ្រាប ខេត្តព្រះសីហនុ។ អ៊ីចឹង ហើយយប់ឡើង ឮតែបាញ់បោះ វាយគ្នា កាប់ចាក់គ្នា មើលតែហ្វេសប៊ុក គឺខេត្តព្រះសីហនុខ្ញុំហើយបាទ»។
នៅក្នុងខែតុលានេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានដឹកនាំប្រតិភូរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំសកល និងតំបន់ជាច្រើននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ែកអឺរ៉ុប និងប្រទេសតួកគី។ នៅឯប្រទេសតួកគីឯណោះ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ពីចេតនារបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកក្នុងការទិញដីសង់អគារ ដើម្បីដំណើរការស្ថានទូតកម្ពុជានៅរដ្ឋធានី អង់ការ៉ាប្រទេសតួកគី។
លោក បញ្ជាក់ថាការសម្រេចទិញដីសង់អគារនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេចក្ដីប្រាថ្នារបស់កម្ពុជា ក្នុងការរឹតចំណងការទូតជ្រាលជ្រៅជាមួយនឹងតួកគី។
អ្នកវិភាគមួយចំនួនយល់ថា បំណងនៅពីក្រោយការបើកស្ថានទូតនៅតួកគីនេះ គឺជាចំណុចចាប់ផ្ដើមមួយផ្សេងទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលបានប្រុងប្រៀបខ្លួននាំកម្ពុជា ទៅរកប្លុកកុម្មុយនីស្ត ដោយសារថានាពេលនេះ ប្រទេសតួកគីកំពុងកសាងទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាលជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី ដើម្បីទប់ទល់នឹងសម្ពាធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ការប្រកាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន កើតមានឡើងផងដែរ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមិនទាន់អាចរកច្រកចេញបាន ដើម្បីរក្សាគំនិតផ្ដួចផ្ដើមពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលគេស្គាល់ថា «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែសព្វាវុធ» ហៅកាត់ថា (EBAs) ដែលអាចរ៉ាប់រងការនាំចូលរបស់កម្ពុជាក្នុងចំនួនជាង ៤៦ភាគរយនៃទំនិញកាត់ដេរ ចូលទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គមប្រាប់ VOA កាលពីពេលថ្មីៗ នេះថា មេដឹកនាំកម្ពុជា កំពុងទាញប្រទេសនេះ ទៅរកប្លុកកុម្មុយនីស្តដែលមានចិន និង រុស្ស៊ី ដែលអាចជួយរក្សាអំណាចយូរឆ្នាំរបស់ខ្លួន។
លោកថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅកាន់បណ្ដាប្រទេសនានានាពេលចុងក្រោយនេះ គឺជាជោគជ័យរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនដើម្បីការពារប្រយោជន៍ប្រជារាស្ត្រខ្លួននោះឡើយ។
លោកថាប្រសិនបើកម្ពុជាបាត់បង់ការគាំទ្រខាងពាណិជ្ជកម្មពីសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងពេលកំពុងចាប់ចិន និងប្លុកកុម្មុយនីស្តនោះ អ្នកវេទនាគឺរាស្ត្រខ្មែរតែម្តង។
«ខ្ញុំគិតថា វាជាជោគជ័យដូចគាត់ អះអាង ប៉ុន្តែបានជោគជ័យសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជោគជ័យសម្រាប់ខ្លួនគាត់ ប៉ុន្តែសម្រាប់សង្គមជាតិរបស់ខ្មែរវិញ នៅពេលខាងមុខនេះ គឺយើងមានការពិបាកក្នុងការទស្សន៍ទាយថា យើងនឹងបានទទួលជោគជ័យ បើសិនជា EBAនេះ បានត្រូវគេលុបចោលមែននោះ កម្ពុជានឹងអាចប្រឈមនឹងបញ្ហាច្រើន។ រដ្ឋាភិបាល អាចរស់បាន ក៏ប៉ុន្តែសង្គមជាតិមួយនេះ អាចពិបាករស់»។
ទាក់ទិននឹងលំហូររបស់ជនជាតិចិនចូលមកកម្ពុជា លោក មាស នី បានឲ្យដឹងកាលពីពេលកន្លងមកថា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរ ត្រូវមានយន្តការហ្មត់ចត់ក្នុងការអនុវត្តន៍ច្បាប់ស្ដីពីអន្តោប្រវេសន៍ ដើម្បីទាញយកប្រយោជន៍ ពីក្រុមអ្នកវិនិយោគជនជាតិចិន ជៀសវាងកុំឲ្យជនជាតិនេះមករកស៊ីនៅស្រុកខ្មែរហើយ កើបលុយទៅប្រទេសផងខ្លួនវិញ រួចបន្សល់ទុកផលវិបាកខាងសង្គមដល់កម្ពុជា។
ទោះណាជានាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងការពារថា ចិនមិនមែនជាប្រទេសដឹកនាំទ័ពចូលលុកលុយប្រទេសផ្សេងទៀតក្តី តែប្រទេសនេះធ្លាប់ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានចូលវាតទីទឹកដីមួយផ្នែករបស់វៀតណាម និងតំបន់ទីបេ ហើយប្រទេសនេះទៀតសោតក៏កំពុងចូលលុកលុយក្នុងកោះដែលមានទំនាស់ជាច្រើនក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
អ្នកឃ្លាំមើលកិច្ចការតំបន់អាស៊ី ជាច្រើនបានឲ្យដឹងថា ចិនក៏កំពុងប្រើឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដើម្បីសង្កត់លើប្រទេសតូចៗនានា ដែលកំពុងក្លាយជាអាណានិគមបែបថ្មី ក្នុងសតវត្សទី២១នេះ។
រដ្ឋាភិបាលចិន បានបង្កើនប្រាក់កម្ចីបរទេសនិងការវិនិយោគឯកជនដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ នៅទូទាំងតំបន់អាស៊ីក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានផ្ដោតលើហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ តាមរយៈគម្រោងផ្លូវក្រវាត់មួយ ឬ Belt & Road Initiative និងធនាគារវិនិយោគហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី ឬ Asian Infrastructure Investment Bank ហៅកាត់ថា (AIIB) ដែលទាញយកគម្រោងពីបណ្ដាស្ថាប័នហិរញ្ញប្បទានពហុភាគីគាំទ្រចម្បងដោយអាមេរិកដូចជា ធនាគារពិភពលោក និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB)។
ប្រទេសក្រីក្រជាច្រើនដែលបានបង្កើតចំណងទាក់ទងការទូតរឹងមាំជាមួយប្រទេសចិនបានទទួលប្រាក់កម្ចីចិនយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ហើយនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនដូចជាប្រទេសស្រីលង្កា បំណុលកាន់តែច្រើនឡើងហើយក្រោយមកបានបង្ខំឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រគល់សិទ្ធិកាន់កាប់ទ្រព្យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ដូចជាកំពុងផែទៅឲ្យចិន ឬក៏សងបំណុលទាំងនោះ ដោយបើកឲ្យចិនចូលទាញយកធនធានធម្មជាតិផ្សេងៗ៕
