ខណៈកំពុងមានសភាពការណ៍តានតឹងនៅប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ប្រទេសស៊ីរី និងនៅមជ្ឈិមបូព៌ា នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃសុក្រនេះ បានអំពាវនាវឲ្យមានការដោះស្រាយ តាមរយៈការចរចា និងព្យាយាមរក្សាភាពអត់ធ្មត់លើបញ្ហាកូរ៉េខាងជើងនិងនៅប្រទេសស៊ីរី។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងបែបនេះនៅក្នុងពិធីបើកព្រឹត្តិការណ៍អង្គរសង្ក្រាន្ត ឆ្នាំ២០១៧ នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប។ លោកបានថ្លែងថា លោកមានការបារម្ភយ៉ាងជ្រាលជ្រៅអំពីសភាពការណ៍នៅមជ្ឈិមបូព៌ា នៅប្រទេសស៊ីរី និងកូរ៉េខាងជើង ខណៈកំពុងតែមានស្ថានភាពតានតឹង។
«បើទោះបីថ្ងៃនេះជាថ្ងៃចូលឆ្នាំក៏ដោយ ចុះតែកម្ពុជាក្នុងឋានៈជារដ្ឋមួយនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ សម្តែងនូវការព្រួយបារម្ភដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់ខ្លួន ចំពោះសភាពការណ៍នៅមជ្ឈិមបូព៌ាជាពិសេសសភាពការណ៍ស៊ីរី និងកូរ៉េខាងជើង»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានអំពាវនាវឲ្យដោះស្រាយលើបញ្ហាទាំងនោះ តាមរយៈការចរចា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងអំពាវនាវឲ្យមានការអត់ធ្មត់ ហើយព្យាយាមដោះស្រាយនូវជម្លោះទាំងនោះ តាមរយៈនៃការចរចា។ ទង្វើនៃការបាញ់ប្រហារតាមរយៈមីស៊ីលក្តីឬអាវុធគីមីក្តី វាជាសោកនាដកម្ម ហើយកម្ពុជាធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះនៃអំពើបែបនេះ គឺពិតជាបានយល់ច្បាស់អំពីការលំបាករបស់ប្រជាជននៃប្រទេសដែលកំពុងមានសង្រ្គាមហែកហួរ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក៏បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាចូលរួមជាមួយរូបលោក និងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការពារសន្តិភាពឲ្យខាងតែបាន។
លោកបន្ថែមថា ជំហររបស់កម្ពុជា គឺចង់ឃើញឧបទ្វីបកូរ៉េខាងជើងគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ហើយចាប់ផ្តើមការចរចាជាមួយប្រទេសពាក់ព័ន្ធឡើងវិញ ដើម្បីដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។ កម្ពុជាបានព្យាយាមធ្វើឲ្យមានតុល្យភាពនៃទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសកូរ៉េទាំងពីរ ទោះជាកម្ពុជាមិនមានប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសកូរ៉េខាងជើង។ កម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចច្រើនជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង ក្នុងនោះមានការវិនិយោគ ទេសចរណ៍ និងការបញ្ជូនកម្លាំងពលករទៅធ្វើការនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងជាដើម។
លោក Paul Chambers សាស្រ្តាចារ្យ និងទីប្រឹក្សាស្តីពីបញ្ហាអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យ Naresuan ក្នុងប្រទេសថៃ បានថ្លែងប្រាប់VOAតាមរយៈអ៊ីម៉េលថា៖
«វាសមរម្យសម្រាប់អាស៊ានក្នុងការអំពាវនាវឲ្យមានការចរចា ដែលជាមធ្យោបាយមួយឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាព។ ការកាត់បន្ថយភាពតានតឹងនៅក្នុងរដ្ឋ គឺជាហេតុផលសំខាន់នៃការបង្កើតអាស៊ាន»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ចំណែកការអំពាវនាវរបស់លោក ហ៊ុន សែន វាទំនងជាលោកកំពុងចង់កសាងខ្លួនរបស់លោក ជារដ្ឋបុរសជាសាកល ដើម្បីបង្ហាញថា លោកអាចតទល់ជាមួយបណ្តាមេដឹកនាំផ្សេងទៀតលើបញ្ហាអន្តរជាតិ ខណៈបង្ហាញប្រជាជនកម្ពុជាថា លោកអាចជាសំឡេងសម្រាប់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិ»។
លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធិ នាយកវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្រ្តមានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាបច្ចុប្បន្នហាក់ដូចជាសង្រ្គាមត្រជាក់របស់ប្រទេសមហាអំណាច។ លោកបានចោទជាសំណួរថា តើការអំពាវនាវរបស់កម្ពុជា ឬអាស៊ានមានឥទ្ធិពលកម្រិតណាទៅដល់មេដឹកនាំប្រទេសមហាអំណាច។
«យើងចេះតែអំពាវនាវទៅ ប្រទេសយើងតូច ទឹកមាត់យើងសាប តើប្រទេសធំៗ គេស្តាប់ដល់កម្រិតណា? សូម្បីតែអាស៊ាន សំឡេងរួមគ្នាមួយទាក់ទងនឹងបញ្ហាហ្នឹងក៏គ្មានទឹកមាត់អីប្រៃ ដើម្បីជាការដាក់សម្ពាធ ដើម្បីធ្វើឲ្យមានភាពល្អប្រសើរ…»។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ឈាង វណ្ណារិទ្ធិ បានលើកឡើងថា អាស៊ានគួរតែយកវេទិកាប្រជុំអាស៊ានណាមួយ ដើម្បីផ្តល់ជាឱកាសឲ្យប្រទេសមហាអំណាច និងបណ្តាប្រទេសពាក់ព័ន្ធជួបចរចាគ្នា រកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី។
លោកបណ្ឌិត អ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យនៃសាកលវិទ្យាល័យ Occidental College នៃទីក្រុង Los Angeles សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានចោទជាសំណួរពីឥទ្ធិពលរបស់កម្ពុជា និងអាស៊ាននៅក្នុងការអំពាវនាវលើបញ្ហានេះ។
«កូរ៉េខាងជើងនិងស៊ីរី កំពុងតែធ្វើអាក្រក់ចំពោះប្រជាជនរបស់ពួកគេ។ នៅពេលអំពាវនាវឲ្យមានការចរចា មិនគួរមានជាតាក់តិចបន្លំមួយ ដែលចង់ឲ្យប្រទេសរុស្ស៊ី អាចជួយមិត្តរបស់គេ គឺស៊ីរី ឬក៏ប្រទេសចិនជួយមិត្តរបស់គេ គឺកូរ៉េខាងជើង»។
កាលពីថ្ងៃសប្តាហ៍មុន រដ្ឋបាលលោក ដូណាល់ ត្រាំ បានវាយប្រហារដោយបាញ់គ្រាប់មីស៊ីលទៅមូលដ្ឋានយោធាផ្លូវអាកាសស៊ីរី ដែលជាទីកន្លែងក្រុមមន្ត្រីអាមេរិកជឿថា ស៊ីរីបានប្រើប្រាស់ជាមូលដ្ឋានយោធាដើម្បីកម្ចាត់ក្រុមឧទ្ទាមដែលប្រយុទ្ធនឹងរបប Assad ដោយការប្រើប្រាស់អាវុធគីមី។
ខណៈកំពុងជាប់ដៃនឹងបញ្ហានៅប្រទេសស៊ីរី សហរដ្ឋអាមេរិកក៏កំពុងតាមដានយ៉ាងជិតដិតលើបញ្ហាអាវុធនុយក្លេអ៊ែរនៅកូរ៉េខាងជើងផងដែរ។ សហរដ្ឋអាមេរិក និងកូរ៉េខាងជើងប្រឈមមុខគ្នានឹងជម្លោះពាក្យសម្តីជាបន្តបន្ទាប់។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបានផ្ញើសារព្រមានកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា កូរ៉េខាងជើងគឺជាបញ្ហាដែលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ខណៈមានសេចក្តីរាយការណ៍ថា កូរ៉េខាងជើងបានដាក់គ្រឿងមួយនៅក្នុងរូងក្រោមដីនៅឯកន្លែងពិសោធបរិមាណូរបស់ខ្លួន ដែលអាចត្រូវបំផ្ទុះនៅពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
ចំណែកបញ្ហានៅមជ្ឈិមបូព៌ាវិញ យោធាសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ខ្លួនបានទម្លាក់គ្រាប់បែកមានកម្លាំងដ៏ខ្លាំងបំផុត តែមិនមែនជាគ្រាប់បែកបរិមាណូ ទៅលើរូងក្រោមដីរបស់ក្រុមរដ្ឋឥស្លាមនៅក្នុងស្រុក Achin នៃខេត្ត Nangarhar នៅជិតព្រំដែនជាមួយប្រទេសប៉ាគីស្ថាន។ ការទម្លាក់គ្រាប់បែនេះ គឺដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការកើនឡើងនូវការប្រើប្រាស់ត្រង់សេ និងរូងក្រោមដីរបស់ក្រុមរដ្ឋឥស្លាមដើម្បីការពារខ្លួន៕
