ខណៈដែលរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានទទួលបន្ទុកកិច្ចការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយមកជួបប្រជុំគ្នានៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទទូចឲ្យប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបតិ្តការរួមគ្នា ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយ ដោយធ្វើការជួយសង្គ្រោះឆ្លងព្រំដែននៃប្រទេសជាសមាជិកនីមួយៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃពុធនេះ បានស្នើឲ្យប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានធ្វើការរួមគ្នាក្នុងការបើកយុទ្ធនាការឆ្លងព្រំដែនដើម្បីសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមព្រំប្រទល់នៃប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាននីមួយៗ បើសិនជាគ្រោះមហន្តរាយ បណ្តាលមកពីកត្តាធម្មជាតិ ឬកត្តាមនុស្ស។
ការស្នើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដ៏មានឥទ្ធិពលនេះកើតមានឡើង ខណៈដែលប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានកំពុងរួមដៃគ្នាបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន (Asean Economic Community) ដែលគេរំពឹងថា នឹងលេចចេញជារូបរាងនៅចុងឆ្នាំនេះ។
ថ្លែងទៅកាន់អ្នកចូលរួមនៅកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីអាស៊ានទទួលបន្ទុកកិច្ចការគ្រោះមហន្តរាយ ហើយដែលរៀបចំឡើងនៅឯសណ្ឋាគារមួយនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានគួរបើកឲ្យមានការជួយសង្គ្រោះឆ្លងដែនទៅវិញទៅមក សម្រាប់ការឆើ្លយតបភ្លាមៗទៅនឹងគ្រោះធម្មជាតិ ដែលបង្កឡើងដោយធម្មជាតិ ឬដោយមនុស្សខ្លួនឯង។ លោកថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ ត្រូវកំណត់ឲ្យបានច្បាស់ពីសកម្មភាពសង្គ្រោះឆ្លងដែន និងការឈ្លានពាន ដើម្បីបញ្ចៀសការភាន់ច្រឡំ។
«ខ្ញុំលើកឧទាហរណ៍ថា ព្រំដែនកម្ពុជាថៃទៅចុះ! តំបន់ខ្លះ បើសិនជាអន្តរាគមន៍ ឧបមាថា ភ្លើងឆេះផ្សារ ភ្លើងឆេះផ្ទះនៅតាមតំបន់ជាយដែន របស់កម្ពុជា បើអន្តរាគមន៍ពីខាងកម្ពុជាទៅគឺច្បាស់ណាស់ថា នឹងមាននឹងឆ្ងាយជាង។ ប៉ុន្តែបើសិនអន្តរាគមន៍ឡានបូមទឹកពីខាងថៃត្រឡប់មកវិញគឺ វាងាយគ្រប់គ្រងជាង។ ប៉ុន្តែបើសិនជាមិនស្រួលទេ គេថា ថៃឈ្លានពានកម្ពុជា»។
លោកថ្លែងបន្តថា សេចក្តីព្រាងប្រកាសយុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ានមួយនឹងត្រូវសម្រេចបាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ សម្រាប់ការឆ្លើយតប ការបង្កា និងកាត់បន្ថយកម្រិតហានិភ័យនៃគ្រោះមហន្តរាយ។
«ក្នុងបរិការណ៍នេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា សេចក្តីព្រាងសេចក្តីប្រកាសយុទ្ធសាស្ត្រអាស៊ានតែមួយ ការឆ្លើយតបតែមួយនឹងត្រូវបានពិនិត្យបញ្ចប់ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ដោយមិនពន្យារពេលទៀតឡើយ»។
ទោះជាការប្រជុំនោះមិនទាន់បញ្ជាក់ពីផែនការជាក់លាក់ណាមួយនៅក្នុងការជួយសង្គ្រោះពលរដ្ឋទៅវិញទៅមកនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលស្ថិតក្នុងអំណាចជាងបីទសវត្សរិ៍បានលើកឡើងអំពីការចែករំលែកព័ត៌មានទាក់ទិននឹងសញ្ញាហានិភ័យនៃការកើតមានគ្រោះមហន្តរាយសម្រាប់ការបង្ការនិងត្រៀមឆ្លើយតប។
ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវគេដឹងថា នៅពឹងផ្អែកលើជំនួយបរទេសនៅឡើយ បន្ទាប់ពីប្រទេសក្រីក្រនេះរួចផុតពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុកទាំងស្រុងកាលពីឆ្នាំ១៩៩៨។ នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសកម្ពុជាបានជួបគ្រោះធម្មជាតិ ដូចជាភាពរំាងស្ងួត និងទឹកជំនន់ជាដើម។
កាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០១៤ សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសផ្តល់ជំនួយចំនួន១០០លានដុល្លារអាមេរិកដល់បណ្តាប្រទេសអាស៊ី និងអាហ្វ្រិកដើម្បីទប់ទល់នឹងគ្រោះធម្មជាតិ សម្រាប់ទប់ទល់អសន្តិសុខស្បៀង ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងកត្តាផ្សេងទៀតដែលនាំឲ្យមានភាពក្រីក្រនោះ។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកបានឲ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមប្រាក់ជំនួយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រាក់ជំនួយមួយភាគបីត្រូវបាត់បង់ទៅលើការចំណាយសម្រាប់វិបត្តិធម្មជាតិជាបន្តបន្ទាប់។ ហើយក្នុងរយៈពេល៣០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទឹកប្រាក់ដែលបាត់បង់ដោយសារគ្រោះធម្មជាតិបានកើនដល់៣,៨លានលានដុល្លារ ($3,8 trillions)។
លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិថ្លែងប្រាប់ VOA ថា កម្ពុជាត្រូវពឹងផ្អែកលើកិច្ចសហប្រតិបតិ្តការជាមួយប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ជាពិសេសប្រទេសក្បែរខាងរបស់កម្ពុជា ក្នុងការសង្គ្រោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជួបគ្រោះមហន្តរាយ ដោយហេតុថាកម្ពុជានៅខ្វះខាតអ្នកជំនាញ និងមធ្យោបាយ សម្រាប់ការឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយនេះ។
«ដោយសារប្រទេសយើង ខ្ញុំគិតថា នៅមានកង្វះខាត ទាំងមធ្យោបាយ ទាំងធនធានមនុស្ស ទាំងមធ្យោបាយ ដូច្នេះការជួយសង្គ្រោះជីវិតគឺជារឿងដ៏ល្អ ដែលយើងតែងតែឃើញ។ កាលណាមានគ្រោះមហន្តរាយធំៗ តែងតែមានប្រទេស ដែលមានមធ្យោបាយ ឬមានធនធាន តែងតែចូលរួមជួយនៅលើលោកនេះ»។
VOA បានព្យាយាមទាក់ទងលោកញឹម វណ្ណដា អនុប្រធានទី១នៃគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីសុំការអធិប្បាយបន្ថែម តែនៅមិនទាន់អាចទាក់ទងបានទេនៅថ្ងៃពុធនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ សមាជិកសភានៃគណបក្សធំៗទាំងពីរនៅក្នុងសភាជាតិ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយកាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១៥នេះ។ ច្បាប់នោះមានចែងបទបញ្ញត្តិដាក់ទោសទណ្ឌដល់មន្ត្រីអសមត្ថភាពក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយ ឬពលរដ្ឋណាដែលបានដឹងពីហនិភ័យនៃការកើតមានគ្រោះមហន្តរាយ តែមិនជូនដំណឹងដល់អាជ្ញាធរ។
សម្រាប់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ការពិន័យជាប្រាក់នឹងមានពី១លានរៀលដល់៤លានរៀល (ឬប្រមាណ២៥០ដុល្លារទៅដល់១.០០០ដុល្លារ) ហើយពួកគេអាចនឹងជាប់ទោសក្នុងពន្ធនាគារដល់ទៅពីរឆ្នាំ រីឯមនុស្សទូទៅនឹងត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី១លានរៀលរហូតដល់៦លានរៀល (ឬប្រមាណ ២៥០ដុល្លារទៅដល់១.៥០០ដុល្លារ) ហើយអាចប្រឈមមុខនឹងការជាប់ក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេល៦ខែផងដែរ៕
