ការបង្ក្រាបលើសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានរំលាយ បាននាំឲ្យក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ មានការបារម្ភ។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បានចូលរួមជាមួយក្រុមបញ្ញវន្ត និងអង្គការសមាគម ក្នុងការទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាបញ្ឈប់ការបៀតបៀនលើសមាជិក និងអ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាបញ្ឈប់ការបង្ក្រាបដែលធ្វើឡើងជាថ្មីទៀត ប្រឆាំងនឹងក្រុមមន្ត្រីគណបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានរំលាយចោលដោយតុលាការកំពូលកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ ២០១៧។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីប្រកាសមួយរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយនេះ ដែល VOAបានទទួលនៅថ្ងៃចន្ទ។
ការអំពាវនាវរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សបានធ្វើឡើង នៅចំពេលក្រុមមន្ត្រីរបស់សហភាពអឺរ៉ុបបានផ្តើមបេសកកម្មស្វែងរកការណ៍ពិតជាថ្មីទៀត ដើម្បីវាយតម្លៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដែលជាផ្នែកដ៏សំខាន់សម្រាប់ឲ្យប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះទទួលបានការអនុគ្រោះខាងពាណិជ្ជកម្មពីសហភាពអឺរ៉ុប ក្រោមកម្មវិធី«អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» ឬហៅថា EBA។ តាមកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធនេះ កម្ពុជាមិនតម្រូវឲ្យបង់ពន្ធដើម្បីនាំទំនិញរបស់ខ្លួនចូលក្នុងទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប។
សេចក្តីប្រកាសរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ បានកត់សម្គាល់ថា ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១៩ នេះ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានចេញដីកាកោះតាមស្ថានប័នតុលាការ និងប៉ូលិសដើម្បីកោះហៅនិងចោទសួរមន្ត្រី និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិយ៉ាងហោចណាស់ ១៤៧ នាក់។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនេះ បានបញ្ជាក់ទៀតថា ឯកសារនាំខ្លួនជាច្រើនមិនមានភាពច្បាស់លាស់តាមច្បាប់និងការចោទថា មនុស្សដែលត្រូវបានកោះហៅនោះ ប្រហែលជាបាន «បំពានសាលដីការបស់តុលាការកំពូល» ដែលបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០១៧»។
លោក Brad Adams នាយកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំតំបន់អាស៊ីត្រូវបានគេស្រង់សម្តីក្នុងសេចក្តីប្រកាសតាមន័យដើមថា៖ «វាមានពេលជាងមួយឆ្នាំទៅហើយ ចាប់តាំងពីតុលាការកំពូលដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ បានប្រែក្លាយកម្ពុជាជារដ្ឋដឹកនាំដោយគណបក្សតែមួយពេញទី ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនៅកំពុងតែបៀតបៀនសមាជិកគណបក្សប្រឆាំងតាមរយៈការសួរចម្លើយរបស់នគរបាល និងការនាំខ្លួនរបស់តុលាការ»។
លោក Adams បានបន្ថែមថា៖ «សហភាពអឺរ៉ុប និងម្ចាស់ជំនួយទាំងអស់ដល់កម្ពុជា គួរតែទាមទារថា រដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន ដោះលែងជាបន្ទាន់រាល់សមាជិកបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនស្រេចតែចិត្ត និងស្តារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យក្លាយជាគណបក្សនយោបាយមួយបានដំណើរការពេញលេញឡើងវិញ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រុមបញ្ញវន្ត និងអង្គការសមាគមចំនួន៨៥ ក្នុងនោះមានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) និងគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ឬហៅថា Comfrelបានស្នើដោយទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលតម្រូវឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការផ្តល់សេរីភាពដល់គណបក្សនយោបាយមកពីគ្រប់និន្នាការដើម្បីចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមបញ្ញវន្ត និងអង្គការសមាគមខាងលើ បានបង្ហាញពីការធ្លាក់ចុះខ្សោយទៅនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទទួលបានការគាំទ្រពីអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៣ និងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ ២០១៧ ត្រូវបានរំលាយ និងការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិលថា មាននិន្នាការធ្វើបដិវត្តន៍។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖ «ប្រសិនបើស្ថានភាពនៅតែបន្ត អាចនាំឲ្យកម្ពុជាប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច អសន្តិសុខ និងអស្ថិរភាព ដូចអតីតកាលជាមិនខាន»។
ពួកគេបានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគប្បីចរចារជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ និងស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ និងដើម្បីបញ្ចៀសការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ (GSP) ដែលបានហុចប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទូទាំងប្រទេស។
លោកស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា បើរាប់តាំងពីថ្ងៃដែលសហភាពអឺរ៉ុបជូនដំណឹងអំពីការផ្តើមដំណើរការដែលឈានដល់ការព្យួរកម្ពុជាជាបណ្តោះអាសន្នពីប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA នោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនត្រឹមតែមិនទាន់បានធ្វើឲ្យស្ថានភាពនយោបាយប្រសើរឡើងប៉ុណ្ណោះនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបង្កើនការយាយីលើសមាជិក និងអ្នកគាំទ្ររបស់គណបក្សប្រឆាំង។
«ការរឹតត្បិតទៅលើសកម្មជននយោបាយ ក្នុងអតីតគណបក្សប្រឆាំងហ្នឹងក៏បាន មានការគាបសង្កត់ច្រើន ហើយធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្សេងៗ មានការកោះហៅសាកសួរ មានការចាប់ខ្លួន មានការឃុំខ្លួនជាដើម»។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអធិប្បាយពី លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទេ ដោយទូរស័ព្ទលោករោទិ៍តែគ្មានអ្នកទទួល។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកស្រី នាវ ចន័្ទថាណា ទេសាភិបាលរងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ធ្លាប់លើកឡើងក្នុងពេលចេញរបាយការណ៍ចុងក្រោយស្តីពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារបស់ធនាគារពិភពលោក កាលពីខែឧសភាថា លោកស្រីមានក្តីបារម្ភចំពោះការបាត់បង់ប្រព័ន្ធឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ តែថា រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមរួចរាល់ក្នុងការឆ្លើយតបចំពោះផលវិបាករួចរាល់ហើយ។
ចំណាត់ការរបស់សហភាពអឺរ៉ុបទៅលើការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់កម្ពុជាកើតមានឡើង ក្រោយពីមានការបង្ក្រាបលើអ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង ការគាបសង្កត់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលទទួលថវិកាពីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក និងការបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យមួយចំនួន រួមទាំងការរំលោភសេរីភាពផ្សេងៗជាច្រើនទៀត មានដូចជាការរំលោភសិទ្ធិដីធ្លីជាដើម។
ធនាគារពិភពលោកបានឲ្យដឹងកាលពីខែមុនថា បើសិនជាប្រព័ន្ធនេះត្រូវបានដកនោះ ការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុបអាចនឹងធ្លាក់ចុះ។
ស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា មិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណួររបស់ VOA ដែលបានផ្ញើតាមសារអេឡិចត្រូនិក ឬអ៊ីមែលទេ៕
