វីដេអូដែលថតតាមទូរស័ព្ទដៃមួយបានបង្ហាញពីការណ៍ដែលសណ្ឋាគារនេះត្រូវបានគេប្រើជាអន្ទាក់ដើម្បីចាប់ខ្លួនសមាជិករាជវង្សានុវង្ស និងអ្នកជំនួញមួយចំនួន។
ក្នុងចំណោមអ្នកដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននោះ គឺព្រះអង្គម្ចាស់ Alwaleed bin Talal ដែលជាមហាសេដ្ឋីមានទ្រព្យធនច្រើនជាងគេបង្អស់មួយរូបនៅលើពិភពលោក។
ព្រះអង្គម្ចាស់ Alwaleed bin Talal គឺជាម្ចាស់សណ្ឋាគារ Savoy ដែលជាសណ្ឋាគារដ៏ល្បីឈ្មោះមួយនៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ ចក្រភពអង់គ្លេស និងជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនធំមួយនៃក្រុមហ៊ុនធំៗមួយចំនួន ដូចជាក្រុមហ៊ុន Twitter ក្រុមហ៊ុន Apple និងក្រុមហ៊ុន Citigroup ជាដើម។ ការចាប់ខ្លួនព្រះអង្គទំនងជាបង្កការព្រួយបារម្ភដល់ដៃគូជំនួញនានានៅបស្ចិមលោក។
អ្នកស្រី Jane Kinnimont នៃវិទ្យាស្ថានសិក្សាគោលនយោបាយឯករាជ្យ Chatham House បាននិយាយថា៖ «... អ្នកវិនិយោគនៅបស្ចិមលោកបានចាត់ទុកព្រះអង្គម្ចាស់ Alwaleed ថាជាបុគ្គលម្នាក់ ដែលពួកគេអាចជឿទុកចិត្ត និងជាបុគ្គលម្នាក់ដែលពួកគេអាចធ្វើអាជីវកម្មជាមួយដោយមានសុវត្ថិភាព។ ដូចនេះ ការចាប់ខ្លួនព្រះអង្គនឹងនាំឲ្យមនុស្សមួយចំនួនឆ្ងល់ថា តើដៃគូជំនួញរបស់ពួកគេនៅអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតមានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ?»
កាលពីឆ្នាំ ២០១០ ក្រុមហ៊ុន BAE Systems ដែលជាក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សម្រាប់វិស័យការពារប្រទេសរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស បានសារភាពកំហុសក្នុងតុលាការមួយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទាក់ទិននឹងការធ្វើកិច្ចសន្យាក្លែងក្លាយមួយអំពីយន្តហោះចម្បាំងជាមួយនឹងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក្នុងទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ កិច្ចសន្យានេះត្រូវបានស្គាល់ថាកិច្ចសន្យា Al Yamamah។ ប៉ុន្តែការស៊ើបអង្កេតមួយដែលបានធ្វើឡើងដោយការិយាល័យទទួលបន្ទុកបទក្លែងបន្លំធ្ងន់ធ្ងររបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ត្រូវបានលុបចោលក្រោមសម្ពាធនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាលក្រុងឡុងដ៍ និងរដ្ឋាភិបាលក្រុងរីយ៉ាដ។
អ្នកស្រី Jane Kinnimont បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «តើករណីអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរកាលពីលើកមុនៗ ដូចជាករណីកិច្ចសន្យា Al Yamamah នេះជាឧទាហរណ៍ស្រាប់ នឹងត្រូវគេសើរើឡើងវិញ និងបង្កឲ្យមានការអាម៉ាស់ទៅដល់ក្រុមហ៊ុនល្បីៗនៅបស្ចិមប្រទេសដែរឬទេ?»។
ក្រុមអ្នកវិភាគបាននិយាយថា ព្រះអង្គម្ចាស់ Miteb bin Abdullah ដែលជាអតីតមេដឹកនាំកងទ័ពឆ្មាំជាតិ (National Guard) របស់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក៏ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងបណ្ដេញចេញពីតំណែងផងដែរ ដែលនេះជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទដើម្បីពង្រឹងអំណាច។
លោក Graham Griffiths នៃអង្គការ Control Risks បាននិយាយថា៖ «ព្រះអង្គម្ចាស់ Mohammed bin Salman បានក្ដោបក្ដាប់ការគ្រប់គ្រងដំបូងលើក្រសួងការពារជាតិ បន្ទាប់មកនាពេលថ្មីៗនេះលើ អង្គភាពប្រឆាំងអំពើភេរវកម្ម និងអង្គភាពស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ក្នុងប្រទេស ហើយកងទ័ពឆ្មាំជាតិគឺជា អង្គភាពមួយដែលព្រះអង្គមិនទាន់ក្ដោបក្ដាប់គ្រប់គ្រងនៅឡើយទេ»។
ព្រះអង្គម្ចាស់រជ្ជទាយាទកំពុងតែជំរុញឲ្យមានកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមនៅក្រោមគោលនយោបាយ «ទស្សនវិស័យ ឆ្នាំ ២០៣០»។ តម្លៃប្រេងទាបបានជំរុញឲ្យមានឱនភាពថវិកាឆ្នាំ ២០១៧ ដែលត្រូវបានព្យាករណ៍ទុករួចមកហើយចំនួន ៥២ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដែលស្មើនឹងចំនួនប្រហែល ៨ ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប GDP។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចលោក Ghazi Wazni បាននិយាយថា៖ «កំណើនសេដ្ឋកិច្ចគឺមានលក្ខណៈខ្សោយខ្លាំងណាស់ ហើយមានការផ្លាស់ប្ដូរនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស ពីសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើប្រេងទៅជាសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើការវិនិយោគ។ ហើយគោលការណ៍ចម្បងមួយចំនួននៃសេដ្ឋកិច្ចដែលពឹងផ្អែកលើការវិនិយោគ គឺតម្លាភាព ភាពច្បាស់លាស់ អភិបាលកិច្ចល្អ និងការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ»។
ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Donald Trump បានកោតសរសើរការបង្ក្រាបអំពើពុករលួយនេះនៅលើបណ្ដាញសង្គម Twitter។
អ្នកស្រី Jane Kinnimont នៃវិទ្យាស្ថាន Chatham House បាននិយាយថា៖ «វាហាក់ដូចជាលោកប្រធានាធិបតី Donald Trump ជឿទុកចិត្តព្រះអង្គម្ចាស់ Mohammed bin Salman ថាជាបុគ្គលម្នាក់ ដែលផ្ដោតលើការធ្វើជំនួញ ដែលប្រឆាំងនឹងអំពើជ្រុលនិយម និងជាបុគ្គលម្នាក់ដែលនឹងជួយប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតឲ្យក្លាយទៅជាពិភពទំនើបជាងមុនមួយ។ ប៉ុន្តែប្រាកដណាស់ នឹងមានការព្រួយបារម្ភជាច្រើននៅក្នុងជួរបណ្ដាញការបរទេសអាមេរិក និងយោធាអំពីភាពមិនអាចទាយទុកជាមុនបាន ដែលកំពុងតែកើតមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ»។
នោះគឺភាពមិនអាចព្យាករណ៍ទុកជាមុនបាន ដែលកំពុងតែគ្របដណ្ដប់នៅក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលមានប្រជាជនភាគច្រើនជាអ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមនិកាយ Sunni នៅតែធ្វើសង្គ្រាមជាមួយនឹងពួកឧទ្ទាម Houthi ដែលកាន់សាសនាឥស្លាមនិកាយ Shi'ite នៅក្នុងប្រទេសយេម៉ែន ដែលប្រទេសយេម៉ែននេះ បានបាញ់គ្រាប់ផ្លោងមីស៊ីលមួយគ្រាប់ដែលស្ទើរតែហោះទៅដល់ប្រលានយន្តហោះក្រុងរីយ៉ាដ នៃប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត កាលពីថ្ងៃសៅរ៍កន្លងទៅនេះ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ គេនៅមិនទាន់ច្បាស់ថាតើសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបន្តគាំទ្រកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ ឬក៏យ៉ាងណានោះទេ។ អ្នកវិភាគនានាព្រួយបារម្ភថា អស្ថិរភាពនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ និងរដ្ឋាភិបាលអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត នឹងធ្វើឲ្យកាន់តែមានភាពយ៉ាប់យ៉ឺនបន្ថែមទៀតចំពោះភាពជាសត្រូវដ៏យូរយារណាស់មកហើយរបស់ប្រទេសទាំងពីរ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ណឹម សុភ័ក្ត្របញ្ញា
