ខណៈដែលកម្ពុជាកំពុងរងការរិះគន់ផ្ទួនៗពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពនយោបាយពីសំណាក់មជ្ឈដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិពិសេសប្រទេសលោកខាងលិចដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តបង្ហាញថា ប្រទេសខ្លួនសព្វថ្ងៃជាប្រទេសដែលមានសន្តិភាព ដោយការប្រារព្វពិធីសាសនាដ៏អធិកអធមមួយនៅមុខអង្គរវត្ត។
ថ្លែងទៅអ្នកសារព័ត៌មាននៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យក្រោយពិធីបួងសួង«ចម្រើនសេចក្តីសុខ»នៅមុខក្រុងបុរាណត្រូវបានបញ្ចប់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងវប្បធម៌ដែលទទួលបន្ទុករៀបចំពិធីសាសនានេះគឺលោកស្រី ភឿង សកុណាបានបញ្ជាក់ថា កម្មវិធីរយៈពេលពីរថ្ងៃដែលមានមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ចូលរួម អាចធ្វើឡើងដោយជោគជ័យដោយសារតែកម្ពុជាមានសុខ«សន្តិភាព»ពេញលេញ។
«ដូច្នេះ (ពិធីនេះ)បានន័យថា នៅពេលណាយើងបានសេចក្តីសុខ ក៏យើងត្រូវរំលឹកដល់គុណរបស់បុព្វបុរសខ្មែរ ដែលបានបូជាញើសឈាមទុកកេរមត៌កឲ្យពួកយើងនៅលើទឹកដីហ្នឹង ដូច្នេះជាការគោរពដឹងគុណរបស់ខ្មែរយើងទាំងអស់ចំពោះវិញ្ញាណក្ខន្ធបុព្វបុរស»។
លោកស្រីបន្តថាការជ្រើសរើសពេលវេលាក្នុងការប្រារព្ធពិធីនេះមិនមានពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងស្ថានភាពនយោបាយនោះទេ។
ថ្មីៗនេះ កាលពីជាង២សប្តាហ៍មុនតុលាការកំពូលនៃប្រទេសកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្រោមបទចោទពាក់ព័ន្ធនឹងការប៉ុនប៉ងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌នៅក្នុងប្រទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ លោក កឹម សុខា ដែលជាអតីតប្រធានគណបក្សនេះត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងជាប់ពន្ធនាគារពីបទ «ក្បត់ជាតិ»។ ការរំលាយនិងបង្រ្កាបទៅលើក្រុមប្រឆាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រងការរិះគន់យ៉ាងធ្ងន់ធរពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិដែលយល់ឃើញថាស្ថាននយោបាយកម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងបញ្ហាយ៉ាប់យឺនដែលត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានមុនការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំក្រោយ។
ពិធីបួងសួងបែបសាសនាដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍នឹងអាទិត្យនេះ មានការចូលរួមពីមន្ត្រីសំខាន់នៃគណបក្សកាន់អំណាចជាច្រើន។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរលោកហ៊ុន សែន ដែលមកដល់ខេត្តសៀមរាបកាលពីរសៀលថ្ងៃសៅរ៍ ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចពីទីក្រុងប៉េកាំងជាមួយដំណឹងវិនិយោគបន្ថែមចំនួន៧ពាន់លានដុល្លារពីក្រុមហ៊ុនចិនក៏បានចូលរួមកម្មវិធីបួងសួងទាំង២ថ្ងៃនេះផងដែរ ជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ស្របពេលក្រុងពាលីដំណើរការ លោក ហ៊ុន សែន ពន្លយព័ត៌មានវិជ្ជមានមួយថា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា CCHR ដែលស្ទើរតែត្រូវបានបិទដំណើរការក្រោយលោក ហ៊ុន សែនប្រកាសឲ្យស៊ើបអង្កេតទៅលើបេសកកម្មការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ លោក ហ៊ុន សែន និយាយឆ្លើយឆ្លងនឹងសារព័ត៌មាន Freshnews ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញតមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា CCHR បន្តបេសកកម្មការពារសិទ្ធិមនុស្សដោយយោងថាការស៊ើបអង្កេតពីក្រសួងមហាផ្ទៃបង្ហាញថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយនេះពុំមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសឡើយ។
លោកស្រី Astrid Norén-Nilsson អ្នកស្រាវជ្រាវអំពីនយោបាយនៅកម្ពុជានិងនិពន្ធសៀវភៅ Cambodia's Second Kingdom បានប្រាប់ VOA តាមរយៈការឆ្លើយឆ្លងសារអេឡិចត្រូនិចថា ពិធីបន់ស្រន់នេះ ក៏ជាបង្វែរការចាប់អារម្មណ៍ពីសាធារណៈដោយ «ផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ជាថ្មីម្តងទៀតលើសាមគ្គីភាពជាតិ ដែលបង្ហាញឡើងតាមរយៈនិមិត្តរូបរបស់ប្រាសាទអង្គរវត្ត ហើយវាក៏បង្ហាញថា លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកជាអ្នកធានាបានចំពោះសាមគ្គីភាពនោះ»។
ក្នុងចំណោមអ្នកចូលរួមជាច្រើន ដែលមានទាំងរដ្ឋមន្ត្រី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាច និងឥស្សរជននានា និងប្រជាពលរដ្ឋមកពីតាមបណ្តាខេត្តជិតៗ រាប់ពាន់នាក់ អ្នកស្រី ឡុង ធួន ៥២ឆ្នាំ បានធ្វើដំណើរមកពីស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ មកកាន់សៀមរាបដើម្បីសម្រាករង់ចាំមុន ១យប់មុននឹងចូលរួមកម្មវិធីបួងសួង និងរាប់បាតព្រះសង្ឈ ជាង៥០០០ អង្គ នាថ្ងៃបន្ទាប់។ អ្នកស្រី អង្គុយបត់ជើងនៅលើកំរាលដែលក្រាលកៅស៊ូ នៅប៉ែកខាងក្រោយ។
«គ្មានទេ មានតែខ្លួននិងភួយ១។ សម្រាកកន្លែងនេះឯង មិនដឹងទីណាទេ។ កន្លែងណាគួរសម សម្រាកទីនោះ»។
យប់នោះអ្នកស្រីពុំមានលទ្ធភាពទៅរកផ្ទះសំណាក់ក្នុងទីក្រុងទេ តែអ្នកស្រីយល់ថា វាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការបន់ស្រន់សុំ«សេចក្តីសុខ» និង «សន្តិភាព»។
អ្នកស្រី ឡុង ធួន បាននិយាយដូច្នេះថា៖
«មានរឿងច្រើនដែរ [ស្ថានភាពនៅកម្ពុជា] សុំឲ្យតែសុខសប្បាយទៅ។ មីងអត់ចេះដឹងច្រើនទេ មិនប្រាថ្នាអីទេ ឲ្យប្រទេសជាតិសុខសប្បាយ ទឹកដីខ្មែរឲ្យតែខ្មែរនៅទៅ។ មីងមិនប្រាថ្នាអីទេរឿងចង់បានគេជួយនោះ។ ចង់បានតែហូបចុកតែខ្លួនឯងទៅ។ ឲ្យតែសុខសប្បាយទៅ។ រឿងប្រទេសជាតិយើងមិនអាចដឹង គេទៅយ៉ាងដូចម្តេច ក៏ទៅតាមគេទៅ។ ធ្វើម្តេចបើចង្កឹះយើងតែ១ ធ្វើម្តេចកើត»។
យុវជន ឈឿន គង់ អាយុ ១៨ ឆ្នាំ ជាសិស្សត្រៀមបញ្ចប់ថ្នាក់វិទ្យាល័យនៅខេត្តសៀមរាប។ លោក មកជាមួយម្តាយ ក្នុងគោលបំណងធ្វើបុណ្យកុសលដល់ព្រះសង្ឈដើម្បីបានបុណ្យកុសលត្រឡប់ទៅវិញ។ លោកបានប្រាប់VOAថាក្រុមគ្រួសារលោកបានដឹងអំពីការផ្សព្វផ្សាយនូវអត្ថន័យនៃពិធីបួងសួងតាមរយៈវិទ្យុនិងទូរទស្សន៍។ បើទោះជាលោក ពុំសូវតាមដានព័ត៌មានសង្គម ញឹកញយដោយសារតែលោករវល់យកចិត្តទុកដាក់លើការសិក្សា លោកយល់ថា ការបន់ស្រន់សុំសេចក្តីសុខនិងសន្តិភាពគឺសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា។
«និយាយរួមទៅ មើលទៅដូចជាមិនសូវមានសន្តិភាព ប៉ុន្មានដែរ ព្រោះនិយាយរួមទៅវាដូចជាវ៉ល់ មានអារម្មណ៍ថាដូចជាវ៉ល់ ដូចថាភាគី[គណបក្សនយោបាយ] ម្ខាងៗអត់សូវមានខាងណាស៊ីសង្វាក់គ្នា។»
លោកចង់ឃើញអ្នកដឹកនាំគិតគូរអំពីសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋបន្ថែម។
«មើលលើសមត្ថភាពរបស់គាត់ដូចថា អាចជួយប្រជាពលរដ្ឋខាងផ្នែកឧស្សាហកម្ម។ ធ្វើម៉េចកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទទួលនូវការអន់ថយ និងក្រីក្រ ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែរីកចម្រើន»។
មុននិងក្រោយពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពាក្យ «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» និង «សន្តិភាព» នៅតែមានន័យដដែល ព្រោះសន្តិភាព មិនមែនជាព្រឹត្តិការណ៍ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោកស្រី Astrid Norén-Nilsson។ លោកស្រី សរសេរបន្តទៀតថា៖
«ព្រឹត្តការណ៍រញ្ជួយដីមួយ អាចពន្យល់ពីភាពខុសគ្នារវាងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកាលក្រោយពេលរញ្ជួយ ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលនៅតែរក្សាភាសាដដែល។ ប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានគេទាញឲ្យយល់ថា «សន្តិភាព» ឥឡូវនេះគឺស្មើនឹងការទទួលយកការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង»៕
