អតីតអ្នកទោសនយោបាយខ្មែរ-អាមេរិកាំងបន្តធ្វើសកម្មភាពនៅតាមសហគមន៍ខ្មែរនៅតាមរដ្ឋនានាក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងនៅក្រៅប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីបង្ហាញពីភាពអយុត្តិធម៌ និងការរស់នៅដ៏លំបាកក្នុងពន្ធនាគារកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងជំរុញឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរធ្វើសកម្មភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា។
លោកអ៊ុំ សំអាន អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា អតីតមន្ត្រីព័ត៌មាននៃអតីតគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវបានដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារកាលពីចុងខែសីហា ក្រោយពីព្រះមហាក្សត្រនរោត្តម សីហមុនី លើកលែងទោស។ នៅពេលនេះអ្នកទាំងពីរបានមកដល់សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីរៀបចំការងារនយោបាយបន្តទៀត។
លោកអ៊ុំ សំអាន បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា៖
«ខ្ញុំជួបសហគមន៍ខ្មែរ គឺទីមួយ ខ្ញុំចង់ប្រាប់គាត់ពីបទពិសោធដែលខ្ញុំរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារមានភាពពិបាក ឬជាបទពិសោធន៍មួយសម្រាប់ជីវិតរបស់ខ្ញុំ និងអ្នកទោសនយោបាយដទៃទៀតយ៉ាងម៉េច។ នេះទីមួយហើយទីពីរ ខ្ញុំនឹងជម្រាបជូនគាត់អំពីស្ថានភាពនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា។ ទីបីខ្ញុំចង់ជំរុញយ៉ាងម៉េចឱ្យគាត់ជួយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិយាយជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រឡប់មកកាន់មាគ៌ាប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ»។
អតីតអ្នកទោសនយោបាយរូបនេះបានត្អូញត្អែរពីការបាត់បង់សិទ្ធិរក្សាភាពឯកជនផ្ទាល់ខ្លួន ស្ថានភាពរស់នៅខ្វះអនាម័យ និងការពិបាកក្នុងការទទួលបានព័ត៌មានជាដើមក្នុងពេលដែលជាប់ពន្ធនាគារក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោកអ៊ុំ សំអាន ត្រូវបានអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាប់ខ្លួនកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ ហើយត្រូវតុលាការកាត់ទោសនៅខែតុលាឆ្នាំនោះឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៣០ខែ ដោយសារលោកបានចោទប្រកាន់ថារដ្ឋាភិបាលបានធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសវៀតណាម។
ប៉ុន្តែលោកនឹងផ្អាកការរិះគន់បញ្ហាព្រំដែនមួយរយៈសិន ដោយរង់ចំាពេលណាដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយទៅហើយនោះ មានសកម្មភាពនយោបាយឡើងវិញ និងឈ្នះឆ្នោតបានចូលគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាល។
«ការណ៍ដែលខ្ញុំចេញពីពន្ធនាគារទៅ ខ្ញុំគ្រាន់តែសិក្សាបន្ថែមទៀតពីបញ្ហាព្រំដែន ក៏ប៉ុន្តែចំពោះការបកស្រាយខ្ញុំមិនបកស្រាយទេ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឈ្នះឆ្នោត គឺមានន័យថានៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រឡប់មកវិញ ហើយនៅពេលដំណាក់កាលណាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងឈ្នះឆ្នោត ខ្ញុំនឹងយកចំណេះដឹងរបស់ខ្ញុំដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហាព្រំដែនមកបម្រើប្រទេសជាតិមកដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង»។
រីឯលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា អតីតប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មានរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន២០ឆ្នាំ ដោយសារចូលរួមដឹកនាំបាតុកម្មនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ ប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលឆ្នោត និងរំដោះទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែលនៅពេលនោះត្រូវបានអាជ្ញាធរហ៊ុំព័ទ្ធមិនឱ្យប្រើប្រាស់ដើម្បីសម្តែងមតិអ្វីទេ។
នៅវេទិកាមួយចំនួន ក្រុមអ្នករៀបចំបានធ្វើពិធីទទួលអ្នកទាំងពីរក្នុងពេលជាមួយគ្នា បើទោះបីជាលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា រស់នៅរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា ហើយលោកអ៊ុំ សំអាន រស់នៅរដ្ឋអារីហ្សូណាក៏ដោយ។
លោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ថា បើទោះបីជាគ្មានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប៉ុន្តែការពង្រឹងសហគមន៍នៅពេលនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់។
«ឥឡូវព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោសអស់ ខ្ញុំមានសិទ្ធិសេរីភាពដូចជាប្រជាពលរដ្ឋធម្មតាចូលរួមសកម្មក្នុងនយោបាយនិងធ្វើនយោបាយ គឺខ្ញុំដើរនិយាយអ្វីជាប្រយោជន៍នៃសង្គម។ យើងមិននិយាយអ្វីឱ្យទៅជាវិទ្ធង្សនា ឬក៏ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលឯណា។ យើងនិយាយតែពីគោលការណ៍សេរីភាព គោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដែលយកការបោះឆ្នោតជាធំ ហើយប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់នៃប្រទេស ជាម្ចាស់នៃសន្លឹកឆ្នោតដែលគាត់វិនិច្ឆ័យបោះឆ្នោតទៅឱ្យបក្សណាៗតាមគាត់យល់ដឹងពីសិទ្ធិរបស់គាត់»។
លោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា បានជាប់ពន្ធនាគារជាង៤ឆ្នាំ ដោយត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារចំនួនពីរលើក។ លើកទី១ គឺលោកត្រូវចាប់ខ្លួននៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំនៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១៥ ក្រោយពីបានជាប់ពន្ធនាគារចំនួនជាង៥ខែ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ តុលាការបានចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារឡើងវិញ និងបានផ្ដន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២០ឆ្នាំពីបទចូលរួម និងដឹកនាំចលនាកុប្បកម្ម ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែលនៅពេលនោះបានឈានទៅដល់កើតមានអំពើហិង្សា។
នៅថ្ងៃទី២២ ខែកញ្ញា សហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំងនៅទីក្រុងឡុងប៊ិច រដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា នឹងរៀបចំទទួលស្វាគមន៍អតីតអ្នកទោសនយោបាយទាំងពីររូបនឹងស្តាប់ការរៀបរាប់ពីស្ថានភាពលំបាករបស់ពួកគេនៅក្នុងពន្ធនាគារដោយផ្ទាល់។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់ក្រុមអ្នករៀបចំ។
លោកប៉ក់ សម្បតិ្ត អ្នករៀបចំបានបញ្ជាក់ថា កម្មវិធីនេះនឹងមានការចូលរួមពីអ្នកតំណាងរាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក ដូចជាលោកអាឡាំង លូវឹនសល លោកដូណា រ៉ូរ៉ាប៊ែកឃឺ និងលោកអេដ រ៉យផងដែរ។
«តាមប្រពៃណីអាមេរិកាំង បើកាលណាជនជាតិគេទៅជាប់គុកនៅប្រទេសណាមួយ គេបានត្រឡប់មកស្រុកវិញ គឺថា អ្នកគាំទ្រប្រទេសគេជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកាំងតែងតែរៀបចំកម្មវិធីទទួលពួកគេដែលបានមកស្រុកវិញ អីចឹងបានជាពួកខ្ញុំគិតថា អញ្ជើញអាមេរិកាំងគឺទីមួយអរគុណគាត់ ហើយនឹងធ្វើជាបណ្ណសរសើរលើកទឹកចិត្តគាត់ ហើយគាត់ក៏មកទទួលពួកយើង លើកទឹកចិត្តយើងដែលបានរួចខ្លួនចេញពីរបបផ្តាច់ការ ដែលបានចាប់ពួកគាត់ដាក់គុកនៅស្រុកខ្មែរដោយគ្មានកំហុសអី»។
រីឯនៅទីក្រុងឡូវែល រដ្ឋម៉ាស្សាឈូសិត នឹងទទួលស្វាគមន៍អស់លោកទាំងពីរនាក់នៅថ្ងៃទី៦ ខែតុលា។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសជូនដំណឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំនៅរដ្ឋម៉ាស្សាឈូសិត។
មានអ្នកទោសនយោបាយនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំងជាង១០នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងដំណាលគ្នានឹងលោកមាជ សុវណ្ណារ៉ា ដែរ ប៉ុន្តែមេដឹកនាំរបស់ពួកគេគឺលោកកឹម សុខា នៅជាប់ឃុំឃាំងក្នុងលំនៅដ្ឋាននៅឡើយ ដោយរង់ចំាការស៊ើបអង្កេតក្នុងសំណុំរឿងក្បត់ជាតិ។
យុទ្ធនាការបង្ក្រាបលើអ្នកនយោបាយប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនិងសកម្មជនសហគមន៍កើតមានឡើង នៅមុនពេលបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែកក្កដា ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះបានអាសនៈសភាទាំងអស់ចំនួន១២៥ ដោយសារគ្មានដៃគូប្រកួតដែលមានសក្តានុពល។
ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកអ៊ុំ សំអាន ចាត់ទុកថា យុទ្ធនាការនេះគឺមិនបានធ្វើឱ្យស្មារតីតស៊ូរបស់ពួកគេថមថយនោះទេ។
«ខ្ញុំយល់ថា អ្វីដែលខ្ញុំជាប់ពន្ធនាគារកន្លងមក មិនមែនជាការណ៍មួយធ្វើឱ្យបាក់ស្បាតទៅដល់អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងអ្នកស្នេហាជាតិដទៃទៀតទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាធ្វើឱ្យអ្នកស្នេហាជាតិនិងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដទៃទៀតមានការឈឺចាប់។ ការឈឺចាប់ទាំងអស់ហ្នឹងប្រែក្លាយទៅជាការតស៊ូមួយ ដើម្បីឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមាននៅកម្ពុជា»។
ក្នុងពេលដែលអ្នកនយោបាយទាំងនោះនៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារសហគមន៍ខ្មែរអាមេរិកាំងបានធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ទាមទារឱ្យដោះលែងពួកគេ និងបានធ្វើញត្តិទៅអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់ពួកគេផងដែរ។ ហើយនៅថ្ងៃទី២៨ខែកញ្ញានេះ ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំងជាច្រើនរយនាក់គ្រោងនឹងធ្វើបាតុកម្មជាថ្មីប្រឆាំងនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន នៅពេលដែលលោកមកចូលរួមប្រជុំមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងញូវយ៉ក និងទាមទារឱ្យអន្តរជាតិកុំទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ៕
